![]() этиш. Өзүн чымындан коргоо, чымындан качып куйруг у менен тез-тез шыйпануу, чапкылоо ж. б. (көбүнчө м лга карата). Жүдөө чобур суу боюнда чымындап (« |
![]() чымында этишинин кыймыл атоочу. |
![]() I. сын. Чың, бышык, чыйрак, көпшөк эмес. [Барпы] мырт йган чымыр колдору менен Ышкынаалынын жакасын к мтый кармады (Байтемиров). ЧЫМЫР II: ымыр-чымыр бо |
![]() этиш. 1. Дүүлүгүп жыбырагандай, чыбыр ала болгондо й көрүнүү, жыбыр-жубур эткендей сезимде болуу (кө үнчө денеге карата). Чарчаган буттары чымырап, жа |
![]() чымыра этишинин аркылуу мамилеси. |
![]() этиш. 1. Катуу күч менен, күчүнүн бардыгынча араке кылуу. [Сапар челекти].. чымырканып бети-башынан ери кызарып-татарганы.. менен жерден үзө албады ( |
![]() чымыркан этишинин кыймыл атоочу. |
![]() чымыра этишинин кыймыл атоочу. |
![]() зат. Анык; даана; туура, ырас, калп эмес. —Деги у у көргөзмөгө жиберери чын бекен? (Байтемиров). Чы айтсам кепке ишенбей, Жалган кылды сөзүмдү (Токт |
![]() I зат.. Тоонун эң бийик жери, тик кеткен эң бийик же р. Тоо бүркүттөр толгоно албас чыңдардан — жол жасадың, машиналар чурады (Аалы). Ашыр чың ылдый с |
![]() этиш. 1. Чың кылуу, бекем кылуу; күчөтүү, өнүктүрүү . [Ленин] эмгекчини баш көтөрүп курадың, Эл достуг н бекем кылып чыцадың (Осмонкул). Жаңы уюшулган.. |
![]() чыңа этишинин туюк мамилеси. |
![]() зат. 1. Салааланган жазы жалбырактуу, бийик өсө ту ган жыгач. [Алар] эки түп чынардын көлөкөсүндө от рат (Абдукаримов). Көрүндү бийик өскөн бир түп чы |
![]() этиш. Чыны менен, бардык күч-аракети менен киришү . Фатима болсо Жүкөштүн чындап эле чарчаганын се ди (Сасыкбаев). Өңү купкуу болуп, чындап эле корку |
![]() этиш. Чыңоо, бекемдөө, арттыра күчөтүү. Чыңдайлы э мгек менен тынчтык күчүн (Үсөнбаев). |
![]() чыңда этишинин туюк мамилеси. |
![]() I зат. Чыңдалган жер, чыңдалган коргонуу жайы. Чың оолор куруу. Чыңдоолорду талкалоо. ЧЫҢДОО II чыңд а этишинин кыймыл атоочу. |
![]() мод. Чынында; туурасы; чынын айтканда, туурасын ай тканда. Чындыгында Павелдин сөзүнө кошумчалоого же башкача кеңеш берүүгө сөз таппадым (Жантөшев). |
![]() зат. Тууралык, жалган эместик, кандайдыр бир сөзд н, окуянын ж. б. туурасы, чыны; акыйкат, болгон нат йжа. Жылдызкан бул иштин чындыгын он беш күн өткө |
![]() зат. 1. Бирине-бири илиништирилип жасалган темир т измек. Чоң көк ала дөбөт чынжырын шылдыраткан бой дон качырган эле (Сасыкбаев). Конвейердин чынжыр |
![]() этиш. 1. Чынжыр менен байлоо, чынжыр менен бекитүү. Артыма колум чынжырлап, Байланганда кербезим (То ктогул). 2. өт. Байлоо, бекитүү. Турмуш Күмүшканды |
![]() чынжырла этишинин өздүк мамилеси. |
![]() чынжырла этишинин кыймыл атоочу. |
![]() туур. Үзүлүп-үзүлүп чыккан ичке үндү же металлга рулгандагыдай ичке дабышты билдирүү үчүн колдон улат. Туйгунуңдун сыр найза, Чымын консо чыңк этк |
![]() этиш. Чорт-чорт ичке үн чыгаруу, чыңк-чыңк этүү. |
![]() чыңкылда этишинин кыймыл атоочу. |
![]() чыңа этишинин кыймыл атоочу. |
