 чактаэтиш. 1. Чак кылып өлчөө, ченөө, чак түргө келтирүү. Чоң энеси боюна чактап жасап берген буюм салчу м шогун жонуна токчойто коюп.. көтөрдү эле [Абазга] |
| чактал чакта этишинин туюк мамилеси. |
| чактоо чакта этишинин кыймыл атоочу. |
| чакты мод. Кандайдыр сандын айланасында экендигин чама лап көрсөтүү үчүн колдонулат. Он чакты. Жыйырма ч кты. |
| чактыр чак этишинин аркылуу мамилеси. |
| чакча зат. Жанга алып жүрүүгө ылайыкталып мүйүздөн, мет аллдан жасалган асмай салгыч, асмай салууга колд нулган кичинекей бөтөлкө. Мамбеткул күрмөсүнүн |
| чакчай этиш. 1. Көзү тостоё чыгып чакырайып көрүнүү. [Жоок ерлердин] бажырайган сүйкүмдүү көздөрүн эч убакт а чанагынан чыгуучудай чакчаят деп ойлогон эмесм |
| чакчайт чакчай этишинин аркылуу мамилеси. |
| чакчаңда этиш. 1. Чакыраңдоо, көзду чакырайтуу, көздү акыра туу, акыраңдоо. «Кайда-кайда бурут» — деп , Чакчаңдаган көздөрү («Манас»). 2. Акыраңдаг |
| чакчаңдоо чакчаңда этишинин кыймыл атоочу. |
| чакчарыл этиш. Чакчаңдаган өкүм мамиледе болуу; менменсин көтөрүлүү. Бүгүн үйүңдү көчүрүп барып, Ийри-Сууг а тик! — деди Балакурман чакчарылып (Элебаев). |
| чакчарылуу чакчарыл этишинин кыймыл атоочу. |
| чакчаюу чакчай этишинин кыймыл атоочу. |
| чакчелекей такт. Тартипсиз, иретсиз баш аламан, кымгуут, чаң- ополоң. Чабышкан жоосу жок туруп, Чакчелекей кач шса («Эр Табылды»). |
| чакчыгай зат. 1. Ар кандай жаныбарлардын үнүндөй үн чыгара лууга (сайрай алууга) жөндөмдүү кичинекей боз чы чык. Азыр эле турумтайдан качып кутулган чакчыга |
| чакчый чакчай менен бирдей. |
| чакылда этиш. 1. Чак-чак эткен дабыш чыгуу, чак-чак эткен да быш чыгаруу. Безеленген мети үндөрү чакылдайт (Уб укеев). Бир жерде чымды бырт-бырт сайып жатса, эки |
| чакылдоо чакылда этишинин кыймыл атоочу. |
| чакылыкта этиш. Чак-чак этип сайроо, шакылыктоо. Улам барган сайын таш-таштан кекилик чакылыктап, кулак-мээни алат (Сыдыкбеков). |
| чакылыктоо чакылыкта этишинин кыймыл атоочу. |
| чакыр ЫШ чакыр этишинин кош мамилеси. |
| чакырай этиш. Көздү акырайта чоң ачуу, көздү алайтып, акыр ая кароо, тигиле тиктөө. Көзүн чакырайтып, ызырын п сүйлөгөн Кошой (Аалы). Татыбектин үргүлөп турга |
| чакырайт чакырай этишинин аркылуу мамилеси. |
| чакыракай сын. Көзү чакырайган. |
| чакыраңда этиш. Чакчаңдоо, көздөрүн чакчаңдатуу. |
| чакыраңдоо чакыраңда этишинин кыймыл атоочу. |
| чакыраюу чакырай этишинин кыймыл атоочу. |
| чакырт чакыр этишинин аркылуу мамилеси. |
| чакыруу чакыр этишинин кыймыл атоочу. |
| чакырыл чакыр этишинин туюк мамилеси. |
| чакырылуучу зат. Аскер кызматын өтөө үчүн чакырыла турган ада м. |
| чакырым зат. 1. Кишинин кыйкырганда үнү жетерлик аралык.
