Menu
Эл-Сөздүк
Список слов словаря - - слова начинающиеся с "се"

<< 6 >> 6 из 13 4 5 6 7 8 9
 селей
селдей менен бирдей.
 селекционер
зат. Селекция жагынан специалист.
 селекция

зат. Тандоо, ылгоо, аргындаштыруу жолу менен айба
дардын асыл тукумун, өсүмдүктөрдүн жакшы сортто
ун, жаңы түрлөрүн чыгаруу жана мыктылоо иши; ушун

 селк
: селк-селк этүү — тез-тез кыймылдоо, желпилдөө.
Түнкү соккон сыдырым желге, Селк-селк этип чөптө
шуудурап
(Шүкүрбеков). Жибек саамай селк этти (Бө
 селки
зат. Бойго жеткен кыз, жаш келин. Зар ыйлап малча с
атылган, Селкилер күлгөн кез ушул
(Жантөшев). Ал т
ги кызыл жоолукчан
Эмгектин кызы селкибиз
 селкилде
этиш. Селк-селк этүү, селк-селк эткен кыймылда бол
уу. Аппак селкилдеген узун сакал (Аалы). Өркөчтөрү
депилдеп, Чуудалары селкилдеп
(«Манас»).
 селкилдет
селкилде этишинин аркылуу мамилеси.
 селкилдөө
селкилде этишинин кыймыл атоочу.
 селкинчек
зат. Оюн-шоок үчүн күү менен алга, артка чайпалып
ебүүгө ылайыктап курулган жасалга. Өткөрдүк айл
у түндү нечен жолу, Бир тептик селкинчекти жырга
 село
зат. Шаар тибинде болбогон жалпы айыл, кыштак. Эрт
е гпуруп Нур акемдин үйүнөн Кирсиз таңда село көр
күн карадым
(Аалы). Селонун чыгыш жаккы четинде ок
 селолук
сын. Селого таандык. Атам селолук мектепте сабак
ерүүчү
(Сыдыкбеков).
 селпей
этиш. Үстү-башы, жүрүш-турушу тың болбой илээлеп т
уруу, жүдөө болуу. Эмне селпейип жүрөсүң биерде? &m
dash; деп бизди кемсинте сүйлөдү
(«Чалкан»). Эш
 селпейт
селпей этишинин аркылуу мамилеси.
 селпекте
этиш. Эби-сыны жок, селп-селп эткен көрүнүштө, кый
ыл-аракетте болуу. Селпектеп качып жөнөө.
 селпектет
селпекте этишинин аркылуу мамилеси.
 селпектөө
селпекте этишинин кыймыл атоочу.
 селсаяк
зат. Белгилүү турган жайы жок, кыдырып жүрмө, жакы
рланган, тентиреген адам.
 селсаякта
этиш. Селсаяктык кылуу, кыдырып, тентиреп жүрүү.
 селт
: селт этүү — чочуп кетип денеси жыйрыла түшүү,
тартыла түшүү, селтең эткен көрүнүштө болуу. Селт
этип тура калды. Селт этип Дилвар ойгонду шашып,
 селтең
: селтең этүү — чочуп кетип тез кыймыл жасоо. Ич
и ачыша түшкөн Динар эки колун тең көтөрүп селтең
этти
(Сыдыкбеков).
Селтең-селтең этүү — чо
 селтеңде
этиш. Элтең-селтең этип эки жагын тез-тез карануу.
 сельпо
зат. Селолук керек-жарак коому жана ошондой коомд
ун магазини. Кечээ күнү сельпого көп кездеме келд
и
(Баялинов).
 сельсовет
зат. Селолук совет. Орусбек окуу жашына толгондо
мордун үйүнө сельсоветтен киши келди
(Сыдыкбеко
).
 семантика
зат. 1. семасиология менен бирдей.
2. Сөздөрдүн маа
ниси.
 семасиология
зат. Сөздөрдүн маанилерин, алардын өзгөрүшүн изи
дей турган тил илиминин атайын бөлүмү.
 семафор
зат. Темир жол түйүнүндө жолдун ачык же жабыктыгы
н жарык аркылуу билдирүүчү сигнал.
 семестр
зат. Жогорку жана атайын орто окуу жайларында оку
у жылынын жартысы.
 семиз
сын. 1. Эти толук, майлуу. Кой семизи койчудан (мака
л). Аттардын ичиндеги семизи жана күлүгү тору ала
ат экен
(Жантөшев).
2. Өсүмдүк үчүн керектүү затта
 семиздик
зат.Семиз болгон абал. [Койлордун] жазга ушул сем
здиги менен жетпесе да өңдүү жетерине ишенем
(Жа
төшев). Араба менен жүрчү эле, Семиздиктен басалб
 семинар
зат. 1. Жогорку окуу жайларында мугалимдердин жет
кчилиги менен өткөрүлүүчү группалык практикалы
иш, занятие.