![]() сын. Чындыкты сүйлөгөн, чындыкты сүйгөн, калп айт аган. Булар жүрөгү өрт, чынчыл пионерлер эмеспи ( ейшеналиев). |
![]() I зат. Ооз жагы жайыгыраак, түп жагы куушураак кел ен, анчалык чуңкур эмес, көбүнчө чай ичүү үчүн ко донулуучу идиш. Ал чыныдагы чайын ууртабастан ол |
![]() чынык этишинин кыймыл атоочу. |
![]() сын.. Анык, чын, таза. Демек, алардын чыныгы аттары Сакадай, Анархан? (Жантөшев). Чыныгы алтын. Чыныгы жибек. |
![]() этиш. Бышыгуу; чын, болуу. Сөзү жатык, эмгек менен ыныккан, Аракети дайым үлгү берди эле.. (Аалы). Дүг дүгүй бүгүш тартып далысы кең, Чыныккан чымыр ден |
![]() чынык этишиннн аркылуу мамилеси. |
![]() этиш. 1. Чыйылдаган ачуу ичке үн чыгаруу. Чыңылдап үнү чыкты. 2. Чың-чың этип үн чыккандай сезилүү. Ку лагы чыңылдайт. |
![]() чыңылда этишинин кыймыл атоочу. |
![]() чындыгында менен бирдей. |
![]() этиш. Абдан катуу, ачуу ичке үн чыгаруу, ушундай ү чыгарып ыйлоо. Калмураттын колун кармап, Алима ч ыңырып жиберди (Абдукаримов). Кемпир бечара ботод |
![]() чыңыр этишинин аркылуу мамилеси. |
![]() чыңыр этишинин кыймыл атоочу. |
![]() зат. Чыңырган үн, чыңырган ичке ачуу үн. Жылкы жый лбай калды, Чыңырыгы тыйылбай калды (Тоголок Мол о). |
![]() чып-чып туур. I. Ичке нерсени (мис., чыбыкты) тез шил теп, жумшагыраак нерсеге тийгенде чыккандагыдай -ичке табышты билдирүү үчүн колдонулат. Чыпчып ти |
![]() зат. Колдун же буттун манжаларындагы эң акыркы (б шинчи) кичинекей манжа. Уруя болсо сол колунун чы палагын тиштеген бойдон бир калыпта [отурат] (Бай |
![]() зат. 1. Көбүнчө сүттү сүзүү үчүн кылдан же марляда жасалган сузгуч. 2. Түйдөктөшкөн, тугурукташып, ирип калган. Чыйырчыктай карала, Чыпка куйрук Са |
![]() этиш. Чыпкадан өткөрүү, чыпкадан өткөрүп сүзүү, т залоо. Суу ташылбай же жетпей калса, шахтёрлор.. ы лай кара сууну чыпкалап шимиришчү (Сасыкбаев). |
![]() чыпкала этишинин өздүк мамилеси. |
![]() чыпкала этишинин аркылуу мамилеси. |
![]() чыпкала этишинин кыймыл атоочу. |
![]() I зат. Кендирден жасалган кап, мешок. Нурмат колдо уп көтөрмөкчү болуп чыптаны колу менен оңтойлод (Абдукаримов). Алар чыпталарга буудай салууга үл |
![]() чыпта этишинин туюк мамилеси. |
![]() зат. Ичтен кие турган жеңсиз, жалаң кат кыска бешм ант, желетке. Кызыл тукаба чыптамасы [кыздын] дене син чыпыйтып кучактап турат (Байтемиров). |
![]() : чыпчыргасын коротпой— эч нерсесин калтырбай, коротпой, бардыгын, бүт. Чыпчыргасын коротпой, Бу юмуңду беремин («Мендирман»). |
![]() этиш. 1. Чып-чып эткен дабыш чыгуу (мис., ичке чыбык же камчы менен чабуудан). 2. Чып-чып этип, сызылып ыгуу, агуу (көбүнчө терге карата). [Ашырдын] чекес |
![]() чыпылда этишинин аркылуу мамилеси. |
![]() чыпылда этишинин кыймыл атоочу. |
![]() I зат. Чатак, жаңжал. Чыр чыкпай турган кылуу керек . Арзыкул иши кылып түрдүү нерседен кынтык таап, ч ыр чыгара албай.. турду (Байтемиров). Үйүмө жаткыр |
![]() зат. Лампа, чырак, шам. |
![]() зат. Өң, жүз, беттин өңдүү түстүүлүгүнүн көрүнүшү. Карып билинербилинбес калтырак баскан колу мене н.. ээктен бир аз көтөрдү эле, Салиманын чырайы ош |
