 Дебет (солкаттам)ДЕБЕТ (СОЛКАТТАМ) (от лат. debet – ал карыз) – 1) 2 жакт
уу тизмек таризиндеги бухгалтердик эсептин сол т
анабы. Бар мүлкүн, акча каражатынын кыймылын, тов | Дебет калдыгыДЕБЕТ КАЛДЫГЫ – чарбачылык ишкердүүлүктүн жыйын
тыгы боюнча карыз. |
Дебет меморандумуДЕБЕТ МЕМОРАНДУМУ – 1) сатып алуучунун тийиштүү а
лына турган эсеби дебеттелгендиги тууралуу ошол
сатып алуучуга билдирүү үчүн сатуучу колдоно тур | ДебиторДЕБИТОР (лат. debitor – карызкор, милдеткер) – 1) чарб
чылык субъекттерине акчалай же мүлк түрүндө кар
зы бар жеке же юридикалык жак; 2) жарандык укукта |
Дебитордук карызДЕБИТОРДУК КАРЫЗ – өзара чарбачылык байланыштар
дын жыйынтыгында жеке же юридикалык жактардын ча
рбачылык субъекттерине карата карыз кошундусу. Д | ДевальвацияДЕВАЛЬВАЦИЯ (лат. de – төмөндөө, ылдыйлоо, жокко чы
гаруу деген кыймыл-аракетти билдирүүчү койунду ж
ана valeo –мааниге ээ болом, наркым) – 1) дүйнөлүк ак |
Девианттык жүрүм-турумДЕВИАНТТЫК ЖҮРҮМ-ТУРУМ (лат. deviatio – чектен чыгуу)
коомдогу укук жана/же каада-салтка жат жүрүм-туру
м. Ага коомчулукка коркунуч келтирген жосундар д | ДевизДЕВИЗ (фр. devises ) – эларалык эсеп-кысап иштерин жүр
гүзүүгө арналган чет өлкө валютасындагы төлөм ка
ражаттары. Негизинен тышкы соода боюнча эсеп-кыс |
ДедукцияДЕДУКЦИЯ (лат. deductio – чыгаруу) – жалпыдан жекеге,
жалпы ой жүгүртүүдөн жекечеге же дагы башка жалп
жыйынтыктарга карата логикалык жыйынтыкка келү | ДеканДЕКАН (лат. decanus , баштапкысы – 10 адамдын жетекчис
) – ЖОЖдогу факультет жетекчиси. Д. келишимдик-ко
нкурстук негизинде 5 жылдык мөөнөткө, ЖОЖдун факу |
Декларант (жарнакчы)ДЕКЛАРАНТ (ЖАРНАКЧЫ) – КР бажы мыйзамдарына ылай
к, товар менен унаа каражаттарын өз атынан жарна
таган, сунуштаган жана көрсөткөн товарларды кот | Декларация (жарнак)ДЕКЛАРАЦИЯ (ЖАРНАК) (фр. declaration – билдирүү) – 1) кон
ституциялык укуктагы тийешелүү мамлекеттин тагд
ыры үчүн өзгөчө зарыл маани берүү менен, салтанат |
ДелегатДЕЛЕГАТ (лат. delegatus – жөнөтүлүүчү) – мамлекеттин,
уюмдун, жамааттын шайлануучу же дайындалуучу ыйг
арым укуктуу өкүлү. КР мыйзамдарында «Д.» аталгыс | ДеликтДЕЛИКТ (лат. delictum – бузуу, күнөө) – жорук (жаранды
, административдик тартип бузуу) деген эле сөз; «
.» деген аталгы КР мыйзамдарында колдонулбайт, б |
Деликт жарамдуулугуДЕЛИКТ ЖАРАМДУУЛУГУ – жарандын укук бузуу араке
инин аркасында келтирилген зыян үчүн жарандык-у
уктук жоопкерчилик тартууга жарамдуулугу. Айрым | Деликт жоопкерчилиги (келишимден сырткары)ДЕЛИКТ ЖООПКЕРЧИЛИГИ (КЕЛИШИМДЕН СЫРТКАРЫ) – жар
