Меню
Эл-Сөздүк
Список слов словаря - - слова начинающиеся с "сп"

<< 8 >> 8 из 21 6 7 8 9 10 11
 спешный
~, ­ая, -ое
шашылыш;
спешное письмо шашылыш кат;
спеш
ное дело шашылыш иш.
 спиваться
несов.
см. спиться.
 спидометр
м.
спидометр (автомобилде, мотоциклде алардын жүр
шүнүн ылдамдыгын жана канча жол жүргөндүгүн көр
өтүп туруучу прибор).
 спиливать
несов.
см. спилить.
 спилить
сов. что
араалоо, араа менен кесүү, араалап таштоо,
тааруу;
спилить дерево жыгачты араалоо.
 спина
ж.
арка, бел;
выпрямить спину аркасын түзөтүү, бели
кайкалатуу;
взвалить мешок на спину капты аркага
көтөрүп салуу;
лежать на спине чалкасынан түшүп ж
 спинка
ж.
1. уменьш. от спина арка;
2. (стула, дивана) жөлөнгү
(стулдун, мебелдин арка сүйөп отуруучу жөлөнгүч
);
3. (часть одежды) уча.
 спинной
~, ­ая, -ое
спина-га т.;
спинной хребет кыр арка;
спин
ой мозг жүлүн.
 спираль
ж.
спираль (1. мат. эшилме сызык; 2. тех. эшилме сым, м
с.
электроплитканын сымы).
 спиральный
~, ­ая, -ое
спираль-га т.; спиралдык;
спиральная пруж
ина спиралдык пружина.
 спирант
м. лингв.
спирант (жылчыкчыл үнсүз; мис. "с", "ф" ж.б.).

 спирать
спирать I
несов.
см. спереть I.
спирать II
несов.
см. спе
реть II
.
 спиритизм
м.
спиритизм (столду айландыруу, тарсылдатып ургу
оо ж.б. жол менен арбак чакырууга жана "аны менен
үйлөшүүгө болот" деп болбогон нерсеге ишенүү).
 спиритический
~, ­ая, -ое
спиритизм-ге т.; спиритизмдик;
спиритиче
кий сеанс спиритизмдик сеанс.
 спиритуализм
м. филос.
спиритуализм (материяны эмес, духту реал
уу деп билүүчү, илимге каршы, реакциячыл идеалис
тик философиялык агым).
 спиритуалист
м. филос.
спиритуализмдин жолун жолдоочу.
 спиритуалистический
~, ­ая, -ое
спиритуализм-ге т.; спиритуализмдик.
 спирометр
м. мед.
спирометр (өпкөнүн сыйымын өлчөөчү прибор).

 спирохета
ж. бакт.
спирохета (кээ бир жугуштуу ооруларды жуг
зуучу, спираль жиби түрүндөгү бактерия).
 спирт
м.
спирт;
нашатырный спирт нашатыр спирти;
древесны
й спирт жыгач спирти.
 спиртной
~, ­ая, -ое
1. спирт-ке т.; спирттүү;
спиртной запах сп
ирттин жыты;
спиртные напитки спирттүү ичкиликте
;
спиртной завод спирт чыгаруучу завод, спирт зав
 спиртовать
несов. кого-что
спирттөө.
 спиртовка
ж.
спиртовка (спирт менен күйүүчү лампа).
 спиртовой
~, ­ая, -ое
спирт-ке т.; спирттүү;
спиртовая лампа сп
рт лампасы.
 списать
сов.
1. что, с чего көчүрүү, көчүрүп жазуу, көчүрүп ж
азып алуу;
списать с доски условия задачи маселен
н шарттарын доскадан көчүрүп жазуу;
2. кого-что, с
 списаться
сов. с кем-чем
кат алышуу, кат жазышуу, кат жазышып
кабар алуу;
списаться на берег мор. деңиз кызматын
ан бошонуу.
 список
м.
1. (документ) тизме, список;
списки избирателей ша
йлоочулардын тизмелери;
опубликован список награ
ждённых сыйлангандардын тизмеси жарыяланган;
тру
 списывать
несов.
см. списать.
