 далдаңдатдалдаңда этишинин аркылуу мамилеси. |
| далдаңдоо далдаңда этишинин кыймыл атоочу. |
| далдаюу далдай этишинин кыймыл атоочу. |
| далдоо далда этишинин кыймыл атоочу. |
| далдый далдай менен бирдей. |
| далдыра этиш. Чаалыккан суу, шалдаюу, бошоо, эмне кыларын илбей далдая түшүү. Айдай бир аз далдырай түшүп, умушуна басты (Сасыкбаев). Татыбек эмне кыларын б |
| далдырат далдыра этишинин аркылуу мамилеси. |
| дале такт. Дагы, дагы эле. Дале жанагыдай (Сыдыкбеков). им жатсам дале сабашат, Тил билбей солдат балдыр п (Токтогул). |
| далил зат. Аныктык, негиз, аныктоочу факт. Ленинизмдин и деялары салтанат курууда, бул жөнүндө нечен дали дерди келтирүүгө болот («Коммунист»). Дагы |
| далилде этиш. Аныктоо, далил келтирүү. Акыйкат иши менен д алилдесе, Ай бетин тердик менен кимдер жабат (Мал ков). |
| далилден далилде этишинин өздүк мамилеси. |
| далилдет далилде этишинин аркылуу мамилеси. |
| далилдеш далилде этишинин кош мамилеси. |
| далилдөө далилде этишинин кыймыл атоочу. |
| далилдүү сын. Далили бар, анык, чын. Акылбек далилдүү сүйлө өндүктөн, Темиров эчтеме айтпай гана тыңшап отур ду (Жантөшев). Далилдүү иш. |
| далис зат. диал. Үйдүн кире бериштеги оозгу бөлмөсү. Дал исти салкындатып шыпырып коёюн (Айтматов). |
| далкы туурасы: талкы. |
| далорто зат. Эки далынын ортосу. Дал ортого муштады. Атант ай жаздыкты таянайын дегенде дал ортосу кырч этт (Сыдыкбеков). |
| далп : далп этүү — далдайган, калдагай кебетеде жерг е талп этүү; катуу тийүү. Далп эттире бир койду. Аң гыча болбой торгой далп этип жерге түштү (Жантөше |
| далпай этиш. Калдайып чоң көрүнүү. Кементай менен далпай ып, Кейпи кетип салпайып («Эр Табылды»). Мына бу кара ташка далдайып келип бир жору конду (Элеб |
| далпайт далпай этишинин аркылуу мамилеси. |
| далпаюу далпай этишинин кыймыл атоочу. |
| далпылда этиш. 1. Далп-далп этүү, Арачалап калчудай үзүк, ту рдук далпылдайт (Жантөшев). 2. өт. Орунсуз, дайынс з көп сүйлөө. Качан болсо дайыны жок далпылдайт. |
| далпылдак сын. Келжирек, кур сүйлөй берүүчү. |
| далпылдат далпылда этишинин аркылуу мамилеси. |
| далпылдоо далпылда этишинин кыймыл атоочу. |
| далы зат. Арканын жогору жагындагы күң жилик менен тут ашкан үч бурчтуу жалпак сөөк, мүчө. Арзыкулду ала аны менен далыга чапкылап сөзүн улады (Байтемиро |
| далылуу сын. Далысы кең, далысы чоң, алибеттүү. Баатырлард ан бактылуу, Балбандардан далылуу («Курманбек& raquo;). |
| далычы зат. Далы ачуучу, далы менен төлгө ачкан адам. |
| дама зат. Үмүт, дымак. Жоктон дама кылды. Дамасы чоң. |
| дамаамат такт. Ар дайым, ар качан, үзгүлтүксүз. Дамаамат ке е беришеби, биздин иштен колубуз бошобой турганы н билишпейби («Жаш ленинчи»). |
| дамалан этиш. Дама кылуу, үмүт кылуу, үмүттөнүү. |
| дамба зат. Ташкынды, селди токтотуу үчүн же көлмө жасоо үчүн узата кырдалган жээк. |
| дамбал зат. Узун багалектүү ыштан, ич кийим. Багалегин да мбалдын өйдө түрүп коюптур (Жантөшев). |
| дамбылда зат. 1. Эски диндик мектептин мугалими, молдо.