![]() сын. Өңдүү, өңдүү-түстуү, татынакай. Кыз баладай ч райлуу, Кызыктуу көлдүн өзү экен (Маликов). Урия м урункудан да укмуштуудай чырайлуу, назик (Бейшен |
![]() зат. 1. Ортосунда билиги бар, көбүнчө керосин мене жарык кылынуучу шам, лампа, чырагдан. Текчеде же инчи чырак бир калыпта бүлбүлдөйт (Абдукаримов). |
![]() зат. диал. Чырактын алдына койгуч. |
![]() сын. Татынакай, келишимдүү. Чырактай болгон кызың турат, ошонун амандыгын тиле (Байтемиров). [Зарыл] өзү курдуу кыздардын ортосунда.. чырактай болуп |
![]() зат. Жалбырактары тамырынан таралган, эрте жазда гүлдөөчү жапайы өсүмдүк. |
![]() этиш.Чаптоо, жабыштыруу. Жийдегүл [Лениндин сүрө үн] кызыл чүпүрөккө чыраштап, анын кырка жээгин.. жашыл шайы менен кыюулап койгон эле (Сасыкбаев). Т |
![]() зат. Бүркүттү таптап үйрөтүүдө колдонулуучу түлк үнүн кеби. Чырга тартуу. Чырга менен бүркүт үйрөт ү. |
![]() сын. Чыргоо, чатакчыл. Бардыгы кээде тентек, кээде жөнтөк, Ар бири кээде чыргай, кээде элпек (Аалы). |
![]() сын. Чатак, таарынчаак, эпке жөнгө көнбөгөн, чырга й. |
![]() этиш. Жөнү жок эле шылтоо менен чатак салуу, чырго олук кылуу. Балдары түз эле конфет сурап чыргооло нчу болду (Убукеев). |
![]() чыргоолон этишинин аркылуу мамилеси. |
![]() чыргоолон этишинин кыймыл атоочу. |
![]() зат. Чыргоолонгондук, чатактык, чыргоо мүнөз. Бал нын илмийген арыктыгы, ноокаска жакындыгы.. аны ч ыргоолукка айландырып баратты (Каимов). |
![]() чырла менен бирдей. |
![]() туур. Көбүнчө чымчыктардын чыр-чыр эткен кыска да бышын билдирүү үчүн колдонулат. Чымчык чырк-чырк дейт да безилдейт. |
![]() чычырканак менен бирдей. |
![]() этиш. Чырк-чырк эткен дабыш, үн чыгаруу (көбүнчө ч мчыкка карата). Каркылдаган карга,.. чыркылдаган ымчык жок (Жантөшев). |
![]() чыркылда этишинин кыймыл атоочу. |
![]() этиш. 1. Чыр-чур этүү, чырылдаган үн чыгаруу (мис., ч ымчык). Чымчыктын баары чыркырап, Кулак тунуп чур урап (Тоголок Молдо). 2. Чырылдап ыйлоо, чырылдага |
![]() чыркыра этишинин аркылуу мамилеси. |
![]() этиш. Чырылдашып, чатакташуу, кер-мур айтышуу, тал ашыптартышкан ырксыз мамиледе болуу. Башта жакшы эле, кийинки бир-эки жылдын ичинде көп чыркыраша |
![]() чыркыра этишинин кыймыл атоочу. |
![]() этиш. Чыр чыгаруу, жөнү жок, ыгы жок шылтоо менен ч ыр салуу. |
![]() этиш. Чатакташуу, кыжылдашып, кер-мур айтышуу. Жак ын жүргөн досуңа Жаман айтып чырлашпа (Осмонкул). |
![]() чырлаш этишинин кыймыл атоочу. |
![]() чырла этишинин кыймыл атоочу. |
![]() сын. Чыры бар; чырлашкан, уруш-кериш менен, чатак м енен. Май ичип чырлуу жашагыча, суу ичип тынч жаша ган жакшы (Байтемиров). |
![]() чырым I менен бирдей. |
![]() этиш. 1. Каршы-терши ороп байлоо, таңуу, артылтып, а йланта ороо. Чыгарып тасма кайыш канжыгамды, Чырм адым карыштыра оозун таңып (Осмонкул). Сабына сар |
![]() зат. Чырмоо жолу менен көбүнчө чийге салынган түр . Килем көчөт келтирип, Чырмак салган чийине (Того лок Молдо). |
