 чүсырд. Атты бастырууда, айдоодо жана жарышканда ко
лдонулат. Бешим оогондон кийин [алар] Чамындынын
айына жетип, атынын башын кайырды да «чу» д | чүйгүнсын. 1. Семиз, майлуу, ширелүү, даамдуу. Согумуң чүй
гүн болсо, ичиңе сакта (макал).
2. Ширелүү, даамдуу.
Чөбү чүйгүн, суу тунук, Чөлдө жаткан кутуруп (« |
чүйгүндөэтиш. Майлуулап, даамдуулап, ширелүү кылып берүү,
жасоо ж. б. Этти чүйгүндөп берүү. Чүйгүндөп казан
суу. | чүйгүндөтчүйгүндө этишинин аркылуу мамилеси. |
чүйлүI зат. Куштун эркеги (2-маанисинде). Кыюусун билип т
аптаса, Кыраан чүйлү каз алат (Осмонкул).
ЧҮЙЛҮ II
ат. Семиргенде кежигеде, желкеде пайда болуучу к | чүйрүйэтиш. 1. Жактырбаган, нааразы болгон кебетеде мурд
ун чүрүштүрүү, бети-башын бырыштыруу. ..Үйүңө куру
кол барсаң, аялың чүйрүйүп карабай да, жактырбай |
чүйрүйтчүйрүй этишинин аркылуу мамилеси. | чүйрүйүүчүйрүй этишинин кыймыл атоочу. |
чүйрүң: чүйрүң-чүйрүң этүү — жактырбаган түр берип, м
рдун, бети-башын чүрүштүрүү. | чүйрүңдөэтиш. Мурдун, бети-башын чүрүштүрүп, жактырбаган,
нааразы болгон кебетеде болуу. [Кара келин] араба
жакты карап чүйрүңдөп койду (Сыдыкбеков). |
чүйрүңдөөчүйрүңдө этишинин кыймыл атоочу. | чүйүрэтиш. Жактырбаган кебетеде мурдун чүрүштүрүү, чү
рүйүү. Черновдун аялы мурдун чүйүргөн болуп, тер
карай берди (Жантөшев). |
чүкөзат. Шыйрак менен жото жиликтин кошулган жеринде
и үстү жагы төмпөгүрөөк келген төрт кырча, өзүнч
бөлүнүн алына турган сөөк (көбүнчө балдар ойной | чүкүрүзат. Жайылып чыккан жазы жалбырактуу, түбү боёк к
тарында тери боёо үчүн колдонулуучу өсүмдүк. Бул
гары кылган кишиге, Чүкүрү менен шор кызык (Осмон |
чүкчүйэтиш. Бүрүшкөн, кичинекей кебетеде болуу (көбүнчө
арык адамдарга карата). Уйчу Омор сейрек сакалду
, чүкчүйгөн кичине чал эле (Байтемиров). Асан кары | чүлүкзат. Көбүнчө уй, өгүз, торпоктун мурдуна өткөзүп ,
мурунтук байлоо үчүн ийилип жасалган тегерек жыг
ач. Уйга чүлүк такты.
♦Чүлүк үзөңгү — жыгачт |
чүлүктөэтиш. Мурдуна чүлүк өткөзүү, чүлүк тагуу. ..Жөө жүр
ө аламбы — деп, көк токолду чүлүктөп минип алды
м (Сыдыкбеков). | чүлүктөөчүлүктө этишинин кыймыл атоочу. |
чүмбөтзат. Баштан төмөн чүмкөй жаап коюучу жамынчы, бүр
өнчүк. Кыздын үстүнө чүмбөт жаап коюңуз («Жомо
ктор»), | чүмбөттөэтиш. 1. Чүмкөй жабуу. Машинанын үстү боз таар мене
н чүмбөттөп коюлгандыктан, анын ичиндегилер кимд
ер экендигине Абаздын көзү жеткен жок (Таштемиро |
чүмбөттөлчүмбөттө этишинин туюк мамилеси. | чүмбөттөөчүмбөттө этишинин туюк мамилеси. |
чүмкөэтиш. 1. Башы менен кошо бүт денени жабуу. Камка то
ун Каныштын Башына чүмкөй жамынды (Жантөшев).
2. ө
т. Каптоо. Булуттар заматтын ортосунда көбөйүп, а | чүмкөлчүмкө этишинин туюк мамилеси. |
чүмкөнчүмкө этишинин өздүк мамилеси. | чүмкөөчүмкө этишинин кыймыл атоочу. |
| чүмкү | чүмү |
чүмчүлөэтиш. Аз-аздан, кичинеден, бөлүп-бөлүп үнөмдөө, ал
у, берүү ж. б. Чүмчүлөп оокат кыла турган болсо, бу
л эгин кыштан чыгарат (Абдукаримов). Ар кимибиз ал | чүңкүйэтиш. Көбүнчө кабагы бийигирээк келип, көзү чүңүр
өйгөн көрүнүштө болуу. [Майрык] чүңкүйгөн көздөрү
н акыраңдатып, балдарга [карады] (Бейшеналиев). |
=
=