 ЖААЖАА — жебе менен атуучу жоокердик курал. Дого сым
ал ийилген серпилгич катуу жыгачтын эки учу жип т
ептир менен катуу тартылып байланат. Жебенин түп | ЖААНБАЙЖААНБАЙ — эпизоддук кейипкер. Валиханов жазып ал
ган эпизоддо Нурдун уулу Ж. Манастын кырк чоросун
ун бири катары айтылат (Валиханов жазып алган эпи |
ЖААНГЕР КОЖОЖААНГЕР КОЖО — эпизоддук кейипкер. Сагымбай Ороз
баковдун вариантында эпикалык өмүр жолу толугур
ак берилген. Ж. к. Иса пайгамбарга 40 жыл кызмат кы | ЖАА ТАРТУУЖАА ТАРТУУ — согушта, уучулукта, мелдештерге жаа
менен жебе атуу өнөрү. Ж. т. өтө зор чеберчиликти,
айраттуулукту, күчтүүлүктү талап кылган. Жааны т |
ЖАБАЖАБА, жабай — этноним. Эпос боюнча кырк кан кытай
элинин бир уруусу. Алмамбет Бээжинде жүргөн кези
де «жаба журту» менен жоолашып, аларды «жадатып | ЖАБАГЫЖАБАГЫ — этноним. Борбор жана Орто Азиядагы түрк
й уруунун аты. Ж. уруусунун бир бөлүгү кыргыздарг
а да жуурулушкан. Түрктүн улуу аалымы Махмуд Кашк |
ЖАБЫКЕЖАБЫКЕ — кырк чоронун бири. Ж. Алмамбеттин келиши
нде жан кесеге куюлган бал кымызды Алмамбетке су
ган чоро (Сагымбай Орозбаков, 2. 312). Каныкейге күй | ЖАГАЛБАЙЖАГАЛБАЙ — эпизоддук кейипкер, Алмамбет менен Кө
кчөнүн ортосуна чагым салгандардын бири Жанбайд
н атасы экени гана айтылат (Сагымбай Орозбаков, 2. |
ЖАДИГЕРЖАДИГЕР — эпизоддук кейипкер, Багыштын Жедигерд
н кийинки бабаларынын бири (Сагымбай Орозбаков, 3
. 101).
| ЖАЖУЖ-МАЖУЖЖАЖУЖ-МАЖУЖ — этноним. Сагымбай Орозбаковдун вар
ианты боюнча Ж.-м. пери элинен болот. Көкөтөйдүн а
ына ал элдин Киеңкис менен Кишидаш деген дөөлөрү |
ЖАЗАЙЫЛ МЫЛТЫКЖАЗАЙЫЛ МЫЛТЫК (арабча ал — жезаир — «арал», Алжи
рдин борбору аралда жайгашкандыктан ушундай ата
ат) — эпосто мылтыктын бир түрү катары айтылат: ( | ЖАЗИРЕЖАЗИРЕ — топоним, бел.
Ала-Тоонун бетинде,
Анжы
ндын ары жагы
Мыргаптын туура четинде
Жазире,
ет-кайт белинде
Аркы атасы Жедигер,
Берки атас |
ЖАЙДАРЖАЙДАР — эпизоддук кейипкер. Көкөтөйгө аш берүү
еңешине катышкандардын бири Акбайдын атасы ката
ры ысымы гана аталат (Сагымбай Орозбаков, 3. 76).
