Меню
Эл-Сөздүк

кыр

кыр I
1. горный хребет; гребень горы;
2. холмистая степь; возвышенность;
3. грань;
таштын кыры грань камня;
кыр таш камень с острыми гранями;
4. чуйск. то же, что кыршап;
5. мат. ребро; грань;
кубдун кырлары грани куба;
көп кырдыктын кыры ребро многогранника;
6. верх, поверхность;
эгин кыр жаап калды всходы (зеленя) покрыли почву;
аштык текши кыр жапты всходы сплошь и ровно покрыли землю (выросли настолько, что закрыли землю);
кыр арка позвоночный столб;
жаралуу болду кыр аркам фольк. я ранен в позвоночник;
кыр мурун тонкий прямой нос (без горбинки и не приплюснутый);
кыр мурундуу
1) имеющий прямой (без горбинки) нос;
2) вид беркута;
кырынан түшүп жаткан он (человек) лежал на боку;
кырынан ташта- бросить (напр. борясь, человека на землю) так, чтобы (он) упал на бок;
кырктын кырына келгенде когда ему только-только исполнилось сорок (лет);
ал кезде мен араң жыйырманын кырында болчумун тогда я едва достиг двадцати (лет);
жумурткадан кыр таап придираясь к мелочам, копаясь в подноготной; придирчиво (букв. отыскивая грань у яйца);
алар жумурткадан кыр табууга аракет кылышат они стараются найти повод для придирок, стараются хотя бы к чему-нибудь придраться;
көз кырын сал-
1) взглянуть одним глазком;
2) присматривать, проявлять заботу;
кез-кезде келип, менин ал-жайыма көз кырыңарды сала жүргүлө вы время от времени (иногда) приходите и справляйтесь о моём состоянии;
көз кырын үз- перестать заботиться;
көзүңдүн кырын үзбөгүн ажал жетип өлгөнчө фольк. до самой смерти не оставляй своим вниманием;
көңүлүнүн кырын да жиберген жок он не проявил никакой заботы, совершенно не удостоил вниманием;
кырды кыдырган, сырды сыдырган тот, кто прошёл огонь и воду, пролаза;
кырына чык- сесть кому-л. на шею;
анын алдында уяңдык кылсаң, ал кырыңа чыгып алат если ты его будешь стесняться, то он тебе на шею сядет;
мага кыр көрсөтөйүн дедиңби? ты намерен меня запугать?
кыр көрсөтүү полит. уст. демонстрация;
кыр алды первым, прежде всех;
сары кыр то же, что сарыгыр.
кыр II
звукоподражание хрипению;
көкүрөгү кыр этип, кирпикке кирпик илинип фольк. в груди у него раздался хрип, ресницы за ресницы зацепились (глаза закрылись).
кыр- III
1. скоблить, соскабливать;
казанды кыр- выскабливать котёл;
сөзүк - кургак казанды кыргандай слова твои (столь же неприятны), будто выскабливают пустой котёл;
кырып-жышып скобля и чистя (напр. коня скребницей);
2. брить;
устара менен сакалымды кырып таштады он бритвой сбрил мне бороду;
3. перен. уничтожить; изничтожить;
карышкыр койду кырды волк зарезал овцу;
тамак кыр- см. тамак 2.

кыр

  • бровка
  • грань
  • край
    		•

    кыр

  • brink
  • sidepiece
  • vertice
    		•

    кыр

    (шляпа) brim [брим];
    жар, туңгуюк) brink [бриңк]

    кыр

    1. kazı;
    2. yok et;
    3. traş ol.

    кыр

    кыр (зат а.)
    кыр арка
    кыр жабуу (эгин)
    кыр көрсөтүү
    кыр мурун
    кыр төштүү куштар
    (зоол.)
    кырын салуу

    кыр-

    кыр-
    кырып-жышып
    кырып-жоюп

    кыр

    кыр (туур.): кыр-кыр,
    кыр эт-

    кыр

    I зат. 1. Тоонун кырка тартып, жондонуп чыгып турган бөлүгү, тоонун көтөрүлүп чыгып турган жону. Аттуулар кыр өйдө келип жакындаганда Алыбек Темировду тааныды (Жантөшев). Жамгырым, жамгырым, Көгөрт тоонун ой, кырын (Осмонов).
    1. 2.           Бир нерсенин чети, кырданып чыгып турган бөлүгү. Атай суудан секирип, арыктын кырына чыкты (Бейшеналиев). Жер тамдын кырында.. кара чыйырчыктар олтурат (Сасыкбаев).
    2. 3.           Каптал. Көмөрөсүнөн жаткан Каныбек сол жаккы кырына оодарылды (Жантөшев).
    3. 4.           Жал, жал-жал, жон-жон кылып үйүлгөн үйүндү. Батыйманын көзүнө кырманга додолоп койгон, кыр-кыр кызыл буудайларга окшоп көрүндү (Убукеев). Эчен кыр данга толгон кырманында, Чамынып молотилка турган чагы (Маликов).

    ♦ Кыр жабуу — эгин көйкөлүп текши чыгып, жердин карасын көрсөтпөй жаап калуу. Буудайы кыр жаап келгенде, Арпасын эрте сугарган (Токтогул). Кыр көрсөтүү к. көрсөт. Көз кырын салуу — кайрылышып туруу, жардам берүү, карай жүрүү, көңүл бөлүү. Кырына чыгып алуу — үстөм болуу, үстөм келүү. Эми Мамбет да.. [Мамбеткулдун] кырына чыгып алды (Каимов).
    КЫР I этиш. 1. Жок кылуу, өлтүрүү. Жыргалга кастык кылганды, Жыландай жанчып кырамын (Бөкөнбаев). Кырамын өзү келген ач көз жоону, Колхоздун адырынан чөп чапкандай (Үмөталиев).
    2. Бир нерсени сүргүлөп тегиздөө, сүргүлөп тазалоо, сүрө тартып ажыратуу, бөлүү. Табак-аяк кырат, кашык жасайт (Аалы). Айран калдым мен көрүп, Апийимди кырганын (Осмонкул). [Аттын] жанына барып, мойнунан сылап, каткан терлерин кырды (Каимов).

    Мындан бөлөк Кыргызском тилинде табылган окшош сөздөр:
    strtoupper(KG)

    Мындан бөлөк тилдерде табылган окшош сөздөр:
    RU
    Можете поискать примеры использование слово Эл-Создук:
    кыр