 сактыкзат. Этияттык, кыраакылык, сергектик, сезгичтик. С актыкка кордук жок (макал). |
| сакчы зат. 1. Кароолчу, кайтаруучу. Кылыч алып кымпыйган, Так кырк балбан сакчысы («Манас»). Көрбөсүн душман кокус деп, Сыртынан сакчы коюшту («Менд |
| сакчылык зат. Сакчы болуу, бир нерсени кайтаруу, сактоо иши . Калың токой арасында, Сакчылыкта турамын (Мидин) . |
| сал I зат. 1. Үстүнө ар кандай жүктөрдү салып, суу үстү енен алып өтүүгө же жүктү суунун бир жээгинен эк нчи жээгине алып чыгарууга керектелүүчү устунда |
| салаа зат. 1. Манжалардын арасындагы аралык. Жеңиш катты оң колунун салаасына кысып, велосипедин минип, у кан куштай зыпылдады («Жаш ленинчи»). Салаа |
| салаала этиш. 1. Тарам-тарам болуп бөлүнүп туруу. Коктулар нан салаалап аккан тунук булак (Жантөшев). Салаал аган тоолордо Малдарың өсүп жайылган (Барпы). 2. Б |
| салаалуу сын. Салааланган, салаа-салаа болгон. |
| салабат зат. Бедел, нарк, сымбат. Байкай салдым бир карап, алабат чоң өзүңдү («Мендирман»). Менин сырт ы сымбатыма, сүйкүмдүү салабатыма карап, мөлтүрө |
| салабаттуу сын. Салмактуу, нарктуу, даражалуу; кагылган, токт олгон; келишкен, сымбаттуу. Алардын ичинде орто ж ашап калган салабаттуу бирөө бар (Сыдыкбеков). Са |
| салака зат. Кесепет, зыян, залал. Менин силерге салакам т йген эмес (Байтемиров). |
| салакта этиш. Салаңдап, салбырап, туруу. Теңденип келатка серке чаначтар.. салактап эки жагында бултаңдай (Сыдыкбеков). Карай салса ал кушту, Сол жагында к |
| салактат салакта этишинин аркылуу мамилеси. |
| салактоо cалакта этишинин кыймыл атоочу. |
| салам зат. 1. Саламдашуу, учурашуу, кадыр-көңүлдү суроо и ретинде айтылуучу сөз. Базарда миң киши бар, ар ки миси сүйгөнүнө салам берет. 2. Бирөө аркылуу айтт |
| саламат сын. Аман-эсен, дени соо, таза. — Көрүшкөнчө сал мат туруңуз! (Каимов). Саламат барып сак келиңиз! ( Жантөшев). |
| саламаттык зат. Ден соолук. Ушу өткөн анча-мынча күнү чырныкт ай калганы болбосо, [Жылдызкандын] саламаттыгы жа кшы (Байтемиров). Саламаттык сактоо бөлүмү. Тамек |
| саламдаш этиш. Учурашуу, амандашуу, салам айтышуу. Бирөө ка ры, бирөө жаш, Тааныштарга саламдаш (Шүкүрбеков). луу-кичүү баарыңа, Жашың менен карыңа Саламдашып |
| саламдаштыр саламдаш этишинин аркылуу мамилеси. |
| саламдашуу саламдаш этишинин кыймыл атоочу. |
| саламчы зат. 1. Кокусунан каттаган киши. Саламчыдан берип иберди. 2. Атайлап чакырылбаган, бирок өзүнчө сал ам айтып кирип келген киши (көбүнчө жородо). Кыйла |
| салаңда этиш. Ылдый карай салбырап туруу, түшүп кетчүдөй линип турган абалда болуу. Кере карыш салаңдап, А к буудайдын баштары (Осмонкул). Шашып калдым, жүзү |
| салаңдат салаңда этишинин аркылуу мамилеси. |
| салаңдоо салаңда этишинин кыймыл атоочу. |
| салат зат. Тууралган жашылчаларга жумуртка, кээде эт же балык кошуп, каймак куюп жасалган муздак тамак. Ф екла Андреевна закускалык салат даярдап берди (Б |
| салбар зат. Күйөөсү көңүлүн бөлбөй, сыйлабай койгон аял. |
| салбыра этиш. 1. Салаңдап туруу, ылдый карай чубалжып, самс аалап түшүп туруу. Кай бирлери салбыраган жүзүмд рдү аралап жүрүшөт (Байтемиров). Көчүп жүрдүң ады |
