 жеI жээ менен бирдей.
ЖЕ II байл. Сүйлөм мүчөлөрүн жа
а татаал сүйлөмдүн тутумундагы жөнөкөй сүйлөмдө
рдү байланыштыруучу божомолдогуч байламта.
ЖЕ III | жебе зат.. 1. Жаа. Жебе тарт. Алтын жаак сыр жебе («Эр
өштүк»).
2. Жаанын огу. Чопкутту тешип өтө алба
жебе жерге түштү («Советтик Кыргызстан»). И |
жебире этиш. Оозу тынбай көп сүйлөө, бат-бат сүйлөө. Жеби
реген ушакчы (Аалы). Ой, жебиреген кошоматчы. Жеби
еп эле сүйлөй берет. | жебиретжебире этишинин аркылуу мамилеси. |
жебирөөжебире этишинин кыймыл атоочу. | жегде зат.. диал. Эркектин сырт көйнөгү. Алымкул бөз жег
десинин этеги менен көзүн сүртө тышка чыккан (Абд
укаримов). |
жегене зат.. диал. Арык, жөөк. [Пахтанын].. түбүн жумшартка
н мен, жегене салган мен.. сугарган мен (Байтемиро
). | жегиликтүү сын.. Даамдуу, ширелүү, жүрөккө барымдуу. Жегилик
үү тамак. Жегиликтүү эти бар. |
жегич сын.. 1. Соргок, тамакты көп жеген. Өтө жегич, сорго
к көрүнөт. Бул жигит жегич көрүнөт.
2. өт. Шылуун, п
аракор, бирөөнүн акысын, көпчүлүккө таандык болг | жегичтик зат.. Жеп-ичкенди жакшы көргөн шылуундук. Жегичти
ктен, уруулуктан байыган («САЖИ»). |
жедеп такт. Абдан, өтө, эң эле. Карылыгың жетип, жедеп бү
түпсүң. [Батыш].. жедеп үшүгөндө үйгө кирип жылына
(Байтемиров). | жедирже этишинин аркылуу мамилеси. |
жез зат.. 1. Кызгылтым сары түстөгү металл. Төңөлүктөй
жез шакек (Аалы). Жез кишен бутта шылдырап (Токтог
ул).
2. Ушундай металлдан жасалган ар кандай буюм- | жезде зат.. Эжесинин күйөөсү. Ал колхоздо менин жездем
ар (Сыдыкбеков). Жылдызкан жездесинен уялып, үн ч
гарган жок (Байтемиров). |
жездүү сын.. Жез кошулган, жези көп, жез аралашкан, жез ка
пталган. | жезит зат.. Шүмшүк, митаам, зулум, кан соргуч. Жетигиң Ле
нин куткарды Жезиттин жаккан отунан (Токтогул). Ж
ксендеп жерге жапшырдык Желмогуз душман жезитти |
жезнай зат.. Жез сыбызгы, чоор. Сурнай үнү заңкылдап, Жез
ай үнү бапылдап («Сейтек»). | жейрен зат.. Кумдуу, чөлдүү жерлерде, талааларда жашоочу
кийиктин бир түрү. Жергелей тартып оттогон, Жейр
ндер менен аралаш (Осмонкул). |
жекI: жек-жаат к. жаат.
ЖЕК II: жек көрүү — жаман көрү
ү, сүйбөө, жактырбоо. [Сыдык ] Айгүл менен Абылбект
и жек көрөт (Жантөшев). | жекеI зат.. Эпостордо айтылуучу баалуу бут кийим. Жеке
өтүк. Көк найза колдо койкоюп, Көк жеке бутта чойк
оюп («Манас»).
ЖЕКЕ IIсын. Жалгыз, өзү, жалаң ө |
жекей зат.. Баш кийимдин бир түрү. [Алтын көкүл Раушанды
н] башында жекей, көйнөгү кызыл тубар, сары ноколу
у кызыл манат бешманты бар (Жантөшев). | жекелеэтиш 1. Жеке-жеке болуп аракет кылуу, жалгыз өзү чы
гуу. Жекелеп жоого кирбесем! («Манас»).
2. Жал
гыз кишиге эки же андан көп киши каршы чыгуу, көпт |
жекелетжекеле этишинин аркылуу мамилеси. | жекелик зат.. Жалгыздык, өзүнчө айрым тургандык, көпчүлүк
менен бирге болбогондук; бир деген санды билдирг
ендик. Мындан кийин дыйкан менен кедейден Кулап т |
жекелөөжекеле этишинин кыймыл, атоочу. | жекензат.. Сазда өсүүчү, сабагы жумуру жана узун келген
өсүмдүк. Ал жердин арпа, сулуу, буудайы.. жел сокк
н жекендей болуп чайпалып турат (Байтемиров). Ээл |
жекендос зат.. диал. Алдыга салына турган эни тайкы, узун т
шөк. | жекендүү сын.. Жекени бар, жекен өскөн. |
жекече такт. Бир өзү, жалгыз өзү, жалаң өзү, өзүнчө. Кошум
ча сабакты жекече өткөрөт («Мугалимдерге жард
м»). Жекече сүйлөшүү. | жекечил зат.. Коллективдин таламы менен эсептешпеген, ко
лективден обочолонгон, өзүнүн гана, керт башынын
гана таламын көздөөчү. Колхоз куруп коммуналап, |
=
=