 шааI шах I менен бирдей.
♦Шаа мүйүз — каркайган
зун мүйүз. Буудайчы арабага кошкон шаа мүйүз эки
кызыл өгүздү сабалап айдап жүрүп отурду («САЖИ | шаабай:шаабайы суу — маанайы басаңдоо, көңүлү чөгүү. Ш
аабайы сууган Мукаш кетенчиктей берип, көгөндөгү
ак козуну чечип келди («Жаш ленинчи»). |
шаал:көк шаал — куштун кайыштан, көктөн жасалган бо
су. | шаан: шаан-шөкөт — шаң, салтанат. Купуяны төркүндөр
күйөөгө бергенде чоң шаан-шөкөттөр менен узатты
(Аалы). Шаан-шөкөт, шарактаган Кечелери бир сонун |
шаанизат. Көрк, шаң, салтанат. Саймадай гүлдөр жадырап
ааниге салган жылганы (Бөкөнбаев). Шаңшыгын, бүрк
үт, шаңшыгын! Шааниси сенсиң асмандын (Бөкөнбаев). | шаанилүүсын. Шааниси бар, шаңдуу, эң жакшы , эң мыкты. Шаани
лүү, сөөлөт күткөн эркин элим, Кубанып жаңы-жылың
куттуктаймын! (Бөкөнбаев). Эмнеси болсо да, айылда |
шаарзат. Административдик, өнөр жай, соода жана мадан
й борбору, кыштакка караганда калк көп орношкон
ри пункт. Фрунзе шаары. Борбор шаарлар. | шаардыксын. 1. Шаарда туруучу, шаарда жашаган. Шаардык ада
м. Шаардык студенттер.
2. Шаарга таандык. Шаардык
омитет. Шаардык совет. |
шабдалызат. Түштүк жактарда өсүүчү мөмө дарагы жана анын
жумшак, ширелүү келген, данеги одуракай, саргыч ж
е кызгылтым тартып бышкан мөмөсү. | шабиетзат. Эки тарап болуп, бир тарабы аркаларын салып т
егерете отуруп, экинчи тарабы отургандарды чаап,
тийип качып ойной турган белгилүү эрежеси бар ою |
шаблонзат. 1. Формасы, көлөмү ж. б. боюнча окшош болгон бу
мдарды жасоодогу үлгү, калып, нуска.
2. өт. Бир нер
сени иштөөдө адат катары колдоно берме, ойлонбой, | шабырI зат. Саздуу жерлерде чыгуучу майда камыш. Шабырд
ан аңыр учурбай, Шашканда үчтү атчу элең («Эр Т
былды»).
ШАБЫР II: шабыр-шубур туур. Камыштуу, к |
шабыраэтиш. Шабыр-шубур эткен дабыш чыгаруу. Катуу шабы
аган табыш чыга түштү (Сыдыкбеков). Шабырап калың
дарак жүгүнүшөт (Бөкөнбаев). | шабыратшабыра этишинин аркылуу мамилеси. |
шабыроошабыра этишинин кыймыл атоочу. | шагылзат. 1. Майда таш. Тоо теке шагылды шалдырата кулан
ып келип, койчунун тушуна жатып калды (Сасыкбаев).
2. Көмүрдүн ушул сыяктуу майда кесектери. Кайло |
шагылдуусын. Майда таштуу, майда шагылы, ташы көп. Шагылду
жолдо жөө келген буттар талыкшыйт (Абдукаримов).
| шагыраэтиш. 1. Урунуу, кагылуу аркылуу калдыраган дабыш
ыгаруу (ташка же башка катуу, кесек нерселерге ка
рата). Баарыбыздын чөнтөгүбүздө шагыраган чүкөлө |
шагыратшагыра этишинин аркылуу мамилеси. | шагыроошагыра этишинин кыймыл атоочу. |
шадызат. Колдун манжалары. [Дмитрий] барбайган шадыла
ы менен ..мурутун жанып-жанып алып, кайраттуу айт
ы (Сыдыкбеков). | шадылуусын. Узун манжалуу, шадылары узун. Тенти шадылуу к
олун, Кычандын тизесине койду (Бейшеналиев). |
| шай | шайбырзат. Жылкынын жорго жүрүшү, басыгы. Арчатору бууд
ндын Шайбырына төндүрүп, Басыгына көндүрүп («
р Табылды»). |
шайбырлаэтиш. Шайбыр жүрүшүн салуу, жорголоо. Шайбырлай т
шүп жорголоп, Үстүнөн суусу шорголоп («Семете
»). | шайдоотсын. Шамдагай, кыймыл аракети чыйрак; куунак. Кызм
атка шайдоот камданса, Эмгек менен эл гүлдөйт (То
обаев). Ашыр аке тоют жөнүндө бирдемелерди айта б |
шайдооттонэтиш. Чечкиндүү, кайраттуу болуу, белсенүү, шайма-
шай көрүнүштө болуу. Шаңдуу күндө шайдооттонбой ,
Эр-азамат турабы! (Маликов). Жөө кишилер шайдоотт | шайказат. Кандайдыр бир кылмыштуу иш үчүн бириккен ада
мдардын тобу. Уурулардын шайкасы. Бандиттердин ш
йкасы. |
шайкелеңсын. Тентек, шок. Шайкелең кыздай көрбөсүн, Энем м
нин өзүмдү (Жантөшев). | шайкелеңдикзат. Тентектик, шоктук, ээнбаштык; жеңил мүнөздүү
үк. |
=
=