| салбырак сын. Салбыраган, салбырап көрүнгөн. Үстү-башы сал ырак. |
| салбырат салбыра этишинин аркылуу мамилеси. |
| салбыроо салбыра этишинин кыймыл атоочу. |
| салгылаш I зат. Уруш, согуш. Кызуу салгылаш жүрүп жаткан (Сы ыкбеков). Салгылашта далай кийим жыртылды (Аалы). САЛГЫЛАШ II этиш. Урушуу, согушуу. Баатырлар кан м |
| салгылаштыр салгылаш этишинин аркылуу мамилеси. |
| салгылашуу салгылаш этишинин кыймыл атоочу. |
| салдар зат. Жаман таасир, калдык. Эски турмуштун салдары. |
| салдыр сал этишинин аркылуу мамилеси. |
| салкын сын. 1. Мелүүн, серүүн, ысык да, суук да эмес. Күзгү оңур салкын. Салкын жели бетке урган, Таңы сонун ла-Тоо (Бөкөнбаев). Атырдай жыттуу салкын жел Ада |
| салкында этиш. 1. Салкын тартуу, ысыктын илеби кайтып, күн с лкын болуу. Күн салкындап турган (Элебаев). 2. Сал ынга чыгуу, серүүндөө. Салкындап суу боюнда басы |
| салкындат салкында этишинин аркылуу мамилеси. |
| салкындоо салкында этишинин кыймыл атоочу. |
| салмак . зат. 1. Нерсенин, заттын салмактап өлчөө аркылуу елгилүү боло турган оордугу, оордук абалы. Музоо жедеп көнгөндөй, баланын салмагын тоотпой, чийди |
| салмакта этиш. Бир нерсенин салмагын болжоп көрүү, колго а ып көтөрүп көрүү аркылуу салмагын аныктоо, байко о. Жүгөрүнүн ар сотосун колуна алып салмактап көр |
| салмактан этиш. Салмактуу болуп көрүнүү, салмагы көбөйө түш үү; оор болгонсуу. |
| салмактануу салмактан этишинин кыймыл атоочу. |
| салмактат салмакта этишинин аркылуу мамилеси. |
| салмактоо салмакта этишинин кыймыл атоочу. |
| салмактуу сын. 1. Оор, салмагы көп. [Чоң койчу] салмактуу чоң к олу менен жерди түрсүлдөтө муштап-муштап койду (Ж антөшев). 2. Оор басырык, токтоо. Капитан Иринаны к |
| салмактуулук зат. 1. Салмагы барлык, салмагы көптүк.
|
| салмоор зат. Күүлөнтүп таш ыргытууга ылайыкталган, таш са лынчу кайышы жана боосу бар оюнчук курал. Чакылда п чакчыгайлар ташка консо, Керилип салмоор менен |
| салоомалейким сырд. Эркектер учурашууда айтылуучу сөз. |
| салп : салп-салп этүү — 1) салаңдап, ары-бери салпаңда п туруу; 2) тың эмес, бош, эби жок кыймыл-аракетте б луу. Салп-салп этип желүү. |
| салпай этиш. Бош, шалакы, жыйынтыгы жок көрүнүштө болуу. алпайып эле басып жүрөт. Салпайып учкашып алыпты р. |
| салпайт салпай этишинин аркылуу мамилеси. |
| салпакта салпаңда менен бирдей. |
| салпаңда этиш. 1. Салаңдап туруу, салбырап, ары-бери салпылд ап кыймылдоо. 2. Эби-сыны жок, олдоксон кыймылда б луу. Салпаңдап айылды көздөй жүрүп ралдык. |
| салпаңдат салпаңда этишинин аркылуу мамилеси, |
| салпаңдоо салпаңда этишинин кыймыл атоочу. |
| салпаюу салпай этишинин кыймыл атоочу. |
| салпаяк сын. Жарамсыз, киши сыягы жок. |
| салпылда салпаңда менен бирдей. |
| салт I зат. 1. Коомдук, традициялык көрүнүштөгү, жалпы э дик мүнөздөгү адат, каада; традиция. Улуттук салт . Байыркы салтын ташташып, Маданий жолго киришти ( |
| салтакаттоо салтанатта этишинин кыймыл атоочу. |