![]() чырма этишинин туюк мамилеси. |
![]() чырма этишинин аркылуу мамилеси. |
![]() чырма этишинин кыймыл атоочу. |
![]() зат. Агыш кызгылт гүлдүү, чырмалышып, оролушуп өс турган өсүмдүк. |
![]() чырныкта менен бирдей. |
![]() этиш. Анча-мынча ооруп калуу, кичине ооруп калуу, асык тумоолоп калуу. Ушу өткөн анча-мынча күнү чы рныктап калганы болбосо, [Жылдызкандын] саламатт |
![]() чырныкта этишинин кыймыл атоочу. |
![]() чырпы этишинин кыймыл атоочу. |
![]() этиш. Кичине, анча-мынча өөнөө, өөнөп кесүү же анч -мынча жаңсап тийип кетүү, жанып кетүү. ..Ашым ырг ткан тобурчак [чымчыктын] оң канатынын учун чырп |
![]() зат. Бак-дарактын майда бутактары. Чүй суусунун н ркы өйүзүндөгү токойдон .кыркылган.. чырпыкты та уу кыйын болду (Сасыкбаев). [Турпан талды].. кертип |
![]() чырпы этишинин туюк мамилеси. |
![]() чырпы этишинин аркылуу мамилеси. |
![]() туур. Чытырап жарылгандай же чыйт эткендей кыска кескин, дабышты билдирүү үчүн колдонулат. Муз жар ылып чырт этти. Данияр жай гана чырт түкүрүп коюп, |
![]() этиш. Жактырбаган мүнөздө боло түшүү, жактырбага ын билдирип, кыялын тез өзгөртүү, таарынуу, териг үү; керкейүү. Анын [Кумаркандын] сөзүн кулагы чалы |
![]() этиш. 1. Чырт-чырт эткен дабыш чыгаруу. Муз чыртылд ап жарыла баштады. |
![]() чыртылда этишинин аркылуу мамилеси. |
![]() чыртый этишинин кыймыл атоочу. |
![]() сын. Чыр чыгарганды жакшы көргөн, урушчаак, чатак. Күйөөң чырчыл көрүнөт, Эми болушка күндө чакырат (Токтогул). |
![]() этиш. 1. Чыр-чыр этүү, чыр-чыр эте безеленген ачуу д абыш, үн чыгаруу. Алды жагыбыздан канатын эбелект етип чырылдап түшүп келаткан торгойду көрдүк (Жа |
![]() чырылда этишинин аркылуу мамилеси. |
![]() чыркыраш менен бирдей. |
![]() чырылда этишинин кыймыл атоочу. |
![]() I: чырым этүү — кичинекей уктап алуу, азыраак ук тап ала коюу. Ат үстүндө.. ат жалын кармап чырым эт кен болобуз (Жантөшев). ЧЫРЫМ II зат. Карта кагазын |
![]() зат. 1. Жаңы төрөлгөн жаш баланын денесиндеги же к наттуулардын балапандарынын денесиндеги сары т к. Чырымтал жүнү чылк алтын, Текөөрү болот темирд |
![]() чыраш менен бирдей. |
![]() I зат.. Пахтадан жасалып, тур салынган же бүт боёлг он жука кездеме. Берди белине илинген кызыл чытты сууруп кызына...ыргытты (Жантөшев). [Бурма] чыт көй |
![]() : кабак чытуу — кабагын бүркөө, капаланган кебе тесин билдирип кабагын тырыштыруу. [Кемпир] кабаг ын чытып, баласына карады (Байтемиров). Каныбек ка |
![]() I зат. 1. Уулуу чөп. Беш уй уугуп өлүптүр,.. чытыр жес е керек (Байтемиров). 2. Карта кагазынын бир түрү, ырым. ЧЫТЫР II: чытыр-чытыр туур. Абдан чыңалып чы |
![]() этиш. 1. Чытыр-чытыр эткен дабыш чыгаруу, ашкере чы ңалып кетүүдөн чытыр-чытыр этүү. Кычыроо, кычырап өтө катуу болуу (көбүнчө суукка карата). Кышкы тү |
![]() сын. Өтө калың, жыш (токойго карата). Чытырман токо йлору адамды суктандырат (Абдукаримов). Тыяк жагы ндагы карарып жаткан калың бак, өзүнчө.. чытырман |
![]() чытыра этишинин кыймыл атоочу. |
![]() этиш. 1. Заңдоо.