2. Квалификацияны жогорулатуу үчүн
 семир
этиш. 1. Эт алуу, эттүү болуу, семиз болуу. Жайылып
алың семирсе, Жайыттын көркү сонун да!
(Токтогул).
Уйлардын жүнүнөн май чыгып, жылтылдап, семире ба
 семирт
семир этишинин аркылуу мамилеси.
 семирткич
: жер семирткич — түшүмдүүлүктү жогорулатуу ма
ксатында кыртышка төгүлүүчү зат. Минералдуу семи
рткич. Органикалык жер семирткич. Химиялык жер се
 семирүү
семир этишинин кыймыл атоочу.
 сен
ат. Экинчи жакка карата колдонулуучу жактама ат а
тооч. Чыгым салып эл жедиң, Чыркыратып жардыны, Жа
лгыз атын сен жедиң
(Токтогул). Сен карчыганы
 сенат
зат. 1. Байыркы Римдеги башкаруунун жогорку орган
.
  1. 2.             &nbs
    p;   
    Падышалык Россияда: жогорку соттук-ад
 сенатор
зат. Сенаттын мүчөсү.
 сендел
этиш. 1. Азап тартуу, тентирөө. Сексенде энем сен э
ең, Сенделип кеткен мен элем
(Токтогул).
2. Арып-ач
кан, чарчап-чаалыккан түрдө темтеңдеп араң басуу.
 сенделт
сендел этишинин аркылуу мамилеси.
 сенделүү
сендел этишинин кыймыл атоочу.
 сендиректе
этиш. Алы кетип, бутун араң шилтеп тамтаңдап басу
. [Батма] сендиректеп барып жүктүн бурчуна сүйөнү
п олтурду
(Байтемиров).
 сендиректет
сендиректе этишинин аркылуу мамилеси.
 сендиректөө
сендиректе этишинин кыймыл атоочу.
 сеней
этиш. Сенек болгондой былк этпей катып калуу, кый
ылдабай калуу. [Зайнанын] оюнан бардык нерсе чыгы
п, эки колун өйдө көтөргөн калыбында сенейди
 сенейт
сеней этишинин аркылуу мамилеси.
 сенейүү
сеней этишинин кыймыл атоочу.
 сенек
сын. Катып калган, шал болуп калган. Колу сенек.
 сеңир
зат. Тоонун уурчуктанган бийик кыры. Жети-Өзөндү
өрүүгө, Жерге талдуу сеңирге Жетип ордо тикти эл
(«Сейтек»). Жатып калды Табылды, Учтанган к
 сенсация
зат. Көпчүлүктүн делебесин козгогон, көңүлүн эрг
ткен, тоңшуткан кабар, көз караш, укмуштуу окуя.
 сеңсел
этиш. Селкилдеп, ыргалып туруу (жүн, чач же жыш өск
өн чөп, эгин ж. б. жөнүндө). Койлор чубайт жибек жүн
ү сеңселип, Уйлар оттойт бүйрү чыгып теңселип
(Ос
 сеңселт
сеңсел этишинин аркылуу мамилеси.
 сеңселүү
сеңсел этишинин кыймыл атоочу.
 сентябрь
зат. Календарлык жыл эсебинин тогузунчу айы. Сент
ябрь ай, коон жыттуу сонун ай, Бышыкчылык.. барлык
элдин көңүлү жай
(Осмонов).
 сеөктө
этиш. Сөөгү какшап, сыздап ооруу. Буту-колум сөөкт
өп ооруйт.
 сеп
I зат. 1. Кызды күйөөгө бергенде кошо берилүүчү кий
им-кече, үй оокаттары жана түрдүү буюмдар. Солтоб
йга беремин Кызымды сонун түркүн сеп менен
(«О
 сепаратор
зат. Каймагын ажыратып алуу үчүн сүттү тарта тург
ан машина, сүт машина.
 сепил
зат. 1. Коргонуу үчүн калк отурукташкан пункттун а
йланасына абдан мыктап салынган коргон. Сепилин
ийик куруптур
(Бейшеналиев).
2. өт. Кебелбес күч. С
 сепкил
зат. Кээ бир кишилердин терисинде (көбүнчө бетинд
е) пайда бөлүүчү саргыч же күрөң түстөгү майда чы
ыр тактар. Чекири жок кой көздүү, Сепкили жок ак ж
 сепкилдүү
сын. Сепкил баскан, сепкили бар. Тамара жыйырма бе
шке чамалаш, билинер-билинбес сепкилдүү келин
(Ба
йтемиров). Кара тору сепкилдүү келин жолдошун чым
 септир
сеп этишинин аркылуу мамилеси.