| ЖАЙ-ДӨБӨЖАЙ-ДӨБӨ — топоним. Манас баштаган кыргыздар Алт
йдан Ала-Тоого көчүп баратып сегиз ай туруп калг
н жер (Сагымбай Орозбаков, 2. 161). Географиялык реа |
ЖАЙНАКЖАЙНАК — кырк чоронун бири. Каныкейге күйөөлөп б
ргандагы ат чаап жар тандоодо аты Чалаңкөк жыйыр
ма бешинчи болуп келип, Ж. Көгүчкөн деген кызга үй | ЖАЙНАКЕЖАЙНАКЕ — эпизоддук кейипкер, Кыястын аялы, Жана
лынын кызы. Кыяс аялдары Ж. менен Каракөздүн төрө
бөгөнүн Айчүрөккө айтат (Курама варианты, «Сейте |
ЖАЙНАКЕЖАЙНАКЕ — эпизоддук кейипкер, Эштектин Жамгырчы
ынын байбичеси. Чачыкейден Акшумкардын дайынын
илгени арага түшкөн үч байбиченин бири (Саякбай | ЖАЙНАКОВАЖАЙНАКОВА Айнек (1940, Жети-Өгүз району, Тосор айылы
) — адабиятчы, илимпоз. Филология илимдеринин кан
дидаты (1985). 1964-ж. Кыргыз мамлекеттик университети |
ЖАЙСАҢЖАЙСАҢ — топоним. Эпос боюнча Алтай тараптагы Ур
ун суусунун куймасы (Сагымбай Орозбаков, 1. 246). Ге
графиялык реалияда Зайсаң Чыгыш Казакстандагы т | ЖАЙСАҢЖАЙСАҢ — кырк чоронун бири, Үмөттүн уулу. Чоролор
дун катарында дайыма аты аталат. Манас Каныкейге
күйөөлөп баргандагы ат чаап жар тандоодо аты он с |
ЖАЙСАҢ ЫРЧЫЖАЙСАҢ ЫРЧЫ — манасчы. Ж. ы-нын тарыхта болгондуг
жөнүндө маалыматтар жок. 14—18-к. Жайсаң деген ат
ань сулалесинин (1260—1368) мезгилиндеги кытайдын « | ЖАЙТАШЖАЙТАШ — аба ырайынын өзгөрүшүнө таасир кылуучу
магиялык күчкө ээ таш. Коомдук өнүгүштүн алгачкы
учурларында адам табияттын сырын билип, баш ийди |
ЖАЙЧЫЖАЙЧЫ — жайташтын магиялык күчү менен аба ырайын
өзгөртүп жиберүү кудуретине ээ киши. Эпосто көбү
нчө аярлар Ж-лык өнөргө ээ. Түрк-моңгол элдеринин | ЖАЙЫКЖАЙЫК (Орол, Урал) — топоним. Эпос боюнча түрк уру
лары мекендеген жерлердин бири: «Эдил, Жайык жер
бар, Эне-атабыз өскөн деп, Бир кыйла элдин кеби б |
ЖАКИШЕВЖАКИШЕВ Өмүркул (1909, Кант району, Үч-Эмчек айылы —
1978, Фрунзе шаары) — кыргыз совет адабиятчысы, «Ма
ас» изилдөөчү, түзүүчү. Алгачкы билимди Бишкекте | ЖАКУТЖАКУТ — кымбат баалуу асыл таш, яхонт. Жашыл сафф
р менен кызыл рубиндин кымбат баалуу түрлөрүнүн
жалпы аты. Кээде гранит жана асыл шпинель сыяктуу |
ЖАКШЫЛЫКЖАКШЫЛЫК — эпосто элдин моралдык аң-сезимин чагы
лдыруу менен жалпысынан этикалык түшүнүмдөрдөн
абар берет. Ал өзүнүн мазмуну боюнча жамандыкка | ЖАКШЫЛЫКЖАКШЫЛЫК Сарык уулу (1880, Ысык-Көлдүн Шаты айылы—19
34, ошол эле жер) — манасчы. Бугу уруусунан. Эл арас
ында «Кара ырчы» деген ат менен таанымал. Ж. тогуз |
ЖАКЫПЖАКЫП — каарман, Манастын атасы. Сагымбай Орозба
овдун вариантында Ногойдун уулу. Саякбай Карала
вдин варианты нда Ж-тын атасы Каракан. Ж-тын обра | ЖАКЫПБЕКОВЖАКЫПБЕКОВ Ашым (1935, Киров району, Шекер айылы) —
азуучу, котормочу. 1963жылдан СССР жазуучулар союз
унун мүчөсү. Кыргыз мамлекеттик университетинин |
=
=