2. өт. Бүр байлоо, жаңыдан бур ача б штоо; жаңыдан кылтыйып өнө баштоо (мис., талдын бү чүрлөрү). 3. өт. Абдан коркуу, абдан коркуп кетүү. |
![]() этиш. 1. Сербейүү, сербейип чыгып туруу. Күлүңдөгө тегерек көздүү, жээрде сакал, муруттары чычайга кызыл киши — үй ээси Салык (Каимов). 2. өт. Кере |
![]() чычай этишинин аркылуу мамилеси. |
![]() I зат. Чала күйгөн отун, күйүп бүтпөгөн чырпык, бир тал отун. Түтөп жаткан чычалаларды эки киши арал й басышты (Абдукаримов). ЧЫЧАЛА II этиш. Өзүнө кар |
![]() сын. Тез чычалай турган, сынды, тамашаны көтөрө ал баган. Балтанын тышкы көрүнүшү көлпөйүп турган м нен чычалаак, катуураак тамашалап койсо.. урушуу |
![]() чычалаак менен бирдей. |
![]() чычала этишинин аркылуу мамилеси. |
![]() чычала этишинин кыймыл атоочу. |
![]() зат. 1. Өсүндү сыяктанып кеткен эң акыркы куйрук о урткалары жана көбүнчө эчкинин куйругу. Эчкилер чычаңын чычайтып, аскага чыга качышты («Жомокт |
![]() этиш. Куйругун сереңдетүү, куйругун серейтип чур оо, секирүү. Уйлар токтолбой, күн ысыганда.. куйру гун шыйпанып, чычаңдап, сайгактай баштады (Элебае |
![]() чычаңда этишинин аркылуу мамилеси. |
![]() чычаңда этишинин кыймыл атоочу. |
![]() чычай этишинин кыймыл атоочу. |
![]() зат. 1. Аш казандын бузулушунан пайда болгон ич оо у, ич өткөк. 2. Ичи көп өтүүчү, ич өткөк оорусу бар. Жыл он эки ай иш кылып, Чычкак улак албаса (Токтог |
![]() этиш. Ичи өтүү, ич өткөк менен ооруп калуу. |
![]() чычкакта этишинин кыймыл атоочу. |
![]() зат. 1. Тумшугу ичкерээк келген, узун куйруктуу, кө бүнчө боз түстөгү кемирүүчү жандык. Карышкырды с насаң улак байлап кой, чычканды сынасаң каптагы |
![]() сын. Кичинекей, кенедей. Жиниңди келтирип эмне кы асың чычкандай балага?! (Байтемиров). |
![]() зат. 1. Заңдагысы келүүчүлүк.
2. өт. Чыдамсыздык, чы дабагандык. Чычкысы кайнады. Чычкысы кырылып кал ы. |
![]() этиш. Чыдамсыздануу, шашылып, кыйпычыктоо. |
![]() чычкылан этишинин кыймыл атоочу. |
![]() сын. Чыдамсыз, шашма, чыдамы жок. Чычкылуу жигит. |
![]() сырд. сүйл. Тентек, бейбаш, шок. Шашпа, чычым, сенин көзүңдү ачпа самбы! (Бейшеналиев). |
![]() этиш. 1. чыч этишинин аркылуу мамилеси.
2. өт. сүйл. Коркутуу, абдан коркутуу, кыстоо. |
![]() зат. анат. Ичегилерди туташтырып туруучу жука чар ым. ♦Чычыркай май— ичегилер менен туташкан бездүү май. |
![]() зат. Топ-топ жана узун болуп өсүүчү, ачуу жемиштер и бар тикенектүү бадал өсүмдүк. ..түп-түп чычыркан ак дүпүйүп, бүрдөп турган биринсерин сары тал мен |
![]() сын. сүйл. 1. Нак, накта, бүт, толук. Акчаны чыштай э е санап бердим. 2. Таза, мыкты (көбүнчө кийим жөнү дө). Чыштай кийинүү. |
Можете поискать примеры использование слово Эл-Создук:
Эл-сөздүк | Другие сервисы... | 0.1631 сек. |