 септүү
сын. Себи бар, себи менен берилген (кызга карата).
ептүү кыз.
 сербей
этиш. 1. Жапыз жана бирин-серин, анда-мында болуп с
юк өсүү (өсүмдүктөр, кыл, чач ж. б. жөнүндө). Сакал-
уруту сербейип туруу. Сербейген майда карагайла
 сербейт
сербей этишинин аркылуу мамилеси.
 сербейүү
сербей этишинин кыймыл атоочу.
 сербеңде
этиш. Сербейген кичинекей көрүнүштө кыймылдоо. С
рбеңдеп ойноп жүргөн көпөлөгүмсүң
(Сыдыкбеков).
аамайы учуп сербеңдеп Көкүлү учуп эрбеңдеп
 сервиз
зат. Аяк-табак, чыны-чайнек сыяктуу идиштердин та
дамал тобу. Чай сервизи.
 сергек
сын. 1. Көңүлү көтөрүңкү, ачык, шат. Кычандын жүрөг
н түпөйүл басканы менен, көңүлү сергек
(Бейшенал
ев). Сергек Зарыл күндөгүсүндөй эрте ойгонуп, эрт
 сергектик
зат. 1. Көңүлү көтөрүңкү, ачык, шат болгондук.
2. Са
тык, абайлагычтык, кыраакылык, аркы-беркини тез с
езүүчүлүк.
 серги
зат. 1. Салкын абага чыгып эс алуу, серүүндөө, көңү
ачуу. Сергисек төрдө гүл сайма, Суктансак мөлтүр
Ак-Сайга
(Абдыраманов). Жайлообуз сонун жер болот
 сергит
серги этишинин аркылуу мамилеси.
 сергүү
серги этишинин кыймыл атоочу.
 сере
I зат. 1. Түркүктөргө орнотулган үстүнкү бети гана
жабылып, туш жактары ачык бастырма.
2. Курут курга
туу үчүн ылайыкталган бийик секиче. Алачык менен
 серей
этиш. Сороюп, эрбейип чыгып туруу. Шыпшагандай се
ейип, куураганы дагы бар
(Аалы). Кулактары серейи
, Энесин таппай элейип
(Шүкүрбеков).
 серең
: серең-серең туур. Кичине нерсенин анда-мында бир
көрүнүп, сербеңдеп чуркаган көрүнүшүн билдирүү
чүн колдонулат. Коён серең-серең этти.
 сереңде
этиш. Серең-серең этүү. Сеңсең куйрук, кош кулак, С
ереңдеген коёнек
. Сереңдеп чуркаган сур чычканда
р.
 сереңдет
сереңде этишинин аркылуу мамилеси.
 сереңдөө
сереңде этишинин кыймыл атоочу.
 серепчиле
этиш. Алысты караганда алаканды чекесине кырынан
коюп, бир нерсени жакшылап көрүүгө ыңгайлоо. Азы
үйүн көздөй бурулган үч мугалимди көрүп, Омор ко
 серепчилөө
серепчиле этишинин кыймыл атоочу.
 сержант
зат. Армиядагы, милициядагы кенже командалык сос
авда берилүүчү наам, чин жана ушундай наамдагы, ч
индеги адам (кызматкер). Көргөн окуясын баштан ая
 серия
зат. 1. Турпатташ, маанилеш, мазмундаш же бир канча
жалпы, окшош белгилери бар нерселер. Художник С.
кылбеков колхозчулардын колхоз талаасындагы ыр
 сериялуу
сын. Сериядан турган, серия-серия болуп чыгарылга
н. Сериялуу өндүрүш.
 сериялык
сын. Серияга таандык. Техниканы сериялык түрдө би
р кыйла жакшы даражада даярдоо.
 серке
зат. Эки жашка караган биттелген теке. Миң койду б
ир серке баштайт
(макал).
 серкеч
серке менен бирдей.
 серме
этиш. 1. Кармоо, кармап алуу аракети менен колду ум
тула шилтөө, сермөө, илип алуу. Апасы келип сермей
берерде Сатыкул ойт берди
(Касымбеков). Табына ке
 сермел
серме этишинин туюк мамилеси.
 сермөө
серме этишинин кыймыл атоочу.
 серп
этиш. 1. Шилтөө, сермөө. Чогулуш болсо кол серпип, К
үрсүлдөдүң активим
(Үмөталиев).
2. Жулкуп тартуу,
улкуп ыргытуу, илип тартуу. Серперимде балыкты Ж
 серпил
серп этишинин туюк мамилеси.

Можете поискать примеры использование слово Эл-Создук: