Меню
Эл-Сөздүк
Список слов словаря - - слова начинающиеся с "ча"

<< 6 >> 6 из 28 4 5 6 7 8 9
 чайла
этиш. 1. Толуп каптоо, жалпы каптоо; жапырт өсүү. Бе
де чабыктан

кийин кыйла чайлап калыптыр, күрпөңд
өй тармал
(Касымбеков). Арпа, буудай чайлаган, Дый
 чайлат
чайла этишинин аркылуу мамилеси.
 чайлоо
чайла этишинин кыймыл атоочу.
 чайлык
сын. 1. Бир чай ичүүгө жете турган. Бир чайлык сүт.
айлык суу.

Чай-пай, тамак-аш ичүүгө арналган анча
-мынча тыйын-тыпыр.
2. сүйл. Жолдук кылынган акча.
 чайна
этиш. 1. Тамакты же кандайдыр бир нерсени ооздун и
инде майдалоо, тишке салып жаакты кыймылга келти
рүү. Тиши чыккан балага чайнап берген аш болбойт (
 чайнал
1. чайна этишинин туюк мамилеси.
2. Кыйналуу, абдан
убара тартуу. Далай шордуу жүрбөдүбү чайналып
русбеков).
 чайнам
зат. Бир чайноого жетишерлик, аз өлчөмдөгү. Эки ча
йнам нан келет, Ар бир күнгө өлчөнүп
(Токтогул).
 чайнат
чайна этишинин аркылуу мамилеси.
 чайнаш
этиш. Тиштегилешүү, бирин-бири тиштегилешип алыш
у, кармашуу. Ат алышпайт кежигеден чайнашпай (Үмө
талиев).
 чайнашуу
чайнаш этишинин кыймыл атоочу.
 чайнек
зат. 1. Чай демдөө үчүн колдонулуучу, туткасы жана
чоргосу бар көбүнчө фарфор идиш. Дасторкондун че
инде чоң жез чайнек турат
(Жантөшев). Эркекыз кор
 чайноо
чайна этишинин кыймыл атоочу.
 чайпа
этиш. 1. Термелүү, ары-бери теңселте козгоо. Парохо
д чайпап, термеп келе жатты, Баягы байкуш энем беш
игиндей
(Бөкөнбаев). Алдындагы атакталган жоргос
 чайпал
чайпа этишинин туюк мамилеси.
 чайпоо
чайпа этишинин кыймыл атоочу.
 чайрыкер
зат. тар. Бирөөнүн курал шайманы менен анын жерин
е жумушун иштеп берип, түшүмдүн бир бөлүгүн алуу
у адам. Сарыбай өзүнүн чайрыкерлерин жана башка
 чайсыраак
чайчыл менен бирдей.
 чайттай
чайыттай менен бирдей.
 чайчы
зат. 1. тар. Чай кайнатып, чай берүү жагын тейлөөчү
киши. Мен кыздын чайчысы болуп калдым (Аалы).
2. Ча
чыл, чайкор. Сузак чайканасы демейдегидей кыжы-к
 чайчыл
сын. Чай ичкенди жакшы көрүүчү, чайды көп ичүүчү.
 чайы
этиш. 1. Жуу, чайкоо. Мамбеткул пиязды туурап бүтүп
, колун чайып, бүкүрөйгөн манжаларын салаалаштыр
п койду
(Абдумомунов).
2. өт. Жылмалоо, жымсалдоо,
 чайыр
зат. Карагайдан, өрүктөн ж. б. кээ бир жыгачтардан
чыгып туруучу илээшкен, жабышкак зат, желим, дабы
кай. Өрүктүн чайырыдыр деп ал [Кален] капарына ал
 чайыттай
сын. Тунук, таза, абдан ачык. Асман чайыттай ачык (
аялинов). Бүгүн күн чайыттай ачык (Сыдыкбеков). Ай
лана чайыттай ачылып мемиреп турат
(Сасыкбаев).
 чак
I зат. 1. Белгилүү бир убакыт, мезгил, кырдаал, учур,
кез. Эми келдим көргөнү Элүүдөн ашкан чагымда (Ка
лык). Радиолуу клубдар эл менен жык толгон чак (Үм
 чака
I зат. 1. Суу ж. б. суюктуктарды куюу, ташуу же сакто
үчүн колдонулуучу, кармагычы бар металл идиш. Эк
и чака суу көтөрүп, дарбазадан Айша кирди
(Баялин
 чакалай
зат. Беттин же баштын ар кайсы жерлерине тегерек-
егерек болуп, кычыштырып чыга турган жугуштуу те
ри оорусу. ..Музоонун карттанган чакалайын тырмал
 чакан
сын. 1. Чак, туура келе тургандай, өзүнө жетишерлик
. [Кемпир] боюна чакан тигилген кара баркут кемсел
инин топчуларын чечип койгон
(«Жаш ленинчи»
 чакар
сын. 1. Кыйды, митаам. Ээси арамза болсо, аты чакар
олот
(макал).
2. Чоң. Чакар короо, аз болгондо он бе
штей боз үй бар
(Сыдыкбеков).
