 илимзат. 1. Коомдун жана жаратылыштын өнүгүшүндөгү за
он ченемдүүлүгүн жана айлана-чөйрөгө таасир кыл
у жолдорун ачуучу билимдердин, маалыматтардын с | илимдүү сын. сүйл. Окумуштуу; билимдүү. Тарбиячы мугалим,
Илимдүүдөн шайлайбыз (Осмонкул). |
илимий сын.Илимге таандык. Жазуу столунун үстүндө айыл-
арба иштери жөнүндөгү илимий китептер жатат (Жан
төшев). | илимпоззат. Окумуштуу, илимдүү, илимий кызматкер. [Шарип].
. тез эле даражалуу илимпоз болуп өсүп чыгат (Шүкү
рбеков). |
илэтиш 1. Асуу, асып коюу, кыстаруу, кыстарып коюу. Ал
ыска атар Аккелте Айдалыга илди эми («Манас»
;). Чаргын чылбырын кырчоого иле салды (Сыдыкбеков | илбериңкисын. Элпек, кыймыл-аракети жеңил, шар. Илбериңки, т
ил алгыч иниң элем, Токтогул (Токтогул). |
| илбесин | илбиэтиш Илээлеп, сүйрөлүп араң басуу, араң жан кыймы
доо, аракет кылуу. |
илбирсзат. Мышыктар түркүмүнө кирүүчү жырткыч айбан. Ка
былан, жолборс, бөрү бар, Илбирс, аюу, шери бар (Тог
олок Молдо). | илбитилби этишинин аркылуу мамилеси. |
илбүүилби этишинин кыймыл атоочу. | илбээсинзат. Эти желүүчү жапайы куштар; аңчылык кылына ту
ган жапайы канаттуулар. Илбээсинди көргөндө, Куш
тун чери жазылат (Токтогул). |
илгери такт. 1. Алдыга, алды жакка, алды жакты көздөй. Ком
унизмге өтөлү, калкым умтул илгери (Үмөталиев).
- 2. &nbs
| илгерилеэтиш Алга жылуу, илгери жылуу, алга умтулуу, алга
өнөө; оңолуу, өркүндөө. Келе жаткан топтон бирөө
лгерилей басып келди (Жантөшев). Иши илгерилеген |
илгерилетилгериле этишинин аркылуу мамилеси. | илгерилөөилгериле этишинин кыймыл атоочу. |
илгеркисын. 1. Алдыңкы, алды жактагы, илгери кеткен. Илгер
и көч.
2. Мурунку, көп убакыт мурдакы, байыркы. Илг
еркинин алпы көп, алпынан да калпы көп (макал). Илг | илгертеден такт. Мурунтан, мурдатан бери, алда качантан бери
, илгерки убактан бери. Кыргыз эли акындык чыгарм
га илгертеден бай (Сыдыкбеков). |
| илгертен | илгирсын.Илип кетүүгө шамдагай, алгыр. Илгирмин ителги
дей, билгин, эне (Үмөталиев). Кыргыйдан илгир бол. |
илгичзат.1. Кур. Эмнегедир белин чечип илгичин колуна к
рмап алган (Сыдыкбеков).
- 2. &nbs
p; Кийим илип кой | илдетзат.Оору, дарт. Бир ай дарылансаң, бардык илдетиң
оголот (Жантөшев). Гүлайым кунтун коюп угуу менен
.. илдеттин аттарын.. такып сурайт (Бейшеналиев). |
илдеттүүсын. Илдети бар, оорулуу, дарттуу. | илдирил этишинин аркылуу мамилеси. |
иле зат.Айла. амал. Илбирс менен жолборсту, Илесин та
п кыйраткан (Тоголок Молдо). Ителгинин улугун Иле
си артык шумкар дейт (Тоголок Молдо). | илегензат. 1. Чылапчын, дагара.
2. диал. Табак, поднос. |
илегилек зат.Буттары тартайган, тумшугу узун, чоң келгин к
уш. Кара кунас, көк кытан, илегилек, чөкө таан, Кыз
талак жырткычтан, Кырылып кетти канча жан (Тогол | илеки |
| илелүү | илең: илең-салаң такт. Араң, кыбырап, илээлеп; илээлеге
н. Алыстан көрүнгөнсүйт жалгыз караан, Кыбырап ба
стыргансыйт илең-салаң (Шамшиев). Тиги келин ишке |
=
=