 БАКАН-ТАШБАКАН-ТАШ — топоним. Кошой-Тоодогу чоку, Талас об -нын күн чыгыш чети, Каракол менен Үч-Кошой суула ынын ортосунда. Эпостун каарманы Бакайдын ысмын |
| БАКАНООЗ БАКАНООЗ тыңчы. Душман тарабынан экинчи тараптын ал-абалын, жөн-жайын, согуштук аракеттерин жана б ашкалар жагдайларды билип келүү үчүн атайын жибе |
| БАКАТИЛ БАКАТИЛ, Макатил — эпизоддук кейипкер, баатыр. Кө көтөйдүн бабасы экендиги гана айтылат (Сагымбай розбаков, 3. 48). |
| БАКБУРЧУН БАКБУРЧУН (иранча «багфурчин»; сөзмө-сөз которго до баг — кудай; фур — уулу, баласы; чин — кытай) — кытай кудайынын баласы, башкача айтканда Кытай и |
| БАКДӨӨЛӨТ БАКДӨӨЛӨТ — кейипкер, Жакыптын кичүү аялы, Абыке, Көбөштүн, кээ бир варианттарда, ошондой эле Чыйб т, Кочкор, Адыбай, Көлбайдын да энеси. Эпостун «Ма |
| БАКТУУ-КУУРАЙ БАКТУУ-КУУРАЙ — топоним. Эпосто Көкөтөйдүн уулу окмурун атасынын ашын өткөзүү үчүн жер тандап ту рган учурда эскерилет: Бактуу-Куурай басамын, Куш |
| БАКТЫГУЛ БАКТЫГУЛ — эпизоддук кейипкер, кыргыз байы. Жакы , Чыйырды, Бакдөөлөт үчөө түш көрүп, берген тою та рагандан кийин, түш жорутканы алып калган аксака |
| БАКҮРҮШ БАКҮРҮШ — эпизоддук кейипкер. Көкөтөйдүн ашына м иң киши менен келгени гана айтылат (Сагымбай Ороз баков, 3. 108). Ыйбанкупка удаа айтылганына караганд |
| БАКЧА БИЙ БАКЧА БИЙ — эпизоддук кейипкер. Көкөтөйдүн ашынд агы ат чабышта Баркызыл деген күлүгү байгелүү ор нга ээ болгону айтылат (Сагымбай Орозбаков, 3. 268). |
| БАКШЫ БАКШЫ (санскрипче бхихши — будда дининин молдосу ) — ооруга чалдыккан адамды дубалап, «жин-шайтанд арды» кубалап чыга турган сыяктанып, буркан-шарк |
| БАКШЫН БАКШЫН (рекш — «Шах-Наме» боюнча) — Үрүстөм (Руст м) баатырдын минген аты Сагымбай Орозбаковдун ва риантында гана эскерилет: Бактыңа кудай берипти |
| БАКЫРБАЙ БАКЫРБАЙ — эпизоддук кейипкер. Каныкей Манастын күмбөзүнүн ичине тартылган сүрөттөр жөнүндө Сем тейге баяндаганда Б-дын да сүрөтүн тартканын айт |
| БАЛ БАЛ — «Манас» эпосу боюнча дарылык касиети бар ж на жөн эле тамак катары колдонулган саргыч түстө гү коюу ширелүү, таттуу азык. Мисалы, «Мажму ат-та |
| БАЛАКАН БАЛАКАН — эпизоддук кейипкер, Манастын чоң атала рынын бири, Каракандын атасы. Манастын бабалары т ууралуу баянда белдүү баатыр адам катары эскерил |
| БАЛАСАГЫН БАЛАСАГЫН — топоним. Ошондой кылымдарда гүлдөп т урган Чүй өрөөнүндөгү тарыхый шаар. Эпосто Булаг сын (Сагымбай Орозбаков, 2. 79, 95, 120) деген ат менен |
| БАЛ АЧУУ БАЛ АЧУУ — койдун далысын, күзгүнү, китепти карап туруп адам тагдырынын келечегин, боло турган оку яларды колдогону бар касиеттүү адам айтып бере а |