2. Ме читте намаз окуу, намазга жыгылуу ж.б. диндик иште рди алып баруучу өкүл, имам. Дамбылдамын деп жүрү |
| дамбыр : дамбыр таш — жазында биринчи күн күркүрөгөн у чурда «Жер жарылып көк чык, желин жарылып сүт ч ык!» деп, чөптүн, сүттүн мол болушун тилеп, чака |
| дамка зат.Дойбу оюнунда каршы тараптын биринчи катарда гы клеткаларына чыгарылган жана клеткалар боюнч алга, артка чектелбестен жыла берүү укугуна жет |
| дампаң : дампаң-дампаң этүү — эби-сыны жок, жампаңдап к ыймылдоо. |
| дампаңда этиш. Дампаң-дампаң этүү, жампаңдоо. Атка минди да мпаңдап. |
| дан зат. 1. Эгин, аштык. Жайлоонун көркү мал экен, Айдоо нун көркү дан экен (Нуркамал). Арпа, буудай өсүмдү , Даны сонун биздин эл (Осмонкул).
|
| даң I зат. Жарыя, даңаза. Бул дагы баатыр жан болот, Кыл ганы журтка даң болот (Тоголок Молдо). ♦ Даң са уу — шаттануу, шаттанып ойноп-күлүү, элирүү. Та |
| даңаза зат. 1. Атак, даңк, даража. Даңаза-даңкы Ильичтин Дү йнө жүзүн басты эле (Осмонкул). 2. Даңкты чыгаруу, өтөрүү, элге белгилүү кылуу үчүн иштелген аракет |
| даңазала этиш. Даңаза кылуу, даңкын көтөрүү. Эрди даңазала ан — эли, жерди даңазалаган — кени. |
| даңазалан даңазала этишинин өздүк мамилеси. |
| даңазалат даңазала этишинин аркылуу мамилеси. |
| даңазалоо даңазала этишинин кыймыл атоочу. |
| даңазалуу сын. Даңазасы чыккан, даңазаланган, атактуу, даңк уу. Жөнөкөй кишилер эмес, кадимки даңазалуу баат рлар да капилет баскан душман колдуу болушкан (А |
| данакер зат. 1. Металлдан жасалган буюмдардын, идиштердин, ар кандай башка нерселердин деталдарын данакерл еп жабыштыруу, улоо, жылчык-тешиктерин бүтөө ж. б. |
| данакерле этиш. Данакер коюп жабыштыруу, бүтөө. Чаканын түб н данакерлеп койчу (Сыдыкбеков). |
| данакерлен данакерле этишинин өздүк мамилеси. |
| данакерлет данакерле этишинин аркылуу мамилеси. |
| данакерлөө данакерле этишинин кыймыл атоочу. |
| даңгыл даңгыр менен бирдей. |
| даңгыр сын. Тапталган, тегиз, таза (мис., жол, кырман). Ошто н батышты карай кеткен даңгыр жол шаардын четине барганда эки ача болуп бөлүнөт (Абдукаримов). Кыр |
| даңгыра этиш. Даңгыр, таза көрүнүштө болуу. Бир четте даңг ыраган таза кырман (Үмөталиев). Даңгыраган чоң кө ө. Алды жагыма карасам, даңгырап кең жол жатат (Сы |
| даңгырат даңгыра этишинин аркылуу мамилеси. |
| даңгыроо даңгыра этишинин кыймыл атоочу. |
| даңгыт зат. Дөбөт ит, дөбөт карышкыр. Көнөчөк баштуу көк аңгыт, Көк жалдан калган ит экен («Сейтек»). Жол үстүнө сүйрөтүп Даңгыттарга жарамын («Эр Т |
| дандай этиш. Көөп кетүү, чыңалган абалда болуу (мис., ич ж башка көөп, чыңалып кете турган нерселер). |
| дандайт дандай этишинин аркылуу мамилеси. |
| дандаюу дандай этишинин кыймыл атоочу. |
| дандуу сын. Даны ири, чоң. Дандуу арпа. Дандуу баш. Дандуу буудай. |
| дандыр зат. Ичин аябай ысытып алып, нанды чоктун табына к актап бышыра турган атайын очок. Дандырга бышкан нан. Дандырга нан жабуу. |
| данек зат. Кээ бир жемиштердин (өрүк, алча, шабдалы ж.б.) ырты катуу кабык менен капталган даны. Өрүктүн д неги. Данегинен өстүрүлгөн жемиштер. 2. өт. Маани, |
| данектүү сын. 1. Данеги бар.