| салтанат зат. 1. Кандайдыр бир чоң окуяга, юбилейлик датага арналган майрам, кубанычтуу шаттык. Майрамдык са танат. Октябрдык салтанат. Юбилейлик салтанат. Ж |
| салтанатта этиш. Салтанаттуу кылуу, шаанилөө, бир нерсени ша н-шөкөт, даңаза, оюн-тамаша менен өткөрүү. |
| салтанаттуу сын. Салтанат менен өткөрүлүүчү, шаңдуу, даңазалу у. Майрамга арналган салтанаттуу жыйналыш. Жыйыр а жылдык салтанаттуу той күнү, Миң-миң алкыш улуу |
| салуу I: оозунун салуусу бар — тамак-ашка туш келген, аам буюрган кишилерге карата айтылуучу сөз. Бака сдос, оозуңдун салуусу бар экен ээ (Бейшеналиев). |
| салфетка зат. Тамак жегенде оозду сүртүү үчүн кездемеден ж е кагаздан жасалган кичинекей майлык. |
| салык I зат. 1. Бийлөөчү таптын өкүлдөрүнө эл тарабынан б ерилген милдеттүү чыгым, налог. Кечээ түшкөн Азим кан Салыгын кандай салчу эле? (Токтогул). Төлөй ал |
| салым зат. 1. Бир нерсени өнүктүрүү, көбөйтүү үчүн болго кошумча. Илимге жасалган чоң салым. 2. Эттин бир олу сала тургандай өлчөмү, бир салынгыдай өлчөм. |
| салын сал этишинин өздүк мамилеси. |
| салынды салбар менен бирдей. |
| салыш сал этишинин кош мамилеси. |
| салыштыр этиш. 1. Эки нерсенин ортосундагы айырмаларын, мүн өздүү белгилерин, кайсынысы кандай экенин ж. б. ан ыктоо, көрсөтүү. Тумшуктун тескей бети наркы күңг |
| салыштырма сын. Салыштырууга негизделген, салыштырыла турга н. Салыштырма метод. Салыштырма грамматика. |
| салыштыруу салыштыр этишинин кыймыл атоочу. |
| салыштырыл салыштыр этишинин туюк мамилеси. |
| салют зат. 1. Мылтыктан, артиллериядан ок чыгаруу, ракет атуу же желекти түшүрүү, көтөрүү ж. б. аркылуу бе илген аскердик куттуктоо салтанаты же бирөөнү у |
| сама этиш. Абдан каалоо, эңсөө, тилөө. Самаган кыргыз э имди Сагынам көзүм төрт болуп (Токтогул). Самаган ойго тез жеткен, Замандын гүлү бөбөк сен (Нуркама |
| саман зат. 1. Дан эгиндеринин данын алгандан кийинки кал ган кургак сабагы. Сапырган эгин үйүлсүн, Саман-т пон жыйылсын (Осмонкул). 2. өт. Абдан көп, мол. Акча |
| саманкана зат. Чөп, саман сакталуучу сарай. Чейрекерлер бүт үл үй-бүлөлөрү менен байлардын атканасынан, сама нканасынан чыкпай керээли-кечке иштешет (Абдукар |
| самат сама этишинин аркылуу мамилеси. |
| самовар зат. Оту ичине жагылып, чайлык суу кайнатыла тург н идиш. Самовардагы чайы кайнап, чайканалар да ач ылды (Жантөшев). |
| самоварчы зат. Чайханада самоварларды кайнатып, элге чай бе рүүчү адам. |
| самогон зат. Колдо тартылган арак. |
| самодержавие зат. Монархтын чектелбеген жеке бийлиги жана мам екеттин ушундай бийликке негизделген башкаруу с истемасы. Падышалык самодержавиени кулатуу. |
| самолёт зат. Кыймылдаткычтын жардамы аркылуу абада учууч у, канаттары бар аппарат. Пассажир самолёту. Реак ивдик самолёт. |
| самоо сама этишинин кыймыл атоочу. |
| самоор самовар менен бирдей. |
| самоорчу самоварчы менен бирдей. |
| самосвал зат. Жүгүн механизмдин жардамы менен өзү көңтөрү түшүрүүчү автомобиль. |
| самса зат. Камырдын ичине эт, пияз салып, дандырга бышыр а турган тамак. |
| самсаала этиш. 1. Салбырап, салаңдап ылдый түшүп туруу. Эки рүм кара чачы көлөкөдө өскөн кайыңдын шагындай с амсаалап, толорсугунан өтүп турат (Жантөшев). Кар |