 списываться
несов.
1. см. списаться;
2. страд. к списывать.
 спитой
~, ­ая, -ое
разг.
суюлган, суюлуп калган (чай, кофе жө
нүндө).
 спиться
сов. разг.
пьянкеч болуп кетүү;
спиться с кругу пья
кеч болуп, адамгерчиликтен чыгуу.
 спихивать
несов.
см. спихнуть.
 спихнуть
сов. кого-что, разг.
түртүп жиберүү;
спихнуть со сту
ла стулдан түртүп жиберүү;
спихнуть в яму чуңкург
түртүп жиберүү.
 спица
ж.
1. (для вязания) токуу үчүн арналган темир шиш;
2. (
олеса) чабак, дөңгөлөктүн чабагы;
последняя спица
в колеснице разг. кепкелечте жок жаман, санда жок
 спич
м.
спич (банкетте айтылуучу кыска речь).
 спичечница
ж.
ширеңке кутусунун сыртынан кийгизилүүчү метал
кутуча.
 спичечный
~, ­ая, -ое
спичка-га т.;
спичечная коробка ширеңкен
н кутусу;
спичечная фабрика ширеңке фабрикасы.
 спичка
ж.
ширеңке;
коробка спичек бир куту ширеңке;
чиркну
ь спичкой ширеңке чагуу.
 сплав
сплав I
м.
(смесь плавких тел) эритме, кошунду (бир н
че металлдын эритиндиси, кошундусу);
сплав меди с
оловом жез менен калайдын эритмеси (кошундусу).
сп
 сплавить
сплавить I
сов. что
(металлы) эритип кошуу (эки же би
р нече металлды бирге эритип аралаштыруу).
сплави
ь II

сов.
1. что (лес) сал агызуу;
2. кого-что, перен. раз
 сплавиться
сов.
(о металлах) эритилип кошулуу, эритүү аркылуу
аралашуу.
 сплавка
ж.
см. сплав II.
 сплавлять
сплавлять I
несов.
см. сплавить I.
сплавлять II
несов.
с
м.
сплавить II.
 сплавляться
сплавляться I
несов.
1. см. сплавиться;
2. страд. к спл
влять I
.
сплавляться II
несов.
страд. к сплавлять II.
 сплавной
~, ­ая, -ое
1. (о лесе, дровах) агызылма, агызылуучу;
с
лавной лес агызылуучу сал (жыгач);
2. (удобный для с
плава) агызууга ыңтайлуу;
сплавная река сал (жыгач
 сплавщик
м.
(леса) сал агызуучу (жыгач агызуучу киши).
 спланировать
сов.
1. что (составить план) пландаштыруу, пландап к
оюу;
спланировать строительство курулушту планда
штыруу;
2. ав. сызып учуп келип конуу (түшүү).
 сплачивать
несов.
см. сплотить.
 сплачиваться
несов.
1. см. сплотиться;
2. страд. к сплачивать.
 сплеснуть
сов. что, разг.
чаюу, чайкоо;
сплеснуть лицо водой с
у менен жүз чаюу.
 сплести
сов. что
1. (изготовить плетением) согуу, токуу;
спле
сти циновку бойро согуу;
сплести сеть тор согуу;
2. (
соединить плетением) өрүп (эшип) улоо;
сплести кон
 сплестись
сов.
1. (соединиться переплетаясь) өрүлүү, эшилүү, ч
ырмалышуу, буралуу;
ветки сплелись бутактар чырма
лышты;
2. перен. татаалдануу, чиеленишүү, чиеленип
 сплетать
несов.
см. сплести.
 сплетаться
несов.
1. см. сплестись;
2. страд. к сплетать.
 сплетение
ср.
1. анат. аркы-терки, каршы-терши чаташуу; чырмал
шуу, чиеленүү;
сплетение кровеносных сосудов кан
тамырларынын чиелениши;
2. перен. чиеленүү;
неожида
 сплетник
м.
ушакчы.
 сплетница
женск. р. к сплетник.
 сплетничать
несов. разг.
ушактоо, ушак айтуу.
 сплетня
ж.
ушак.