| БАЛБАН КҮРӨШ БАЛБАН КҮРӨШ — спорт оюнунун бир түрү; эки балбан дын белгилүү тартип боюнча жекеме-жеке кармашып үчтүүсү күчсүзүн жыгышы. Б. к. байыртан белгилүү |
| БАЛБАН ТАШ БАЛБАН ТАШ — эпостук түшүнүк боюнча адамдын таби гый кара күчүн, баатырдыгын сыноонун жана жеңип ч ыгуунун жышааны катары мааниге ээ болгон таш. Саг |
| БАЛБАН ТАШ БАЛБАН ТАШ — Токтогул районунун борборунун түнд к-батыш тарабындагы дөңсөө. Ошол дөңсөөдө салмаг ы үч тоннадан ашыгыраак, бетине беш салаанын изи |
| БАЛКЫБЕК БАЛКЫБЕК — эпизоддук кейипкер. Алтайдан кыргызд р менен кошо келген манжуриялык калмак. Маргалаң га мал сатып барып, Алоокенин кыргыздарды чапкан |
| БАЛКЫБЕКОВА БАЛКЫБЕКОВА Сайрагүл (1923, Тянь-Шань району, Эчки-Б ашы айылы) — Кыргыз ССРинин эл артисти (1964). Кыргы театр өнөрүнүн калыптануу, өсүп-өнүгүү жолунда |
| БАЛКЫ ТОН БАЛКЫ ТОН — баалуу кездемеден тигилип, кандардын , байлардын байбичелери кие турган тон. Мисалы, Чы йырды кийген тон жөнүндө «Байбиче турду балк эти |
| БАЛКЫЯ БАЛКЫЯ — эпизоддук кейипкер, Каныкейдин нөкөрү. анас Каныкейге күйөөлөп баргандагы ат чаап жар т андоодо аты он төртүнчү келген Шаабек тагдырына |
| БАЛТА БАЛТА, к. Акбалта. |
| БАЛТАМАТ БАЛТАМАТ — кейипкер, бараң элинин баатыры. Сагым ай Орозбаковдун вариантында Манас батыш тарапка жортуул жасап, бараңдын каны Б-ты каратат, башка |
| БАЛЧАКАЙ БАЛЧАКАЙ — топоним. Эпосто: Балчакайдын белинде, Аялым арбын дегенсип, Мыктылык кылган жериңде Ай ышып сөздөн бир жеңдим (Сагымбай Орозбаков, 3. 218), |
| БАЛЫК БАЛЫК — топоним. Эпосто кыргыздар менен коңшу жа аган Ооган мамлекетинин чоң шаарларынын бири ка ары сүрөттөлөт. Сагымбай Орозбаковдун вариантын |
| БАЛЫК БАЛЫК (Бекмурат Кумар уулу, болжол менен 1793)— ман счы. Өз заманында чоң манасчылардын бири катары л арасында кеңири белгилүү болгон. Өз аты Бекмур |
| БАНАЛ УЙКАШ БАНАЛ УЙКАШ — өтө көп колдонулуп, биротоло кулак а сиңип калган сөздөрдөн түзүлгөн уйкаштык. Айры кча элдик оозеки чыгармачылыкка мүнөздүү болгон |
| БАҢ БАҢ — этноним, кыргызга канатташ жашаган эпостук душман эл (Сагымбай Орозбаков, 2. 227). |
| БАҢБАҢ БАҢБАҢ — эпос боюнча кытай аскер кызматчысынын н аамы. «Манаста» эпикалык душман элинин согуштук- дминистративдик башкаруу системасынын бир ката |
| БАҢДУУЛУ БАҢДУУЛУ — кытай, калмак кандарынын ордоканасын орнотулган коңгуроо. Анын негизги аткара турган милдети шаарды жоо басканда же эл башына кандайд |