андык укуктагы жарандык укук бузуунун натыйжасы
да, бир жактын экинчисине мүлктүк зыян келтирүүс |
Деликт милдеттенмесиДЕЛИКТ МИЛДЕТТЕНМЕСИ – зыян келтиргенинин натый
жасындагы милдеттенме дегендин өзү. | Деликт укугуДЕЛИКТ УКУГУ – жарандык укуктагы зыян келтирүүд
н улам келип чыккан милдеттенмелерди жөнгө салу
чу укук ченемдеринин жыйындысы. Милдеттенмелик |
Делькредере (сыйкепилДЕЛЬКРЕДЕРЕ (СЫЙКЕПИЛ ) (ит. Del credere – ишенимден ул
м) – жарандык укуктагы, өзүнчө сыйакы алуу менен,
үчүнчү тараптын соода-сатык бүтүмүнүн аткарылуу | Демалыш күндөрүДЕМАЛЫШ КҮНДӨРҮ – КР эмгек мыйзамдары боюнча ар
пталык эсалуу күндөрү. Аптасына 5 күндүк жумуш бо
лсо – 2 Д. к., 6 күндүк жумуш болсо – 1 Д. к. берилет. |
ДемаршДЕМАРШ (фр. demarche , сөзмөсөз – чыгып сүйлөө) – дипл
матиялык актынын бири түрү; бир мамлекеттин тышк
ы мамилелер боюнча органынын башка бир мамлекет | ДемократияДЕМОКРАТИЯ (гр. demokratia – эл бийлиги, demos – эл, kratos –
бийлик) – азыркы түшүнүк боюнча, баш мыйзам мене
мыйзамдардын үстөмдүгү, жарандардын эркиндиги |
ДемонстрацияДЕМОНСТРАЦИЯ (лат. demonstratio – көрсөтүү) – коом турм
ушунун баардык маселери боюнча, кайсыбир чечимде
рге, аракеттерге же мамлекеттик жана өзалдынча б | ДемпингДЕМПИНГ (англ. dumping – ыргытып таштоо) – кадимки ба
асына караганда кыйла арзан баада эркин жүгүртүү
үчүн КР бажы чегарасына товар ташуучунун нысапс |
Демпингге каршы териштирүүДЕМПИНГГЕ КАРШЫ ТЕРИШТИРҮҮ (гр. anti – карама-каршы
лыкты, өчөгүшүүнү билдире турган жалгама, англ. dum
ping – сүрүп салуу) – демейдеги наркынан төмөнкү б | Демпингге каршы чараДЕМПИНГГЕ КАРШЫ ЧАРА – ыйгарым укуктуу
органда
тарабынан импорттук товарларды демейдеги өз на
кынан төмөнкү баада
сатуунун натыйжасында келт |
Демпингке каршы алымдарДЕМПИНГКЕ КАРШЫ АЛЫМДАР – КР бажы аймагына экспо
рт кылган өлкөдөгү баага, же экспорт кылуу маалын
дагы өндүрүү баасына салыштырмалуу кыйла төмөнк | ДемөөрчүлүкДЕМӨӨРЧҮЛҮК – КР мыйзамдары боюнча, жеке же юрид
калык жак (демөөрчү) тарабынан башка бир жеке юри
дикалык жактын (демөөр алуучунун) иш-аракетине са |
Ден соолукту сактоого укукДЕН СООЛУКТУ САКТООГО УКУК – адамдын конституци
лык негизги укуктарынын бири; саламаттык сактоо
ун мамлекеттик жана муниципалдык мекемелеринен | Дендрологиялык сейилбак жана ботаникалык бакчаДЕНДРОЛОГИЯЛЫК СЕЙИЛБАК ЖАНА БОТАНИКАЛЫК БАКЧА (
гр. dendron – бак, logos – сөз, түшүнүк, окуу) – артүркүн
өсүмдүк ресурстарын илимий, маданий, чарбачылык |
=
=