 өлI сын. Чийки, суу, ным, иштетилбеген, ийленбеген (те
ри жөнүндө). Өл тери.
ӨЛ II этиш. 1. Жашоосу токтолуу
, каза болуу, көзү өтүү, жок болуу, дүйнөдөн кайтуу | өлгүдөйтакт. Аябай, абдан, Өлгүдөй тоюп чандайып, Жоо сай
ансып дардайып (Шүкүрбеков). Өлгүдөй убара болуп,
Анан жатты солуп (Шүкүрбеков). |
өлгүчөктүтакт. 1. Өмүр бою. Өлгүчөктү унутулбайт.
2. Абдан, а
бай, жеткен. Өлгүчөктү мас. | өлкөзат. 1. Белгилүү бир жер, территория, аймак, край. Ы
ык өлкөлөр. Суук өлкөлөрдө жашаган айбандар.
2. М
млекет. Советтик адам — өз өлкөсүнүн чыныгы ко |
өлкөн: өлкөнүң өссүн — зоболоң көтөрүлсүн, бактылуу
бол деген мааниде ыраазы болгондугун, алкагандыг
ын билдирүү иретинде колдонулат. | өлөңI зат. Саздак жерде өсүүчү көп жылдык ичке жалбыра
ктуу чөп. Өлөң чөп маалым кылат жай мезгилин (Бөкө
нбаев).
♦ Өз үйүм, өлөң-төшөгүм — өзүнө тиеше |
өлөңчүзат. Өлөң антуучу, өлөң аткаруучу, ырчы. | өлөрманзат. Өлөр-тирилерин билбеген, жаалдаган, абдан өж
р, өлүмтүгүн арткан. Өлөрманга жолобой, Өзүңдү өз
үң далдала (Токтогул). Бул өлөрман дагы бошонуп ка |
өлөрчөтакт. Аябай, жерине жеткире. Култеберди байлашып,
Өлөрчө кылып сабады («Мендирман»). Өлөрчө ма
с. | өлөсөлүүсын. Араң жан, начар, алдан тайган, өлүм алдындагы.
Анын көз алдына.. энесинин өлөсөлүү болуп калган
элестеди (Жантөшев). Өлөсөлүү эки карыны кайтары |
өлөтзат. Кандайдыр бир оорудан малдын жапырт өлүмгө у
чуроосу, жапырт өлүмү. | өлтүртөлтүр этишинин аркылуу мамилеси. |
өлтүрүлөлтүр этишинин туюк мамилеси. | өлтүрүүөлтүр этишинин кыймыл атоочу. |
өлүкзат. 1. Адамдын жана башка жан-жаныбарлардын өлгөн
дөн кийинки денеси, сөөгү. Жакшы ит өлүгүн көрсөт
өйт (макал).
2. өт. Жансыз, өсүп-өнбөгөн, көгөрбөгө | өлүкканазат. Ооруканада өлүктөрдү коё турган жай. |
өлүм зат. Ажал; өмүрү, жашоосу бүтүү. Бирөөнүн өлүмүн т
илегенче, өзүңдүн өмүрүңү тиле (макал). Баатыр өлү
мдү билбейт, коркок өмүрдү билбейт (макал).
♦ Ө | өлүмдүүсын. Өлүмү көп, өлүмгө көп учураган. Малга өлүмдүү
жыл. |
өлүмсөк сын. Араң жан, араң эле. Короо тараптан сууктан ко
рунган иттин өлүмсөк үргөнү угулат («Ала-Тоо&raq
uo;). | өлүмсүрөэтиш. Алсыроо, кайраты кетүү, алы жок болуу, араң ж
ан калуу. |
өлүмсүрөөөлүмсүрө этишинин кыймыл атоочу. | өлүмсүрөтөлүмсүрө этишинин аркылуу мамилеси. |
өлүмтүкзат. 1. Өлүк, өлүм. Өлүмтүккө сактаган, Пулун алды б
асмачы (Барпы).
2. Тарп. Сай-сайда өлүмтүк тоодой э
е, О, баягы жылдары, баягы жылдары (Шүкүрбеков).
&di | өлүңкүсын. Өлүмсөк, алсыз, дармансыз; абдан солуган. Өлө
үн санайт өздөрү, Өлүңкү турат көздөрү («Манас
»). |
өлүүI сын. Тирүү эмес, өлүк, өлгөн. Өлүүбү же тирүүбү?
&d
iams; Өлүү тил — азыркы мезгилде колдонуудан чыг
п калган, жок болуп кеткен тилдер.
ӨЛҮҮ II өл этиш | өлчөэтиш. Бир нерсенин оордук салмагын, көлөмүн же уз
ндугун ченөө. Отуз өлчөп, бир кес (макал). Асан эңк
ейип, айдалган жерди өлчөп көрсө, тереңдиги — 25 |
| өлчөлүү | өлчөмзат. Бир нерсенин белгилүү бир чеги, чени, салмагы
, ченеми, көлөмү. Белгилүү өлчөмдө акча төлөп, бош
нуп кетүүгө да акылуу (Абдукаримов). Анда биздин |
өлчөмдүүсын. Ченемдүү. Сокого тапта бышты кара керди, Өлчө
мдүү беде жана берип жемди (Турусбеков). | өлчөмсүзсын. Ченемсиз, чексиз, болжолсуз, абдан чоң. Тооло
дун бийик чокулары өлчөмсүз көпкөк асманды тире
тургандай сезилет (Аалы). |
=
=