2. өт. Маанилүү, негиздүү, сапатт уу. |
| даңк I зат. 1. Эмгектен, эрдиктен, ашкере таланттуулукта н белгилүү болгон, ардакталган атак, барк; жалпыг белгилүүлүк, кеңири таанылып кетүүчүлүк. Эрдин |
| даңкай этиш. Заңкайып чоң болуп көрүнүү. Кара боз менен с алкайып Карааны бийик даңкайып («Эр Табылды&raqu o;). Дарбыздар алда кайдан даңкайып көрүнөт (Байте |
| даңкайт даңкай этишинин аркылуу мамилеси. |
| даңкан зат. Жылкынын туягынан ыргыган, тапталып каткан т опурак, кар. Чоң торунун аяктай туяктарынан мушту мдай даңкандар чырылдап ыргып жатты «(Жаш лени |
| даңкаюу даңкай этишинин кыймыл атоочу. |
| даңкта этиш. Даңкын чыгаруу, атак-даңкын көтөрүү, даңаза оо. |
| даңктал даңкта этишинин туюк мамилеси. |
| даңктан даңкта этишинин өздүк мамилеси. |
| даңктоо даңкта этишинин кыймыл атоочу. |
| даңктуу сын. Даңкы бар, атактуу, даңкы чыккан. Кыргызга да ктуу Зууракан Кызылчанын устасы (Осмонкул). |
| даңкылда этиш. Даңк-даңк этүү, даңк-даңк эткен катуу үн чыг руу, сүйлөө. Аңыр келди аңкылдап, Айтып сөзүн даң ылдап (Тоголок Молдо). |
| даңкылдат даңкылда этишинин аркылуу мамилеси. |
| даңкылдоо даңкылда этишинин кыймыл атоочу. |
| даңылда этиш. Даң-даң этүү, катуу добуш салуу. |
| даңылдат даңылда этишинин аркылуу мамилеси. |
| даңылдоо даңылда этишинин кыймыл атоочу. |
| дар дарга менен бирдей. |
| даража зат. 1. Атак, даңк, мартаба. Даражасы жогору адам. Д ражасы көтөрүлүү.
|
| даражалуу сын. Атактуу, даражасы бар. Канчалык бийик даража уу болбосун, адам — эл менен адам (Байтемиров). Бактыңар башыңардан кетпей, мындан ары даражалуу |
| даражы дарайы менен бирдей. |
| дарайы зат. Эки бети тең бирдей өңдөгү, кустарлык жол мен ен токулган жибек кездеменин түрү. Дарайы көйнөк. |
| дарак зат. Бутактуу, катуу сөңгөгү бар көп жылдык жыгач өсүмдүктөрүнүн жалпы наамы. Алма дарагы. Мөмөлүү дарактар. Дарактын баары бүрдөгөн, Мөмөлүү бакта |
| дарактуу сын. Дарагы бар, дарагы көп, дарактар өскөн. Талас шаарынын түбүндө үйлөрү өңчөй чатырчалуу жана ба к-дарактуу бир кыштак бар (Каимов). |
| дарбаза зат. 1. Капка, короого кире берүүчү жердеги чоң эши к. Аңгыча болбой тышкы дарбаза такылдады (Жантөше в). 2. Түрдүү спорттук оюндарда (мис., футболдо) эки |
| дарбазалуу сын. Дарбазасы бар, дарбазаланган. Дарбазалуу үй. Дарбазалуу короо. |
| дарбуу дарбы этишинин кыймыл атоочу. |
| дарбы этиш. Ээлигүү, желигүү, ээлигип кошо дүрбөө. Базар дын тамашасын көрүп келүү үчүн, элдин шары менен ошо дарбып келе жаткандар да. жок эмес (Каимов). |