| БАРАЙЫЗ БАРАЙЫЗ (арабча бе — айиз — акындардын ырларынан бириктирилген жыйнак) — жай ташты сууга салып кү н жайлоо учурунда айтыла турган дубанын түрү. Нег |
| БАРАК КАН БАРАК КАН — эпизоддук кейипкер. Көкчөнүн түпкү а асы экендиги гана айтылат (Сагымбай Орозбаков, 1. 98, 256). |
| БАРАҢ БАРАҢ (арабча-иранча — ференг, паранги) — этноним . Ошондой кылымда мусулман чыгышында элдер европ лктарды ушундай аташкан (байыркы европалык этно |
| БАРАҢ БАРАҢ (арабча-иранча — паранги, франки) — мылтыкт ын аты. Милте менен от алдырган сайлуу мылтыктын ир түрү. Эпосто Б. «ак бараң», «сыр бараң» формала |
| БАРБАЛДАЙ БАРБАЛДАЙ — эпизоддук кейипкер. Үсөндүн (Көзкама ндын) уулу экендигин Акбалта Манаска туш-тушка та рап кеткен элдин дайнын баяндаганда айтат (Саякб |
| БАРБАР БАРБАР — топоним. Эсенкандын аярлары менен сыйкы рчылары Манасты таап, тирүү алып келүү үчүн кең Б- ды кыдырат (Саякбай Каралаев, 2. 42). |
| БАРГАНА БАРГАНА, Паргана — топоним. Эпосто кыргыздар бай ртадан мекендеп келе жаткан жер катары көп кезде шет. Географиялык реалия катары Фергана өрөөнү. |
| БАРГЕК БАРГЕК — желбирөөч сөйкө. Чыгыш аялдары маңдайын а же чачына тагуучу алтын же күмүш желбирөөч: «Ма дайда баргек тынарым, Балбылдап күйгөн чырагым» |
| БАР-КӨЛ БАР-КӨЛ, Баркөл—топоним. Кыргыздар Алтайды мекен деп тургандагы бала Манас жолдоштору менен ар жа ы Уркун суусу, аягы Б.-К., түндүгү Аңгир белине чей |
| БАРКЫЗЫЛ БАРКЫЗЫЛ — Бакчабийдин байгеге чапкан күлүгү. «К өкөтөйдүн ашындагы» ат чабышта байге алган алтым ыш аттын катарында айтылат (Сагымбай Орозбаков, 3. |
| БАРПЫ БАРПЫ — эпос боюнча кытай кандарын жашартып, уза жашатыш үчүн табыптар атайы даярдаган дары. Саг мбай Орозбаковдун вариантында аны даярдоо ыкмас |
| БАРСА-КЕЛБЕС БАРСА-КЕЛБЕС, Барса келбес — топоним. Түрк тилдүү элдердин фольклорунда көп кездешет, барган киши и өлүмгө дуушар кылуучу шумдуктуу жандыктардын, |
| БАРСКАН БАРСКАН — чоюн баш, башына темир бекитилген чокм р. Эпосто көбүнчө калмак-кытай жоокерлеринин кур алы катары айтылат: Күрсүлөрү өгүздөй Күчтүүнүн |
| БАРСКАН БАРСКАН — топоним. Жакып агасы Байдан Нескара ал ы миң кол менен Манас аттуу баланы издеп келе жат канын угуп, Балта карыяны Жети-Суу, Ала-Тоого каба |
| БАРТАЛ АТ БАРТАЛ АТ (иранча жүк жүктөөчү ат) — Сагымбай Оро баковдун вариантында Манас кырк чоросу менен уу а аттанганда, казатка жөнөгөндө, «Токсон баштуу |
| БАС БАС — этноним. Эпосто кыргыз урууларынын бири Б. уртунан Эштектин Жамгырчысы экени айтылат (Сагы бай Орозбаков, 3. 61). Кыргыз санжырасында Б. деген |