2. эс. Болжол менен бир километр чамасындагы аралык чени. Кыштактан берки жол эки чакырымдай [бар] (Сы |
| чал I зат. Абышка, карыя, карып калган адам. Карабек лы ылдаган шайыр чалга карады (Каимов). Сакалдын көр кү чалда бар, Сулуунун көркү калда бар (Токтогул). |
| чала сын. 1. Толук эмес, аягына чейин эмес, жетиле элек, нчалык эмес. Кай бирин тургансыймын таанып чала ( Үмөталиев). Чала ачыган бозодон, Ачымал жакшы ун ч |
| чала-була, чала-чарпы, чала-чарпыт, чала-моңол же чала-бучук & mdash; толук эмес, анча-мынча, аягына чейин эмес, үст ртөн. Мен.. чала-була шам-шум этип, мектепке чурка |
| чалагайым сын. Ишти аягына чейин аткара албаган, үстүртөн м миле кылган. Бирок мен үчүн ал дагы чалагайым бал а сыяктанат (Айтматов). |
| чалап зат. Суу кошуп суюлтулган айран, сүзмө. Мына ич, ме н сага чалап даярдап койгом (Аалы). Кечинде барып челик Арткан муздак чалапты (Осмонкул). |
| чалбар зат. диал. Шым. Кырк баатырга кырк чалбар Кылып ко гон ишим бар («Манас»). |
| чалгай зат. 1. Кийимге кыйык кылып кийирип тиге турган ти кеси. 2. Кыйыр, түз эмес, чалгырт, тетири; арамдык, арамзалык. Чалгайы. болгон сөзүндө Айласы келсе ч |
| чалгайлуу сын. Ою бузук, ичи бузук, арам ойлуу. Чалгайлуу бол со окустан,.. Атын койгон адамдын, Кыйылып башы тү болор («Сейтек»). |
| чалгы зат. Уч жагы ичин көздөй бир аз ийилген, темирден асалган, узун жыгач сабы бар көбүнчө чөп чабуу үч үн колдонулуучу курал. Береги чалгы тарткан кели |
| чалгын I зат. 1. Канаттын чет жаккы узун бөлүгү, канат. Жаг лмай чымчыкты чалгындарына калкалап,.. тез-тез чо куйт (Аалы). Ирмебейсиң. баатыр куш, Канатыңдын ча |
| чалгында этиш. Чалгын жүргүзүү, атайын бир максат менен ба коо, изилдөө жүргүзүү. Чалкалмакка барбаймын, Ча гындап жылкы албаймын («Эр Табылды»). Чабар |
| чалгындоо чалгында этишинин кыймыл атоочу. |
| чалгынчы зат. Чалгынга чыгып, маалыматтар алып кайтуучу, ч лгындап билүүчү, чалгын жүргүзүүчү. Айланага сак чы коюп, шектүү тараптарга чалгынчы жиберди (Жант |
| чалгынчылык зат. Чалгындоо кесиби, чалгын жүргүзүүчүлүк. |
| чалгырт чалыр менен бирдей. |
| чалгыч зат. Аралаштырууга, суюктукка ун, талкан ж. б. сыяк тууларды салып чалууга ылайыкталып жасалган кич некей ачалуу жыгач. Кудукка унду салыптыр Агалас |
| чалгычы зат. Чалгы чабуучу, чөп чабуучу. Чалгычы аялдар со лдун аягына чейин чыгып, кайра тартышты (Баялинов ). |
| чалды : чалды-куйду — баш аламан, аркы-терки, иретсиз, быт-чыт. Кайта ойлонот.. Деги баягы чалды-куйду эл стерди жортот (Жантөшев). |
| чалдыбар зат. Кандайдыр бир бүтүн нерсенин кыйрап, бүлүнгө ндөгүсү, кыйрап бүлүнгөн калдыгы. ♦Чалдыбары ыгуу — 1) бузулуу, тамтыгы чыгуу, керектен чыгу |
| чалдыгуу чалдык этишинин кыймыл атоочу. |
| чалдык этиш. 1. Кабылуу, кириптер болуу, туш келүү. Тоозак безгек оорусуна чалдыкты (Абдукаримов). 2. Бир аз алына түшүү, дуушар болуу. Айтбайдын уулу чала-бу |
| чалдыктыр чалдык этишинин аркылуу мамилеси. |
| чалдыр чал этишинин аркылуу мамилеси. |
| чалка : чалкасынан жатуу — аркасын жерге келтирип жа уу, аркасы төмөн караган абалда болуу. Мен чалкам дан жатып алып, чабак ура баштадым (Шимеев). ♦Ч |
| чалкай этиш. 1. Көкүрөгүн бир аз көтөрө аркасын көздөй ий ле отуруу, бир аз чалкалай түшүү. Тайдай-Кара да ч алкая олтуруп, короодой сыр аякты көтөрүп, кымыз |
| чалкак зат. Кеңири, кериле созулуп жаткан айдөөш жер. Бер еги чалкакта жаткан чабдар айгырдын үйрү машинан ы көрөр замат дыр берип, үрккөн бойдон бетке чыга |
| чалкала этиш. 1. Көкүрөгүн кере артын көздөй ийилүү, чалка жагына кериле кайкалоо. Жумшак ордунда чалкалай турган академик Аскарга кадимкидей көрүнөт (Сыд |
| чалкалат чалкала этишинин аркылуу мамилеси. |
| чалкалоо чалкала этишинин кыймыл атоочу. |
| чалкан зат. 1. Жалбырактарында, сабагында денеге тийгенд тызылдатып чага турган түгү бар, отоо чөпкө кирү үчү өсүмдүк. 2. өт. Чагып ала тургандай, уулуу, ийн |
| чалканчы зат. сүйл. Сатиралык «Чалкан» журналынын кы маткери, кабарчысы. |
| чалкар сын. Абдан чоң, мелтиреген, мелмиреген. Айланып ка зы кетпеген, Айдың чалкар көл кайда? (Үсөнбаев). Ко лтукташкан сулуусу, Чалкар көлдө кууга окшойт (Аа |
| чалкуу чалкы этишинин кыймыл атоочу. |
| чалкы этиш. 1. Толкугансып көйкөлүү, ойкуп-кайкып көрүнү ү; кең болуп жайылып жатуу (көл, жер ж. б.) Чалкыган көлдөн жай алган, Куулардан козгоп сайрады (Тогол |
| чалкыт чалкы этишинин аркылуу мамилеси. |
| чалма I зат. Ылай, тоголоктошкон ылай.
♦Ак чалма — ополуу ылай же суу аралаш жуурулушкан чопо. ЧАЛМ А II зат. 1. Ыргытып илиндирип алуу жолу менен көбүн |
| чалмакей зат. 1. Сүткө ж. б. суюктукка талкан ж. б. кошуп арал штырып чалынган түрү. Кымызга талкандан чалмаке кылып ичти. 2. Чалуунун, чалып жыгуунун ыгы, ыкма |
| чалмалан этиш. Ылайлануу, киргилденүү. Чалмаланган дарыя. |
| чалмалант чалмалан этишинин аркылуу мамилеси. |
| чалмалануу чалмалан этишинин кыймыл атоочу. |
| чалмачы зат. 1. Чалма ыргытууга, чалма салууга устат.
2. Кый ын чала турган, жакшы чалуучу, чалганга шыктуу. Ал ай, Арканы басып чыккан Арпачы чалмачы деген мен |
| чалмачыл чалмачы менен бирдей. |
| чалп: чалп-чалп же чалп-чулп туур. Суюк, ылайлуу жерди б сканда чыккан сыяктуу дабыш. [Ашырдын] өтүгүнүн т аманы балкычка чалп-чулп этип, энтеңдеп келе жатт |
| чалпоо сын. 1. Үркүнчөөк, азоо чалыш. Чалпоо жылкы.
2. өт. К ежир, эч кимдин тилин албаган. Чалпоо жигит өз бою н, Эч адамга теңебейт (Осмонкул). Иш тапшырба жалк |
| чалпылда этиш. Чалп-чалп этүү, чалп-чалп эткен дабыш чыгару у. Чоң кисе жанда шалпылдап, Соору өтүк сууга чалп ылдап («Эр Табылды»). |
| чалпылдат чалпылда этишинин аркылуу мамилеси. |
| чалпылдоо чалпылда этишинин кыймыл атоочу. |
| чалуу чал этишинин кыймыл атоочу. |
| чалчакта чалчаңда менен бирдей. |
| чалчаңда этиш. Обу жок тайрактап эркелөө, жөн сүйлөбөй опс зданып эркелеп сүйлөө. |
| чалчаңдат чалчаңда этишинин аркылуу мамилеси. |
| чалчаңдоо чалчаңда этишинин кыймыл атоочу. |
| чалчык зат. Токтоп калган ылай суу, булганч суу, чыла. Суу ну көп кечсе, чалчык болот, сөздү көп сүйлөсө, тан ык болот (макал). Жылдырып айдап каз жаят, Чөнөк-ч |
| чалын чал III этишинин өздүк мамилеси. |
| чалыр сын. Кыйшык, көзү түз карабаган кылыр. Түз көзүн а а, чалыр көзүн баса карап, кышылдап Керимахун оту рат (Жантөшев). |
| чалырай этиш. Чалыр болуп калуу, чалыр кароо. |
| чалыракай сын. Чалырайган, көзү чалырыраак. |
| чалыраңда этиш. Чалыр көз кишинин караганына окшошуп кароо, чалырайып кароо. |
| чалыраңдоо чалыраңда этишинин кыймыл атоочу. |
| чалыш I зат. Таза кандуу тукум менен жөнөкөй тукумдун ор тосунан чыккан аргын (көбүнчө жылкы жөнүндө). Жыг п алдың, Атакан, Тоялынын чалышын (Токтогул). Чалы |
| чалышта этиш. Буту туз шилтөөгө келбей калуу, темтеңдеген дей басуу. [Акимдин] буту чалыштап, теңселип бара атат (Сасыкбаев). |
| чалыштоо чалышта этишинин кыймыл атоочу. |
| чама I зат. 1. Кандайдыр бир ишти иштөөгө жетерлик күч, к убат, дарман, ал. [Чапандын] бүчүлүгүн чечип отуру га [Татыбектин] чамасы келген жок (Байтемиров). Ба |
