 КААДА-САЛТ ЫРЛАРЫКААДА-САЛТ ЫРЛАРЫ — кыргыз элинин оозеки чыгарма
чылыгындагы өз алдынча салттуу жанр. Негизинен ү
чоң топко бөлүнөт, алар өз ара бир канча түрлөрг | КААПЫРКААПЫР, кьаапыр (арабча кьафир — динсиз) — ислам
инин тутпаган элдин жалпы аталышы. Бардык вариан
ттардагы окуяларда эскерилет. Эпос боюнча кыргыз |
КААР АЯРКААР АЯР — эпизоддук кейипкер. Калмак аяры жана К
ултаңдын атасы экендиги гана айтылат (Сагымбай О
озбаков, 2.33).
| КААРМАНДЫККААРМАНДЫК «Манас» эпосунда эстетикалык көрүнүш
катары өтө маанилүү, орчундуу орунду ээлейт. Бул
жагдай кыргыз элинин көп кылымдык тарыхый жолунд |
КАБАКАБА Атабек уулу (1926, Тоң району, Төрткүл айылы) —
манасчы. Он жашынан «Манас» айта баштаган. «Манас
» айтып калуусун көпчүлүк манасчылардай эле кере | КАБАЙКАБАЙ — эпизоддук кейипкер. Ашаң дөөнүн атасы де
гана айтылат (Курама варианты, 1.121).
|
КАБАККАБАК — топоним. Манас жердеген Таластагы Ак-Чий
ин бир бурчу. Каныкей, Чыйырды, Семетейди Букарга
качырмак болгон Бакай Кабак, Ак-Чий боюндагы Ман | КАБАКАРТКАБАКАРТ — топоним. Манас төрөлгөндө Жакып алыс,
жакын туугандарын түгөл чакырып башын коштурмак
болуп Сарыколдогу кыпчактарга кабар жиберилгенд |
КАБАНДАРКАБАНДАР — топоним. Манас баатырга өзү катылган
оорук кан анын каарына чыдабай 60 миң колу менен к
ачып баратып эки күн, эки түн басып өткөн жол (Саг | КАБАТАЙКАБАТАЙ — эпизоддук кейипкер. Ороздун ыркы жок о
уулунун сегизинчиси (Сагымбай Орозбаков, 1. 190).
|
КАБИЛ-КАБУЛКАБИЛ-КАБУЛ — топоним. «Өзү келип катылган Шоору
кандын кыргыздардан жеңилиши» окуясында: «Башы
Маймун калаасы, Азыр жердеп турганы — Таш-Котон, | КАБЫКЕКАБЫКЕ — кырк чоронун бири. Манас Каныкейге күйө
лөп барганда гана Каратүлөө Кабыке делип кырк чо
ронун катарында саналат (Сагымбай Орозбаков, 2. 420) |
КАБЫЛКАБЫЛ — эпизоддук кейипкер. Манастын Каныкейге ү
йлөнүшүндө Атемирдин үч уулунун бири экени гана
йтылат (Сагымбай Орозбаков, 2. 384).
| КАВАККАВАК, Кувак — топоним. «Мажму ат-таварихте» Мана
с баатыр Жолойдун кол башчысы Жондолой (Чондолой)
менен согушканда аталат.
|
КАДООБАЙКАДООБАЙ — эпизоддук кейипкер. Ошпурдун айлында
жашаган кыргыз. Жакып Манасты Ошпурга бергенде, К
-дын баласы Чегебай экөөлөп козу кайтарсын дейт ( | КАДЫРБАЙКАДЫРБАЙ — эпизоддук кейипкер, жедигер элинин ба
атыры. Жедигер эли Канчорону кан көтөргөндө ал от
урган килемди Кыяс, Төлөбай, К. үчөө көтөрүп келет |
КАДЫРСЕЙИТКАДЫРСЕЙИТ — эпиозоддук кейипкер, сабаттуу адам
(молдо). Бээжинге казатка бараткан колдун тизмеси
н К-ке окутса, Тазбаймат Манасты унутуп койгон бо | КАЖЫРТЪІКАЖЫРТЪІ — топоним. Нескара менен Манастын урушу
н баяндаган окуяда эскерилет. Согушта Нескара ка
ып кутулат. Ошондо бошотулган Маңгулдарга Манас |
КАЗАКТАРКАЗАКТАР — этноним. К. кыргыздарга жакын эл катар
ы эпосто кеңири учурайт. «Манас» вариантында чаг
лдырылган чоң, кичине согуштарга, аш-тойлорго, ар | КАЗАН АЛПКАЗАН АЛП — эпизоддук кейипкер. Алптардын катары
нда аты гана аталат (Саякбай Каралаев, 1. 80). Эпосто
көпчүлүк жер-суу аттарынын ошол жердик каарманд |
КАЗАТКАЗАТ (арабча газават, — ыйык согуш) — ислам дини
үчүн мусулмандардын жүргүзгөн ыйык согушу. «Мана
ста» салттуу түрдө поэтикалык термин катары кеңи | КАЗГАРАКАЗГАРА — Калкамандын байгеге чапкан күлүгү. Көк
өтөйдүн ашында байгеге чабылганы эскерилет (Сагы
мбай Орозбаков, 3. 268).
|
КАЗ МОЮЛКАЗ МОЮЛ — этноним. Сагымбай Орозбаковдун вариан
тында Көкөтөйдүн ашына чакырылган элдердин арас
нда айтылат. «Какандын шаарын каралап, Каз моюл ж | КАЗЫ, КАЗЫЙКАЗЫ, КАЗЫЙ — шарыят жолу менен дин эрежелеринин
талабына ылайык иш алып баруучу өкүм ээси, сот. Иш
ти тергөөгө алып, тийиштүү чечим чыгара алган. Эп |
КАЗЫ-КУРТ, КАЗЫКУРТКАЗЫ-КУРТ, КАЗЫКУРТ — топоним. Каныкей Чыйырды ме
нен Семетейди алып Букарга качып баратканда басы
п өткөн белес. «Казы Курттун кайкысын Кайран энең | КАЙБЕРЕНКАЙБЕРЕН (кайп, кайып, кайып эрен) — 1) кепшөөчү жа
айы жаныбарлардын (кийик, аркар жана башкалар) жа
лпы аты; 2) мифологияда ошол жаныбарлардын ээси, к |
КАЙГЫЛКАЙГЫЛ — кырк чоронун бири, дайыма чоролордун ка
арында саналып өтүлөт. Манастын кайынына мал айд
ашып барганы жана жети кандан келген элчилерди М | КАЙКЫБОЗКАЙКЫБОЗ — Бокмурундун карындашы Карлыгачтын ми
нген аты. Валиханов жазып алган эпизоддо гана айт
ылат (Валиханов жазып алган эпизод, «Ала-Тоо», 1979, |
КАЙНАРКАЙНАР — топоним. Манас баатыр Терс-Суудагы Теке
канды өлтүрүп, анын иниси Тейишти кан көтөрүп то
й бергенден кийин «Баштаганы эр Манас, Баскан жол | КАЙНАРДЫН-КАРА-СУУСУКАЙНАРДЫН-КАРА-СУУСУ — топоним. Эпосто Манас баа
ырдын сөөгү коюлган жердин аталышы. Жусуп Мамайд
ын вариантында «Манас» эпосунун экинчи бөлүгү «С |
=
=