 чакмак
I зат. 1. Оттук таш, от чыгарып алууда колдонулуучу
таш.
2. Таш, чүкө менен жаат болуп ойнолуучу оюн, т
п таш оюну. Кыздар дөңгө чыгып чакмак ойной башта
 чакмактуу
сын. Чакмагы бар, биринин үстүнөн бири каршы-терш
кеткен төрт чарчы сызыктары бар, клеткалуу. [Төр
өгү
] киши чакмактуу жоолук менен терин аарчыды.
 чакта
этиш. 1. Чак кылып өлчөө, ченөө, чак түргө келтирүү.
Чоң энеси боюна чактап жасап берген буюм салчу м
шогун жонуна токчойто коюп.. көтөрдү эле
[Абазга]
 чактал
чакта этишинин туюк мамилеси.
 чактоо
чакта этишинин кыймыл атоочу.
 чакты
мод. Кандайдыр сандын айланасында экендигин чама
лап көрсөтүү үчүн колдонулат. Он чакты. Жыйырма ч
кты.
 чактыр
чак этишинин аркылуу мамилеси.
 чакча
зат. Жанга алып жүрүүгө ылайыкталып мүйүздөн, мет
аллдан жасалган асмай салгыч, асмай салууга колд
нулган кичинекей бөтөлкө. Мамбеткул күрмөсүнүн
 чакчай
этиш. 1. Көзү тостоё чыгып чакырайып көрүнүү. [Жоок
ерлердин
] бажырайган сүйкүмдүү көздөрүн эч убакт
а чанагынан чыгуучудай чакчаят деп ойлогон эмесм
 чакчайт
чакчай этишинин аркылуу мамилеси.
 чакчаңда
этиш. 1. Чакыраңдоо, көзду чакырайтуу, көздү акыра
туу, акыраңдоо. «Кайда-кайда бурут» — деп
, Чакчаңдаган көздөрү
(«Манас»).
2. Акыраңдаг
 чакчаңдоо
чакчаңда этишинин кыймыл атоочу.
 чакчарыл
этиш. Чакчаңдаган өкүм мамиледе болуу; менменсин
көтөрүлүү. Бүгүн үйүңдү көчүрүп барып, Ийри-Сууг
а тик!
деди Балакурман чакчарылып (Элебаев).
 чакчарылуу
чакчарыл этишинин кыймыл атоочу.
 чакчаюу
чакчай этишинин кыймыл атоочу.
 чакчелекей
такт. Тартипсиз, иретсиз баш аламан, кымгуут, чаң-
ополоң. Чабышкан жоосу жок туруп, Чакчелекей кач
шса
(«Эр Табылды»).
 чакчыгай
зат. 1. Ар кандай жаныбарлардын үнүндөй үн чыгара
лууга (сайрай алууга) жөндөмдүү кичинекей боз чы
чык. Азыр эле турумтайдан качып кутулган чакчыга
 чакчый
чакчай менен бирдей.
 чакылда
этиш. 1. Чак-чак эткен дабыш чыгуу, чак-чак эткен да
быш чыгаруу. Безеленген мети үндөрү чакылдайт (Уб
укеев). Бир жерде чымды бырт-бырт сайып жатса, эки
 чакылдоо
чакылда этишинин кыймыл атоочу.
 чакылыкта
этиш. Чак-чак этип сайроо, шакылыктоо. Улам барган
сайын таш-таштан кекилик чакылыктап, кулак-мээни
алат
(Сыдыкбеков).
 чакылыктоо
чакылыкта этишинин кыймыл атоочу.
 чакыр
ЫШ чакыр этишинин кош мамилеси.
 чакырай
этиш. Көздү акырайта чоң ачуу, көздү алайтып, акыр
ая кароо, тигиле тиктөө. Көзүн чакырайтып, ызырын
п сүйлөгөн Кошой
(Аалы). Татыбектин үргүлөп турга
 чакырайт
чакырай этишинин аркылуу мамилеси.
 чакыракай
сын. Көзү чакырайган.
 чакыраңда
этиш. Чакчаңдоо, көздөрүн чакчаңдатуу.
 чакыраңдоо
чакыраңда этишинин кыймыл атоочу.
 чакыраюу
чакырай этишинин кыймыл атоочу.
 чакырт
чакыр этишинин аркылуу мамилеси.
 чакыруу
чакыр этишинин кыймыл атоочу.
 чакырыл
чакыр этишинин туюк мамилеси.
 чакырылуучу
зат. Аскер кызматын өтөө үчүн чакырыла турган ада
м.
 чакырым
зат. 1. Кишинин кыйкырганда үнү жетерлик аралык.
2.
эс. Болжол менен бир километр чамасындагы аралык
чени. Кыштактан берки жол эки чакырымдай [бар] (Сы
 чал
I зат. Абышка, карыя, карып калган адам. Карабек лы
ылдаган шайыр
чалга карады (Каимов). Сакалдын көр
кү чалда бар, Сулуунун көркү калда бар
(Токтогул).