| чамала этиш. 1. Чамасын болжоо, болжолдоо. Кашаттан кабар берди го, Чамалап сенин алыңды («Эр Табылды» ). 2. Жакындоо. Кырктарга чамалап калган кызыл тор |
| чамалаш такт. Бирдей дээрлик, тең чамалуу, барабар, катарл аш, жакын. Мурат атынын оозун тартып, анын [Күлжан ын] арка жагынан ага чамалаш желдирди (Байтемиро |
| чамалек: чай-чамалек к. чамек. |
| чамалоо чамала этишинин кыймыл атоочу. |
| чамалуу сын. 1. Кандайдыр бир өлчөмгө, санга жакыныраак, бо лжол менен алганда кандайдыр бир өлчөмдө, санда. еле жаткандар он беш чамалуу (Сыдыкбеков). 2. Анча |
| чамасы мод. Болжолу, сыягы. Келин атка конгонуна ары кетс е эки жыл болгондур, чамасы ошондой көрүндү (Убук ев). Чамасы, жаандын басылчу түрү жок («Ала-Тоо& |
| чамбыл сын. Бозомук, ылай чачырагандай түс, ботала. Окшош жээрде кашкалар, жалаң чамбыл кашкаларга айланг н (Жантөшев). ♦Боз чамбыл — киргил, тунук эм |
| чамгарак зат. Түндүккө каршы терши сайылуучу, ийилип жасал ган ичкерээк, узун жалпак жыгачтар. Коломтодогу ч ала күйгөн чычаланын көк түтүнү созулуп чамгарак |
| чамгаракта этиш. 1. Өйдө көтөрүлүп булгалактоо. Куйругу чамга рактаган Бөрүбасарын ээрчитип, [койчу], койду жай п жөнөдү (Абдумомунов). 2. өт. Чакчарылуу, көтөрүл |
| чамгарактат чамгаракта этишинин аркылуу мамилеси. |
| чамгарактоо чамгаракта этишинин кыймыл атоочу. |
| чамгыр зат. Түбү жоон болуп чыгып, желүүчү жашылча өсүмд гү жана анын тамыры. |
| чамда этиш. Ылдамдоо, ыкчамдоо, тездөө, шашуу, шашылуу. К етмен чаап жаркырап, Чамдагыла колхоздо (Барпы). Ч амдагыла, эртең да күн ачык болот экен (Сыдыкбеко |
| чамдан чамда этишинин өздүк мамилеси. |
| чамдат чамда этишинин аркылуу мамилеси. |
| чамдоо чамда этишинин кыймыл атоочу. |
| чаме зат. Чайдын кайнатылып, даамы чыгып бүткөндөн кий инки калдыгы. |
| чамек: чай-чамек же чай-чамалек — чай жана ошол сыякту у майда-чуйда тамак аштын жалпы аты. |
| чампа зат. Кол менен чапкылап жасалган уйдун тезеги; жа па. |
| чампала этиш. Чампа кылуу, чапкылап, жампа түрүнө келтирү . |
| чампалоо чампала этишинин кыймыл атоочу. |
| чамын этиш. 1. Жулунуу, жулкунуу, атырылуу. Күүлөнүп тулп ар чамынат, Күбүрдөй көбүк жамынат (Аалы). Ак жолб рстой чамынып, Айкырып атка мингенде («Манас&ra |
| чамынды зат. Жыгачты кескенде, чапканда же жонгондо түшкө н майда бөлүкчөлөр. Уста балтасын чапкан сайын ча мындылар анын тегерегине ак ала болуп толо берди |
| чамынуу чамын этишинин кыймыл атоочу. |
| чан I зат. Кылычтын, канжардын сабы.
ЧАН II этиш. Теңсин бөө, өзүнө тең деп эсептебөө, өзүнөн төмөн саноо, емсинтүү. Кыз алган жарды жаман деп, Акылың болсо |
Можете поискать примеры использование слово Эл-Создук:
| Эл-сөздүк | Другие сервисы... | 0.1464 сек. |
|