 сплотить
сов. кого-что
бириктирүү, баш коштуруу;
сплотить на
родные массы эл массаларын баш коштуруу.
 сплотиться
сов.
биригүү, баш кошуу.
 сплоховать
сов. разг.
бир аз каталык кылуу, бир аз жаңылып кал
у, бир аз ката иш кылуу.
 сплочение
ср.
бириктирүү, баш кошуу, баш коштуруу.
 сплочённость
ж.
бириккендик, баш кошкондук.
 сплочённый
~, ­ая, -ое
1. прич. от сплотить;
2. прил. бириккен, баш
кошкон.
 сплошать
сов. разг.
жаңылышуу, жаңылыш иш кылуу, каталык кыл
уу.
 сплошной
~, ­ая, -ое
1. (непрерывный, сплошь идущий) туташ, баш
тан аяк бүт;
сплошная грамотность баштан аяк бүт с
абаттуулук;
сплошным потоком туташ агын менен;
спл
 сплошь
нареч.
1. (без перерывов) токтоосуз, тынымсыз, бүт;
с
лошь всё лето шли дожди жай бою бир токтоосуз жам
гыр жаап турду;
2. (целиком, без исключения) туташ, ж
 сплутовать
сов. разг.
митаамдык кылуу, алдоо.
 сплыть
сов. разг.
1. (оторвавшись уплыть) агып кетүү, суу ал
ып кетиш;
мостки сплыли көпүрөлөр агып кетти;
2. пер
ен.
(исчезнуть) жок болуу, жок болуп кетүү;
было да
 сплыться
сов.
(слиться) кошулуу, аралашуу, жайылуу, жайылып
етүү;
краски сплылись боёктор жайылып аралашып к
тти.
 сплю
~, сплю, спишь
и т.д. наст. вр. от спать.
 сплюнуть
сов. что
түкүрүү.
 сплюснуть
сов. что, разг.
см. сплющить.
 сплюснуться
сов. разг.
см. сплющиться.
 сплющивание
ср.
жалпаюу, жалпайтуу, былчыюу, былчыйтуу.
 сплющивать
несов.
см. сплющить.
 сплющиваться
несов.
1. см. сплющиться;
2. страд. к сплющивать.
 сплющить
сов. что
жалпайтуу, жалпак кылуу, былчыйтуу.
 сплющиться
сов.
жалпаюу, жалпайып калуу, былчыюу.
 сплясать
сов. что, разг.
бийлеп берүү;
сплясать русскую орус
бийин бийлеп берүү.
 сплёвывать
несов.
см. сплюнуть.
 сплёскивать
несов.
см. сплеснуть.
 сподвижник
м.
сподвижник (чоң иште максатташ болуп бирге иште
шүүчү).
 сподвижница
женск. р. к сподвижник.
 сподобиться
сов. уст.
бир нерсеге жетишүүгө ылайык табылуу, ил
йык көрүлүү (мис. сыйлыкка).
 сподручник
м. презр.
жардамчы.
 сподручный
~, ­ая, -ое
разг.
1. ыңтайлуу, ыңгайлуу, ылайыктуу, ту
ра келүүчү, колдон келе турган;
это дело мне сподр
учное бул иш менин колумдан келет;
2. в знач. сущ. м.
 спозаранку
нареч. разг.
таң атар менен, таң атпай, таң азандан,
таңдын эре-сереси менен;
встать спозаранку таң аз
андан туруу.
 споить
сов.
1. что, разг. (израсходовать на питьё) сугаруу,
чирүү;
споить лошади два ведра воды атка эки чака
суу ичирүү;
2. кого (приучить к пьянству) ичкиликке
 спокойно
нареч.
тынч, акырын, шашпай, жайбаракат;
сидеть спо
ойно тынч отуруу;
вести себя спокойно өзүн тынч а
ып жүрүү;
спокойно обдумать жайбаракат ойлонуу, ш
 спокойный
~, ­ая, -ое
1. тынч, жай, жайбаракат, жоош;
спокойное м
оре тынч деңиз;
спокойные глаза жай караган көз;
он
сказал спокойным голосом ал жай үн менен айтты;
с
 спокойствие
ср.