| БАСАНКУЛ БАСАНКУЛ (түрк-моңголчо басаң — бешинчи күн, жума жана кул — эркектердин ысымына жалганчу мүчө) — эпизоддук кейипкер, Нескара арык каздырган алты |
| БАСЫЗ БАСЫЗ — этноним, кыргыз элинин сол канатына жатк н уруулардын бири. «Манаска» анын баатырдык-тары хый эпос болуп калыптануу мезгилинде кирген деп |
| БАСЫМ БАСЫМ — кеп бирдиктеринин бир бөлүгүнүн күчтүү с езим менен айтылышы. Сөздөгү Б. (сөз ичинде), кепте ги Б. (кайсы бир ойго түшкөн Б.) жана логикалык Б. (с |
| БАТА БАТА (арабча фатиха — тилек, башталыш)—1) куранды биринчи сүрөөсүнүн (главасынын, бөлүмүнүн) аты; 2 ) дүйнөдөн кайткан адамга куран окуу, үйүнө барып |
| БАТМАБҮБҮ БАТМАБҮБҮ — эпизоддук кейипкер, Каныкейдин нөкө ү. Манас Каныкейге күйөөлөп баргандагы ат чаап ж р тандоо салтында күлүгү кырк биринчи келген Көк |
| БАТМАН БАТМАН (иранча — оордуктун өлчөмү) — кыргыздарда Октябрь революциясына чейин колдонулуп келген с алмак чен бирдиги (4 пуддан 16 пудга чейин), кай бир |
| БАТМАСАМ БАТМАСАМ — эпизоддук кейипкер, Каныкейдин нөкөр . Манас Каныкейге күйөөлөп барганда ат чаап жар т андоо салтында аты алтынчы келген Мажик тагдырын |
| БАХРИНДЕР БАХРИНДЕР, Баарын — этноним, түрктөшкөн моңгол у уусу. Моголстан мамлекетинин (14-кылымдын ортосу, 17-к.) Жети-Суу аймагында жашаган. «Мажму ат-тавари |
| БАЯНДОО БАЯНДОО — эпикалык чыгармаларда айтуучунун (авт рдун) речи, башкача айтканда каармандардын тике өзүнөн башка чыгарманын толук тексти. Айтуучуну |
| БАЯНДОС БАЯНДОС — эпосто башы балык, аягы адам түспөлүнд гү элдин аталышы. Көкөтөйдүн ашына чакырылган кө п элдин бири катары эскерилет: «Аягы адамдай бөлү |
| БАЯНДЫ БАЯНДЫ (моңголчо баян — бай, байлык) — топоним. Ар аниктеги согушта Манас менен Кеселиктин колу бет тешкен талаа (Курама варианты, 1. 115). Эпос боюнча б |
| БАЯНДЫ-СУУ БАЯНДЫ-СУУ — топоним. Чоң казаттын башталышында ыргыздар тийген жылкысынын артынан кууп келатка н Коңурбайды Сыргак сайган жер (Сагымбай Орозбак |
| БАЯНЧОР БАЯНЧОР — эпизоддук кейипкер. Ошпурда козу кайта рып жүргөн Манас Чегебай (Кутубий) экөө козу союп алышып, эт бышырганга оту жок отурушса калмак чал |
| БАЯР БАЯР — топоним. Кыргыздар калмак кандыктарынан А ла-Тоону бошотконунда: Табам деп бурут жайыңды Б аят Чолак-Кайыңды Баяр менен Шорону Баят өтүп шо |
| БАЯС БАЯС — жалпы эле кыргыз фольклорунда кездешүүчү мифтик жандык. «Манаста» адаттан тышкаркы укмушт уу жаныбарлар жөнүндө сөз болгондо, мисалы, Алоок |
Можете поискать примеры использование слово Эл-Создук:
| Эл-сөздүк | Другие сервисы... | 0.0634 сек. |
|