Меню
Эл-Сөздүк
Список слов словаря - - слова начинающиеся с "чы"

<< 16 >> 16 из 20 14 15 16 17 18 19
 чыркыра
этиш. 1. Чыр-чур этүү, чырылдаган үн чыгаруу (мис., ч
ымчык). Чымчыктын баары чыркырап, Кулак тунуп чур
урап
(Тоголок Молдо).
2. Чырылдап ыйлоо, чырылдага
 чыркырат
чыркыра этишинин аркылуу мамилеси.
 чыркыраш
этиш. Чырылдашып, чатакташуу, кер-мур айтышуу, тал
ашыптартышкан ырксыз мамиледе болуу. Башта жакшы
эле, кийинки бир-эки жылдын ичинде көп чыркыраша
 чыркыроо
чыркыра этишинин кыймыл атоочу.
 чырла
этиш. Чыр чыгаруу, жөнү жок, ыгы жок шылтоо менен ч
ыр салуу.
 чырлаш
этиш. Чатакташуу, кыжылдашып, кер-мур айтышуу. Жак
ын жүргөн досуңа Жаман айтып чырлашпа
(Осмонкул).
 чырлашуу
чырлаш этишинин кыймыл атоочу.
 чырлоо
чырла этишинин кыймыл атоочу.
 чырлуу
сын. Чыры бар; чырлашкан, уруш-кериш менен, чатак м
енен. Май ичип чырлуу жашагыча, суу ичип тынч жаша
ган жакшы
(Байтемиров).
 чырм
чырым I менен бирдей.
 чырма
этиш. 1. Каршы-терши ороп байлоо, таңуу, артылтып, а
йланта ороо. Чыгарып тасма кайыш канжыгамды, Чырм
адым карыштыра оозун таңып
(Осмонкул). Сабына сар
 чырмак
зат. Чырмоо жолу менен көбүнчө чийге салынган түр
. Килем көчөт келтирип, Чырмак салган чийине (Того
лок Молдо).
 чырмал
чырма этишинин туюк мамилеси.
 чырмат
чырма этишинин аркылуу мамилеси.
 чырмоо
чырма этишинин кыймыл атоочу.
 чырмоок
зат. Агыш кызгылт гүлдүү, чырмалышып, оролушуп өс
турган өсүмдүк.
 чырмыкта
чырныкта менен бирдей.
 чырныкта
этиш. Анча-мынча ооруп калуу, кичине ооруп калуу,
асык тумоолоп калуу. Ушу өткөн анча-мынча күнү чы
рныктап калганы болбосо,
[Жылдызкандын] саламатт
 чырныктоо
чырныкта этишинин кыймыл атоочу.
 чырпуу
чырпы этишинин кыймыл атоочу.
 чырпы
этиш. Кичине, анча-мынча өөнөө, өөнөп кесүү же анч
-мынча жаңсап тийип кетүү, жанып кетүү. ..Ашым ырг
ткан тобурчак
[чымчыктын] оң канатынын учун чырп
 чырпык
зат. Бак-дарактын майда бутактары. Чүй суусунун н
ркы өйүзүндөгү токойдон .кыркылган.. чырпыкты та
уу кыйын болду
(Сасыкбаев). [Турпан талды].. кертип
 чырпыл
чырпы этишинин туюк мамилеси.
 чырпыт
чырпы этишинин аркылуу мамилеси.
 чырт
туур. Чытырап жарылгандай же чыйт эткендей кыска
кескин, дабышты билдирүү үчүн колдонулат. Муз жар
ылып чырт этти. Данияр жай гана чырт түкүрүп коюп,
 чыртый
этиш. Жактырбаган мүнөздө боло түшүү, жактырбага
ын билдирип, кыялын тез өзгөртүү, таарынуу, териг
үү; керкейүү. Анын [Кумаркандын] сөзүн кулагы чалы
 чыртылда
этиш. 1. Чырт-чырт эткен дабыш чыгаруу. Муз чыртылд
ап жарыла баштады.
 чыртылдат
чыртылда этишинин аркылуу мамилеси.
 чыртыюу
чыртый этишинин кыймыл атоочу.
 чырчыл
сын. Чыр чыгарганды жакшы көргөн, урушчаак, чатак.
Күйөөң чырчыл көрүнөт, Эми болушка күндө чакырат
(Токтогул).
 чырылда
этиш. 1. Чыр-чыр этүү, чыр-чыр эте безеленген ачуу д
абыш, үн чыгаруу. Алды жагыбыздан канатын эбелект
етип чырылдап түшүп келаткан торгойду көрдүк
(Жа
 чырылдат
чырылда этишинин аркылуу мамилеси.
 чырылдаш
чыркыраш менен бирдей.
 чырылдоо
чырылда этишинин кыймыл атоочу.
 чырым
I: чырым этүү — кичинекей уктап алуу, азыраак ук
тап ала коюу. Ат үстүндө.. ат жалын кармап чырым эт
кен болобуз
(Жантөшев).
ЧЫРЫМ II зат. Карта кагазын
 чырымтал
зат. 1. Жаңы төрөлгөн жаш баланын денесиндеги же к
наттуулардын балапандарынын денесиндеги сары т
к. Чырымтал жүнү чылк алтын, Текөөрү болот темирд
 чырыш
чыраш менен бирдей.