1. (тишина, покой) тынчтык, жымжырт;
вокруг царил
спокойствие айлана жымжырт болуп турду;
2. (отсут
твие тревог, уравновешенность) тынчтык;
для вашег
 спокон
~: спокон веку или спокон веков разг. уст. атам зам
ндан бери, эзелтен, эзелден бери.
 споласкивать
несов.
см. сполоснуть.
 сползать
несов.
см. сползти.
 сползти
сов.
жылмышып түшүү, жылмышып түшүп кетүү, сойлоо,
шыпырылып түшүү, жөрмөлөө, жөрмөлөп жылып түшүү;
с
ползти с камня таштан жылмышьш түшүү;
платок спол
 сполна
нареч.
бүт, бүт бойдон, толук, толугу менен;
деньги
олучены сполна акча бүт алынды;
заплатить долг сп
олна карызды бүт төлөө.
 сполоснуть
сов. что
чаюу, чайкоо, чайкап тазалоо.
 сполохи
только мн. обл.
1. (северное сияние) жаркырактар (тү
дүк жактын жаркырашы);
2. (зарница) караңгыда алыст
ан жарк-журк этүү.
 спондей
м. лит.
спондей (метрикалык ырда эки созулма муунд
н турган стопа же тоникалык ырда эки басымдуу му
ндан турган стопа).
 спонтанный
~, ­ая, -ое
спонтандык (сырткы таасирлерден эмес, и
ки себептердин натыйжасында пайда болуучу).
 спор
м.
1. айтыш, тартыш, талаш;
затеять спор айтыш чыгару
у;
решить спор талашты чечүү;
2. юр. талаш, тартыш;
сп
р о наследстве мурас мүлк жөнүндө талаш (тартыш);
 спора
ж. биол.
спора (козу карын, эңилчек, балыр өңдүү гүл
сүз өсүмдүктөрдүн жана кээ бир клеткалуу жаныбар
лардын жакындашуусуз тукумдоо кызматын аткарууч
 спорадический
~, ­ая, -ое
анда-санда учуроочу; кээде болуп, кээде
олбой калуучу.
 спорадичный
~, ­ая, ое
см. спорадический.
 спорангий
м. биол.
спорангий (гүлсүз өсүмдүктөрдүн спора жас
алуучу көңдөйүү).
 спорить
несов.
1. айтышуу, тартышуу, талашуу;
спорить с това
ищем жолдошу менен айтышуу;
спорить о пустяках бо
лбогон нерсе жөнүндө талашуу;
спорить по пустякам
 спориться
несов. разг.
оңунда болуу; кызуу, жакшы жүрүп жатуу
;
работа спорится иш жакшы жүрүп жатат, иш кызуу жү
рүп жатат.
 спорность
ж.
талаштык;
спорность решения чечимдин талаштыгы.

 спорный
~, ­ая, -ое
талаш;
спорный вопрос талаш маселе.
 споровый
~, ­ая, -ое
спора-га т.; споралуу;
споровые растения
поралуу өсүмдүктөр.
 спорок
м.
кийимдин сөгүлгөн тышы.
 спороть
сов. что
кыркып алуу, сөгүп алуу, үзүп алуу;
спороть
пуговицы топчуларды кыркып алуу.
 спороться
сов.
сөгүлүү, кыркылуу;
пуговицы легко споролись т
пчулар оңой кыркылды.
 спорт
м.
спорт;
лыжный спорт лыжа спорту;
гребной спорт ка
йык менен сууда сүзүү спорту;
заниматься спортом
порт менен иришүү.
спорт-
кээ бир татаал сөздөрдүн
 спортивный
~, ­ая, -ое
спорт-ко т.; спорттук;
спортивные игры сп
рттук оюндар, спорт оюндары;
спортивная площадка
спорттук аянтча;
спортивные соревнования спортту
 спортсмен
м.
спортсмен (спорт ойноочу).
 спортсменка
женск. р. к спортсмен;
спортсменка.
 спортсменский
~, ­ая, -ое
спортсмен-ге т.; спортсмендик.

Можете поискать примеры использование слово Эл-Создук: