Menu
Эл-Сөздүк

ат

ат I
(ср. жылкы I)
1. лошадь, конь (как животное верховое, рабочее);
ат багар конюх;
күч ат рабочая лошадь;
аты жоктун буту жок погов. у кого нет коня, у того нет ног;
ат - эрдин канаты погов. конь - крылья молодца;
эрдин аты эрге тең фольк. конь молодца равен молодцу;
ат, аттан кийин жат погов. конь, а после коня (лишившись его) ложись (сдавайся, ты уже не воин);
атка мин- садиться на коня;
атка отур- сидеть на коне;
ат мингиз- подарить коня;
ат салыш-
1) состязаться в конских скачках;
2) перен. соревноваться;
ат кой-
1) пустить лошадь карьером, поскакать на лошади;
айылга жакындаганда ат койдук приблизившись к аулу, мы пустили лошадей карьером;
2) перен. наступать, нападать;
чаң тийбеске берген ат ист. лошадь, которую кункор (см.) давал судьям;
ат-чапан айыпи или ат-тон айып ист. штраф, состоящий из лошади и халата или шубы;
2. мерин;
3. южн. лошадь (мерин, жеребец);
4. сев. перен. шутл. кастрат, скопец;
ат жалынан табат или ат үстүнөн табат он живёт лёгким заработком (эксплуатируя других);
ат үстүнөн поверхностно, не тщательно, невнимательно;
ат үстүнөн иштей салды он сделал кое-как, через пень колоду;
ат үстүнөн карап кетти он поверхностно осмотрел;
Ак боз ат, Көк боз ат Кастор и Поллукс (созвездие);
ат кесерден по грудь коню (снег, вода, трава и т.п.);
көк ат кесерден болуптур трава по грудь коню;
ат кесерден кар болду, караган пенде зар болду фольк. выпал снег по грудь коню, кто видел, тот печалился;
ат кара тил болгондо когда наступило лето (букв. когда язык у лошади стал чёрным);
аттан түшө качат он руками и ногами отмахивается;
он бежит как от чумного, как чёрт от ладана;
аттан ал- свалить с коня (в состязаниях);
атка минер см. аткаминер.
ат II
1. имя, название; доброе имя;
атынан айт- называть по имени;
ат кой- дать имя, наименовать;
атың ким? как твоё имя? как тебя зовут?
аты жок
1) не имеющий имени;
2) безымянный палец;
...атындагы имени...;
Ильич атындагы колхоз колхоз имени Ильича;
аты-жөн или аты-жөнү см. жөн 5;
азандагы ат см. азан I;
2. слава, известность;
жоону сайса, эр сайды, аты калды Манаска погов. врага разили витязи, (а) слава досталась Манасу;
атка кон- получить известность, прославиться;
Манас Манас болгондо, Манас атка конгондо, алчайып атка мингенде фольк. когда Манас стал Манасом, когда Манас прославился, когда он, раскорячившись, сел на коня;
жаман атка кон- приобрести дурную славу;
3. кличка;
иттин аты кличка собаки;
аты-журтка всему народу;
аты-журтка маалым болду стало известно всему народу;
аты-журтка шерменде болду он осрамился перед всем народом;
ат укмай этн. взаимное посещение родителей невесты и жениха (букв. слышание имени).
ат- III
1. бросать;
ал таш атты он бросил камень, он бросил камнем;
2. стрелять;
мылтык атты
1) он выстрелил из ружья;
2) раздался ружейный выстрел;
3. (о птице) взмыть;
куш асманга атып чыкты птица взмыла кверху;
бүркүттүн бири шаңшып, асманга атып чыгып, ташка тийип өлгөн один из беркутов с клёкотом взмыл кверху, задел за камень и издох;
ордунан атып турду он вскочил с места;
4. южн. пробиваться на поверхность (напр. о растении);
выступать (напр. о сыпи);
чечек атты оспа высыпала;
кубангандан жүрөгүм атып кетти у меня сердце от радости забилось;
беш атар (или бешатар) пятизарядный;
алты атар (или алтатар) шестизарядный.
ат- IV
усечённая форма вспомогательного глагола жат- (см. жат III);
төө чечип атканда в то время, когда он отвязывал верблюда;
бирөө өлүп атса, бирөө күлүп атат погов. один умирает, а другой смеётся;
жазып атат он пишет (в данный момент);
эмне окуп атасың? что ты читаешь (в данный момент) ?
сатып атыры талас. он продаёт (в данный момент).

ат

  • имя
  • конь
  • лошадь
  • название
  • стреляй
    		•

    ат

  • horse
  • steed
    		•

    ат

    I. (аталыш) name [нэйм];
    denomination [диноми‘нэйшн];
    title [тайтл]

    ат

    II. horse [хоос];
    (шахм.) knight [найт]

    ат-

    III. shoot [шуут]

    ат

    [at]
    at

    ат

    I at, yılkı;
    II ad, isim.

    ат

    I
    1. at, yılkı;
    2. isim;
    3. silah atma işi.

    ат

    II silahtan ok çıkar.

    ат

    ат (жылкы)
    ат арытуу
    ат багар
    ат багуу
    ат баштык
    ат жабуу
    ат жайыт
    ат жалына казан асуу
    ат жалынан табуу
    ат жарыш
    ат кармаар (этн.)
    ат кесерден
    ат конок (бот.)
    ат короо
    ат кошчу
    ат-көлүк
    ат кулак (бот.)
    ат күчү
    ат кычкач (диал.)
    ат майдан
    ат салыш
    ат салыш-
    аттан ал-
    ат тезеги
    ат тезегин кургатпай
    ат тиш
    ат токуур
    ат үстүндө
    ат чап-
    ат чабыш
    ат чабым

    ат

    ат (ысым)
    ат атооч
    аты жок (манжа)
    аты-жөнү
    ат коюу
    аты өчүү
    аты тууган
    аты уйкаш

    ат

    ат (ыргыт-)
    аткан октой

    ат-

    ат- (көмөкчү этиш)

    ат

    I зат. 1. Бычылган жылкы. Айгыр учунса — ат болот, ат учунса — эт болот (макал).
    2. Жалпы эле минилүүчү жылкы. Ат — эрдин канаты (макал). Аттан айрылсаң айрыл, ээр-токумдан айрылба (макал).
    ♦ Ат чабыш — ат жарыштырган мелдеш, улуттук оюн. Оодарыш, күрөш, ат чабыш Ойноду нечен баатырлар (Осмонкул). Ат коюу — аттын оозун коё берүү, чаап жөнөө, чабуул коюу. Ат салышуу — мелдешүү, мелдешке чыгуу; күрөшкө чыгуу, алга жөнөө. Ат үстүнөн — үстүртөн. Ат кара тил болгондо — жай келгенде. Ат кесерден — аттын омуроосуна чейин. Ат кулак — жалбырагы кууш тартып кеткен жапайы өсүмдүк. Ат тиш — мыкты сууруп алуу үчүн ылайыкталган курал, аткуур. Ат тезегин кургатпоо — тез-тез барып туруу, бат-бат келип туруу, арадан көп убакыт өткөрбөө. Ат кошчу — жол жүргөндө атын багып, кошо узатып жүрүүчү киши. Ат токуур — 1) атын токуп берип туруучу, атын токуп берип кызмат көрсөтүүчү киши; 2) өт. бала, эркек бала. Эмне төрөдү? Ат токуурбу же кырк жылкыбы?
    АТ II зат. 1. Адамдарга берилүүчү ысым. Атым — Акмат, атамдын аты — Дүйшө.
    1. 2.                  Айбандарга, куштарга ж. б. коюлган аталыштар. Тулпардын аты — Алгара. Итинин аты — Кумайык.
    2. 3.                  Географиялык наам, жерлердин, суулардын ж.б. аталышы. Кыштагынын аты эсимде жок, суусунун аты Кара өзөн болсо керек эле.
    3. 4.                  Газета-журналдарга, китептерге, мекемелерге коюлган аталыш, наам, жалпы эле энчилүү атоолор.
    4. 5.                  Атак, даңк. Баштагын, балам, элирип, Аты чыккан Маманды (Токтогул).

    ♦ Аты-жөнү — ысымы, ким экендиги, жөн-жайы. Аты-жөнүн сураштырбай эле кой («Советтик Кыргызстан»). Аты тууган — тууган деген эле наамы бар. Аты жок — колдун төртүнчү манжасы. Атын сатуу — башка бирөөнүн наамын, авторитетин пайдалануу. Менин атымды сатып жүргөн болсо, ал кииш езү жооп берет (Байтемиров).
    АТ III этиш. 1. Курал-жарактан ок чыгаруу. Мылтык атты. Замбирек атты.
    1. 2.                  Көздөп ыргытуу. Алымкул атын урган таш Тагайдын кулак түбүнө тийип, эси оой түшкөн экен (Абдукаримов).
    2. 3.                  Чегүү. Насыбай атты.
    3. 4.                  Атырыла чыгуу, атырыла жөнөө, окторулуу, ыргуу, атырылуу. Аскадан аткан булактай Акындын ыры төгүлдү (Бөкөнбаев).

    ♦ Аткан октой — тез, ылдам, бат. Аңкилдек атуу к. аңкилдек. Тоңкочук атуу к. тоңкочук.
    АТ IV этиш. сүйл. «Жат» деген көмөкчү этиштин кыскарган түрү. Бирөө өлүп атса, бирөө күлүп атат (макал).

    So following similar words is found:
    strtoupper(KG)

    Found words in another language:
    RU

    Found similar words in another language:
    RU
    Можете поискать примеры использование слово Эл-Создук:
    ат