 чала
сын. 1. Толук эмес, аягына чейин эмес, жетиле элек,
нчалык эмес. Кай бирин тургансыймын таанып чала (
Үмөталиев). Чала ачыган бозодон, Ачымал жакшы ун ч
 чала-була,
чала-чарпы, чала-чарпыт, чала-моңол же чала-бучук &
mdash; толук эмес, анча-мынча, аягына чейин эмес, үст
ртөн. Мен.. чала-була шам-шум этип, мектепке чурка
 чалагайым
сын. Ишти аягына чейин аткара албаган, үстүртөн м
миле кылган. Бирок мен үчүн ал дагы чалагайым бал
а сыяктанат
(Айтматов).
 чалап
зат. Суу кошуп суюлтулган айран, сүзмө. Мына ич, ме
н сага чалап даярдап койгом
(Аалы). Кечинде барып
челик Арткан муздак чалапты
(Осмонкул).
 чалбар
зат. диал. Шым. Кырк баатырга кырк чалбар Кылып ко
гон ишим бар
(«Манас»).
 чалгай
зат. 1. Кийимге кыйык кылып кийирип тиге турган ти
кеси.
2. Кыйыр, түз эмес, чалгырт, тетири; арамдык,
арамзалык. Чалгайы. болгон сөзүндө Айласы келсе ч
 чалгайлуу
сын. Ою бузук, ичи бузук, арам ойлуу. Чалгайлуу бол
со окустан,.. Атын койгон адамдын, Кыйылып башы тү
болор
(«Сейтек»).
 чалгы
зат. Уч жагы ичин көздөй бир аз ийилген, темирден
асалган, узун жыгач сабы бар көбүнчө чөп чабуу үч
үн колдонулуучу курал. Береги чалгы тарткан кели
 чалгын
I зат. 1. Канаттын чет жаккы узун бөлүгү, канат. Жаг
лмай чымчыкты чалгындарына калкалап,.. тез-тез чо
куйт
(Аалы). Ирмебейсиң. баатыр куш, Канатыңдын ча
 чалгында
этиш. Чалгын жүргүзүү, атайын бир максат менен ба
коо, изилдөө жүргүзүү. Чалкалмакка барбаймын, Ча
гындап жылкы албаймын
(«Эр Табылды»). Чабар
 чалгындоо
чалгында этишинин кыймыл атоочу.
 чалгынчы
зат. Чалгынга чыгып, маалыматтар алып кайтуучу, ч
лгындап билүүчү, чалгын жүргүзүүчү. Айланага сак
чы коюп, шектүү тараптарга чалгынчы жиберди
(Жант
 чалгынчылык
зат. Чалгындоо кесиби, чалгын жүргүзүүчүлүк.
 чалгырт
чалыр менен бирдей.
 чалгыч
зат. Аралаштырууга, суюктукка ун, талкан ж. б. сыяк
тууларды салып чалууга ылайыкталып жасалган кич
некей ачалуу жыгач. Кудукка унду салыптыр Агалас
 чалгычы
зат. Чалгы чабуучу, чөп чабуучу. Чалгычы аялдар со
лдун аягына чейин чыгып, кайра тартышты
(Баялинов
).
 чалды
: чалды-куйду — баш аламан, аркы-терки, иретсиз,
быт-чыт. Кайта ойлонот.. Деги баягы чалды-куйду эл
стерди жортот
(Жантөшев).
 чалдыбар
зат. Кандайдыр бир бүтүн нерсенин кыйрап, бүлүнгө
ндөгүсү, кыйрап бүлүнгөн калдыгы.
Чалдыбары
ыгуу
— 1) бузулуу, тамтыгы чыгуу, керектен чыгу
 чалдыгуу
чалдык этишинин кыймыл атоочу.
 чалдык
этиш. 1. Кабылуу, кириптер болуу, туш келүү. Тоозак
безгек оорусуна чалдыкты
(Абдукаримов).
2. Бир аз
алына түшүү, дуушар болуу. Айтбайдын уулу чала-бу
 чалдыктыр
чалдык этишинин аркылуу мамилеси.
 чалдыр
чал этишинин аркылуу мамилеси.
 чалка
: чалкасынан жатуу — аркасын жерге келтирип жа
уу, аркасы төмөн караган абалда болуу. Мен чалкам
дан жатып алып, чабак ура баштадым
(Шимеев).
Ч
 чалкай
этиш. 1. Көкүрөгүн бир аз көтөрө аркасын көздөй ий
ле отуруу, бир аз чалкалай түшүү. Тайдай-Кара да ч
алкая олтуруп, короодой сыр аякты көтөрүп, кымыз
 чалкак
зат. Кеңири, кериле созулуп жаткан айдөөш жер. Бер
еги чалкакта жаткан чабдар айгырдын үйрү машинан
ы көрөр замат дыр берип, үрккөн бойдон бетке чыга
 чалкала
этиш. 1. Көкүрөгүн кере артын көздөй ийилүү, чалка
жагына кериле кайкалоо. Жумшак ордунда чалкалай
турган академик Аскарга кадимкидей көрүнөт
(Сыд
 чалкалат
чалкала этишинин аркылуу мамилеси.

Можете поискать примеры использование слово Эл-Создук: