-
чаң
-
1. пыль;
кийим чаң болду или кийимди чаң басты одежда запылилась, пропылилась;
үстөлүңдү чаңга бастырба не допускай, чтобы твой стол покрылся пылью;
көчө чаң на улице пыльно;
чаңдан алыс бөлүнүп, Тайбуурул чыгып алыптыр (скакун) Тайбурул далеко обскакал всех (букв. далеко отделившись от пыли, Тайбурул вышел вперёд);
чаң-чуң всякого рода пыль и мелкий сор;
кызылын биз, чаң-чуңун сен айдай кет стих. чистое зерно мы (возьмём), а пыль и сор ты (ветер) унеси;
2. перен. громкая известность (обычно предосудительная);
жылкыны кууса, бир куудуң - чаңы калды Манаска фольк. коней угонять - ты вместе (с ним) угонял, а слава досталась Манасу;
чаң жукпас или чаң жукпаган изворотливый, ловчила, неуловимый; тот, кто сухим из воды выйдет;
чаң жукпас мителер "неуловимые паразиты" (тунеядцы);
чаң жукпаган соодагер изворотливый торговец;
чаң жукпас Сары Мамыт дешип, элдин ат коюшунун себеби да бар экен оказывается, есть причина тому, что народ называет его ловчила Сары Мамыт;
чаңга илээшпей калды он намного отстал;
чаң тийбес (о коне) самый быстроногий, скакун;
көзүнө чаң толгон жок или көзүнө чаң толо элек он ещё молод для ратных дел;
уруштун ыгын алган жок, чаң көзүнө толгон жок фольк. он ещё боевых приёмов не усвоил, он молод для ратного дела;
чаң көзүнө толо элек, чабышка камбыл боло элек фольк. он ещё молод для ратных дел, он ещё не наловчился в сечи;
чаң сал- будоражить, учинять переполох;
элге чаң салып жүрөт он мутит народ;
тийишкен жоого чаң салган фольк. на врага, который его задевал, он наводил страх;
ак жылкынын чаңы урсун! да побьёт нас пыль белого коня! (форма проклятия или клятвы);
будуң-чаң или чаң-тополоң сумятица, переполох.
-
чаң
-
I зат. 1. Аба менен көтөрүлүүчү же кандайдыр бир нерсенин үстүнкү бетине ылдам жугуучу жеңил кургак, эң майда тозоң. Бүгүн эртең менен күн жаап басылгандыктан, Оштун көчөлөрүндө буркурап көтөрүлгөн чаң жок (Жантөшев). .. Токтой калып, костюмунун чаңын күбүндү (Сыдыкбеков).
2. бот. Урук байлоочу өсүмдүктөрдүн тукумдашуучу тозоңу.
♦Чаң салуу — дүрбөлөң түшүрүү, бүлүк салуу, чуу салуу, чуу түшүрүү. Жаалы келип Табылды, Кайта кирди чаң салып («Эр Табылды»). Чаң жукпас — өзүнө сөз тийгизбеген, ар кандай амалдар менен өзүн таза, күнөөсүз киши катарында көрсөтүп, кутулуп кетүүгө маш киши. Таңдайынан чаң чыгуу — чечен, кыйын сүйлөө. [Сабира] таңдайынан чаң чыгарып, мыкты сөз айтты (Сыдыкбеков). Чаң тополоң — дүрбөлөң, чакчелекей, баш аламан. Чаң-тополоң болушуп, Тартынбастан согушуп («Манас»). Будуң-чаң к. будун.
ЧАҢ II: чаң-чуң туур. Урушканда, тилдешкенде ж. б. чыккан ачуу үндү билдирүү үчүн колдонулат. Дагы ары жактан чаң-чуң эткен үн чыкты (Байтемиров).
| Основные характеристики | |
|---|---|
| Часть речи | Имя существительное |
| Ед. число | чаң |
| Множ. число | чаңдар |
Склонение по падежам - "чаң"
Ед. число
| Падежи | Ед. число |
|---|---|
| Именительный Кто?, Что? | чаң |
| Родительный Чей? | чаңдын |
| Дательный Кому?, Чему?, Кому?, Куда? | чаңга |
| Винительный Кого?, Что? | чаңды |
| Местный Где?, У кого? | чаңда |
| Исходный Где?, У кого? | чаңдан |
Множ. число
| Падежи | Множ. число |
|---|---|
| Именительный Кто?, Что? | чаңдар |
| Родительный Чьи? | чаңдардын |
| Дательный Кому?, Чему?, Кому?, Куда? | чаңдарга |
| Винительный Кого?, Что? | чаңдарды |
| Местный Где?, У кого? | чаңдарда |
| Исходный Откуда?, От кого? | чаңдардан |
So following similar words is found:
Можете поискать примеры использование слово Эл-Создук:
чаң