| самсаалат самсаала этишинин аркылуу мамилеси. |
| самсаалоо самсаала этишинин кыймыл атоочу. |
| самсы этиш. Тынымсыз чубашуу. Ушу жолдон самсып эле киш үзүлбөйт. Аркасында самсып көп эл бара жатты. |
| самсыт самсы этишинин аркылуу мамилеси. |
| самтыр сын. Жыртылган, тытылган, тамтыгы жок. Үстү-башы с мтыр. |
| самтыра этиш. Тамтыгы кетип тытылуу, жыртылуу. Үстүндөгү ийгени Үшүрү жок самтырап (Токтогул). Асан карыян ын үйүнүн.. үзүк, туурдуктары түлөгөн төөнүн жүнү |
| самтырат самтыра этишинин аркылуу мамилеси. |
| самтыроо самтыра этишинин кыймыл атоочу. |
| самын зат. Кирди жууп чыгаруу үчүн колдонулуучу май жан а жегич щелочтордон жасалган катуу же суюк масса. Кир самын. Бет жууй турган самын. ♦ Самын таш &m |
| самында этиш. Самын сүртүү, самын сүйкөө. Таза жууган самы ндап, Кирдей кылды эркиндик (Тоголок Молдо). |
| самындоо самында этишинин кыймыл атоочу. |
| самынчы зат. Самын өндүрүшүндө иштөөчү киши. |
| сан I зат. Буттун жамбаштан тизеге чейинки бөлүгү. Бут тарың буура санындай, Мурдагы жаштык барында, Бул кушар балбан табылбай (Токтогул). [Адылдын] бели к |
| сана I этиш. Эсептөө, бир нерсенин эсебин чыгаруу; санд рды көбөйүү жагын көздөй катары менен атоо. Мал с ана. Акча сана. Онго чейин сана. Жүзгө чейин сана. |
| санаа зат. 1. Ой, тилек, пикир. Коммунисттик партия адамз ттын эзелтен берки санаасын иш жүзүнө ашырды (&laqu o;Советтик Кыргызстан»). Жакшы адамдын санаасы |
| санаадар сын. Санаалуу, кайгылуу, капалуу, убайымдуу, ойлуу . Салам бердим сагынып, Санаадар жүрөм жабыгып (То ктогул). |
| санаалаш сын.Пикирдеш, сырдаш; ой-санаасы бирге, ой-тилеги ир. Санаалаш тандап жолго алгын: Эми сапарың болс ун, аттангын! («Манас»). Заманына, өз калкына |
| санаалуу сын. Кайгылуу, капалуу, санаа тарткан абалда. Сукт анган жандай тигилип көккө, Санаалуу жатып уктад көптө (Абдыраманов). |
| санаарка этиш. Санаа тартуу, санаага түшүү. |
| санааркат санаарка этишинин аркылуу мамилеси. |
| санак зат. Эсеп (көбүнчө малдын эсеби). Кой санак. Санакт ан өткөрүү. |
| санакчы зат. Санак жүргүзүүчү, учётчик. |
| санал сана этишинин туюк мамилеси. |
| санат I зат. 1. Үлгү болорлук, сабак болорлук насыят сөз. луу адамдардын санат сөздөрү. Жыйындын ортосунд мени баалап, Ыр менен нечен түркүн айтты санат(Б |
| санаторий зат. Дарылоо жана дем алуу үчүн уюштурулган атайы н мекеме. Туберкулёздук санаторий. Жамалбек өткө жылы Чолпон-Ата санаторийине барып келген (Каим |
| санатория санаторий менен бирдей. |
| санаш сана этишинин кош мамилеси. |
| санда этиш. Көп санда болуу, көп болуу. Сандап жаткан са кара, Дүнүйөм жолдош болдубу? («Эр Төштүк»). Колоттон сандап суу жүрүп, Жайкы мезгил болгондо |
| сандал I зат. Ичине чок салып, үстүнө жууркан менен кымты ай жабылган жапыз стол коюп, анын астына бутту са лып, тегерете жылынып отура турган бөлмө ичиндег |
| сандалт сандал этишинин аркылуу мамилеси. |
Можете поискать примеры использование слово Эл-Создук:
| Эл-сөздүк | Другие сервисы... | 0.1259 сек. |
|