 айII: ай-аалам — бүт дүйнө, жер
жүзү. Кетти атагың
й-ааламга таралып (Тоголок Молдо).
АЙ III: ай талаа
— ээн, эл жашабаган жер, ээн талаа. Ай далы — | айбаалызат. 1. диал. Жаа, жаачы.
2.өт. Арык, тартайган. |
айбанI зат. 1. Колго багылган жана жапайы (көбүнчө жыртк
ч) сүт эмүүчү жаныбарлар. Айбан туруп сүйлөгөн, Ж
лкыдан башка Чалкуйрук («Эр Төштүк»). Айбан | айбанатзат. Жалпы эле айбандар (1-маанисинде). айбандарга
карата берилген жалпы ат. Айбанат тоолуу жердин к
өркү (Бейшеналиев). Жарганаттын жүнү жок, Айбанат |
айбандыкзат. 1. Айбанга тиешелүү касиет, сапат. Айбандыгың
болбосо, Акылың артык бир малсың! («Эр Табылды&r
aquo;).
2.өт. Адамгерчиликке сыйбагандык, адамгерчил | айбанчылык |
айбарзат. Каар, сүр, айбат. Жүзүндө айбары бар. | айбардуусын. Каардуу, сүрдүү, айбаттуу. Арстандай айбарду
. |
айбатзат. Кайрат, каар, сүр. Өзүбүз айбат кылбасак, Ким
изди кимден коргомок (Турусбеков). Арстан Манас б
аатыры Айбатын салып айкырып («Манас»). Алма | айбаттанэтиш. Сүр көрсөтүү, айбат көрсөтүү, айбат кылуу. А
баттанып акырып, Аскердин алдын жапырып («Ман
с»). Арстандай болгон баатырлар Айбаттана кал |
айбаттанууайбаттан этишинин кыймыл атоочу. | айбаттуусын. Сүрдүү, каардуу. [Балдар].. тигил берендей орм
йгон айбаттуу карынын сүрүнөн чочулашты (Сыдыкб
ков). Ажыдаардай айбаттуу, Анык жолборс кайратту |
айбаттуулукзат. Сүрдүүлүк, каардуулук. | айбыгууайбык этишинин кыймыл атоочу. |
айбыкэтиш. Ийменүү, жазгануу, тартынуу, уялуу. Атай жал
ыз чоочун үйгө басып кирүүгө айбыга турган (Бейш
налиев). Келиндерге мен калдым Кеп айтыштан айбы | айбыктырайбык этишинин аркылуу мамилеси. |
айбынайбык менен бирдей. Ата-журт берди буйрукту Айлан
ам, балдар, айбынба (Бөкөнбаев). | айвазат. 1. Түштүктө өсүүчү жемиш берүүчү жыгач.
2. Ушу
жыгачтын алмага же алмурутка окшош келген жемиш
и. |
| айван | айгайзат. Катуу кыйкырык. Ан сайын айгайын баспай үн са
лды («Манас»). |
айгайлаэтиш. Катуу кыйкырык салуу, айгай салуу. Колду баш
тап жөнөдү, Айгайлаган чуу менен (Тоголок Молдо). | айгайлатайгайла этишинин аркылуу мамилеси. |
айгайлооайгайла этишинин кыймыл атоочу. | айгакзат. Сөз ташуучу, чагымчы. Жаман айгак жанынан тар
тат (макал). Айгакка алты таяк (макал). Жандими жан
ыз айгак бар, жан бергенден тартынбайт (Тоголок М |
айгашэтиш. Айыгышуу, эрегишүү, өчөгүшүп салгылашуу. Ай
ашкан канкор душманга, Ажалдан башка энчи жок (Бө
көнбаев). | айгашууайгаш этишинин кыймыл атоочу. |
айгинетакт. Ачык, даана. Асман ачык, аба тынч, алыстагы к
раан айгине көрүнөт (Убукеев). | айгинелеэтиш. Ачык, даана көрсөтүү. Курбулар, турмуш жайын
айгинелейм, Албастан ошо бойдон ичке катып (Мали
ов). |
айгинелетайгинеле этишинин аркылуу мамилеси. | айгинелөөайгинеле этишинин кыймыл атоочу. |
=
=