| дарбыз зат. Сабагы жерге төшөлүп өскөн тоголок, ири мөмө үү бакча өсүмдүгү жана анын мөмөсү. Биз быйыл 10 г ктар жерге коон-дарбыз, помидор жана бадыраң экт |
| дарбыт дарбы этишинин аркылуу мамилеси. |
| дарвинизм зат. Жандуу жаратылыштын тарыхый өнүгүшү, жаныба лар менен өсүмдүктөрдүн түрлөрүнүн табигый танд алуу жолу менен келип чыгышы жөнүндөгү окуу. |
| дарвинист зат. Дарвинизмди жолдоочу. |
| дарга зат. 1. Өлүм жазасына өкүм кылынган адамды асып өл үрө турган сыйрытмак байланган жыгач. Каяша кылс а дарга бар, Кан чокуган карга бар (Үмөталиев). 2. Ц |
| даргачы дарчы менен бирдей. |
| дардай этиш. 1. Көлөмдүү, чоң көрүнүштө болуу, чоңоюп көрү нүү. Эми Таласка курган бак барбы? Таалайлуу шерд н айрылдык, Дардайып жатар чак барбы? («Сейтек& |
| дардайт дардай этишинин аркылуу мамилеси. |
| дардак сын. Дардаңдаган, обу жок, дардаке, алаңгазар, көй өң. Атасынын ардагы, Аркалаган дардагы (Убукеев). |
| дардаке сын. Дардактаган, алаңгазар, көйрөң. |
| дардакта этиш. 1. Көңүлү көтөрүлүп, сүйүнүп калуу, жетине ал бай калуу. Бек кубанып дардактап, Кыяз менен Канч ро, Убаданы бек кылды («Сейтек»). 2. Көтөрүлү |
| дардактат дардакта этишинин аркылуу мамилеси. |
| дардактоо дардакта этишинин кыймыл атоочу. |
| дардалаңда дардакта менен бирдей. |
| дардаң дардак менен бирдей. |
| дардаюу дардай этишинин кыймыл атоочу. |
| дардый дардай менен бирдей. |
| дарек зат.. Кабар, дайын. Угула элек бул жакка Ушул иштин дареги (Үсөнбаев). Ушул убакка чейин али экөөнөн арек жок (Жантөшев). |
| дарексиз сын.. Кабары жок, дайынсыз. Арка болор Алымкулдун арексиз жоголгонун көрчү (Абдукаримов). |
| даректе этиш. Дарегин, кабарын сураштыруу, дайынын билүүг ө аракет кылуу. Ниязалыны эмне даректеп калдың (Б көнбаев). |
| даркан зат.. Уста (көбүнчө баатырлык эпостордо). Кылдың б ле кылычты, даркан, Соктуң беле соотту, даркан (&laq uo;Манас»). Адырыңда аркар көп, Адамыңда даркан |
| даркыра этиш. Дарылдаган катуу үн чыгаруу; дарлыдоо. |
| даркырат даркыра этишинин аркылуу мамилеси. |
| даркыроо даркыра этишинин кыймыл атоочу. |
| дарман зат. Күч-кубат, ал. Ал көптөн бери оору, бүгүн таң а ткыча уктабай чыкты, эч дарманы жок (Жантөшев). Ис ендер, дарманың кандай? (Турусбеков). |
| дармандуу сын. Алдуу, күч-кубаттуу. Жаштарга жыйнап нарк айт ып, Дармандуу болсо чаркыңыз (Тоголок Молдо). |
| дароо такт. Тез, ылдам, бат, токтолбостон. Жамила дароо к оридорго чыкты (Баялинов). |
| дарс зат. Сабак. Дарс берип эң жогорку мектепте Өзүндө кадр тапса профессор (Үмөталиев). |
Можете поискать примеры использование слово Эл-Создук:
| Эл-сөздүк | Другие сервисы... | 0.1675 сек. |
|