 чыт
I зат.. Пахтадан жасалып, тур салынган же бүт боёлг
он жука кездеме. Берди белине илинген кызыл чытты
сууруп кызына...ыргытты
(Жантөшев). [Бурма] чыт көй
 чыты
: кабак чытуу — кабагын бүркөө, капаланган кебе
тесин билдирип кабагын тырыштыруу. [Кемпир] кабаг
ын чытып, баласына карады
(Байтемиров). Каныбек ка
 чытыр
I зат. 1. Уулуу чөп. Беш уй уугуп өлүптүр,.. чытыр жес
е керек
(Байтемиров).
2. Карта кагазынын бир түрү,
ырым.
ЧЫТЫР II: чытыр-чытыр туур. Абдан чыңалып чы
 чытыра
этиш. 1. Чытыр-чытыр эткен дабыш чыгаруу, ашкере чы
ңалып кетүүдөн чытыр-чытыр этүү. Кычыроо, кычырап
өтө катуу болуу (көбүнчө суукка карата).
Кышкы тү
 чытырман
сын. Өтө калың, жыш (токойго карата). Чытырман токо
йлору адамды суктандырат
(Абдукаримов). Тыяк жагы
ндагы карарып жаткан калың бак, өзүнчө.. чытырман
 чытыроо
чытыра этишинин кыймыл атоочу.
 чыч
этиш. 1. Заңдоо.
2. өт. Бүр байлоо, жаңыдан бур ача б
штоо; жаңыдан кылтыйып өнө баштоо (мис., талдын бү
чүрлөрү).
3. өт. Абдан коркуу, абдан коркуп кетүү.
 чычай
этиш. 1. Сербейүү, сербейип чыгып туруу. Күлүңдөгө
тегерек көздүү, жээрде сакал, муруттары чычайга
кызыл киши
үй ээси Салык (Каимов).
2. өт. Кере
 чычайт
чычай этишинин аркылуу мамилеси.
 чычала
I зат. Чала күйгөн отун, күйүп бүтпөгөн чырпык, бир
тал отун. Түтөп жаткан чычалаларды эки киши арал
й басышты
(Абдукаримов).
ЧЫЧАЛА II этиш. Өзүнө кар
 чычалаак
сын. Тез чычалай турган, сынды, тамашаны көтөрө ал
баган. Балтанын тышкы көрүнүшү көлпөйүп турган м
нен чычалаак, катуураак тамашалап койсо.. урушуу
 чычалак
чычалаак менен бирдей.
 чычалат
чычала этишинин аркылуу мамилеси.
 чычалоо
чычала этишинин кыймыл атоочу.
 чычаң
зат. 1. Өсүндү сыяктанып кеткен эң акыркы куйрук о
урткалары жана көбүнчө эчкинин куйругу. Эчкилер
чычаңын чычайтып, аскага чыга качышты
(«Жомокт
 чычаңда
этиш. Куйругун сереңдетүү, куйругун серейтип чур
оо, секирүү. Уйлар токтолбой, күн ысыганда.. куйру
гун шыйпанып, чычаңдап, сайгактай баштады
(Элебае
 чычаңдат
чычаңда этишинин аркылуу мамилеси.
 чычаңдоо
чычаңда этишинин кыймыл атоочу.
 чычаюу
чычай этишинин кыймыл атоочу.
 чычкак
зат. 1. Аш казандын бузулушунан пайда болгон ич оо
у, ич өткөк.
2. Ичи көп өтүүчү, ич өткөк оорусу бар.
Жыл он эки ай иш кылып, Чычкак улак албаса (Токтог
 чычкакта
этиш. Ичи өтүү, ич өткөк менен ооруп калуу.
 чычкактоо
чычкакта этишинин кыймыл атоочу.
 чычкан
зат. 1. Тумшугу ичкерээк келген, узун куйруктуу, кө
бүнчө боз түстөгү кемирүүчү жандык. Карышкырды с
насаң улак байлап кой, чычканды сынасаң каптагы
 чычкандай
сын. Кичинекей, кенедей. Жиниңди келтирип эмне кы
асың чычкандай балага?!
(Байтемиров).
 чычкы
зат. 1. Заңдагысы келүүчүлүк.
2. өт. Чыдамсыздык, чы
дабагандык. Чычкысы кайнады. Чычкысы кырылып кал
ы.
 чычкылан
этиш. Чыдамсыздануу, шашылып, кыйпычыктоо.
 чычкылануу
чычкылан этишинин кыймыл атоочу.
 чычкылуу
сын. Чыдамсыз, шашма, чыдамы жок. Чычкылуу жигит.
 чычым
сырд. сүйл. Тентек, бейбаш, шок. Шашпа, чычым, сенин
көзүңдү ачпа самбы!
(Бейшеналиев).
 чычыр
этиш. 1. чыч этишинин аркылуу мамилеси.
2. өт. сүйл.
Коркутуу, абдан коркутуу, кыстоо.
 чычыркай
зат. анат. Ичегилерди туташтырып туруучу жука чар
ым.
Чычыркай май— ичегилер менен туташкан
бездүү май.
 чычырканак
зат. Топ-топ жана узун болуп өсүүчү, ачуу жемиштер
и бар тикенектүү бадал өсүмдүк. ..түп-түп чычыркан
ак дүпүйүп, бүрдөп турган биринсерин сары тал мен
 чыштай
сын. сүйл. 1. Нак, накта, бүт, толук. Акчаны чыштай э
е санап бердим.
2. Таза, мыкты (көбүнчө кийим жөнү
дө). Чыштай кийинүү.

Можете поискать примеры использование слово Эл-Создук: