Меню
Эл-Сөздүк

күй

күй I
положение, состояние;
бир күйдө в одном положении; без перемен;
жай-күйүң кандай? как ты себя чувствуешь?
жайы-күйүн бек сура- расспросить его (или о нём) подробно (как он и что он);
жаңы өспүрүм Манасы, жайы-күйүн көрөйүн фольк. посмотрю на его подростка Манаса - каков он;
жакындабай, Алмаңдан жайы-күйүн сурады фольк. он расспрашивал Алму, не приближаясь (к нему), о том, кто он и что он.
күй II
мелодия для музыкального инструмента (гл. обр. для комуза и кияка, см. кыяк II).
күй- III
ждать, ожидать, поджидать; подстерегать;
күзгө чейин күйөмүн я буду ждать до осени;
келериң эчак билдик, кечүүдөн күйүп жүрдүк фольк. о том, что ты должен прибыть, мы знали давно, у переправы ожидали мы;
мага күйбөй, кокустан, жөнөмөк болуп калсаңар, күүгүмдө жолго салыңар фольк. если вы вдруг решите отправиться, не дожидаясь меня, отправляйтесь в путь в сумерки;
алты күндө күйүп ал встречай (его) через шесть дней (прождав шесть дней);
жолдошуна күйбөгөн жоого түшөт погов. тот, кто не заботится о своём спутнике (кто бросает спутника), к врагу (в плен) попадёт;
бышарына күйүп, чыгарына күйбөйсүңбү? погов. ждал, пока варилось, так неужели не подождёшь, пока (из котла) вынут?
куш күй- ставить сети на соколов, на ловчих птиц (поставив сеть, ждать, стеречь);
куш күйгөн чак, күз эле стих. была осень, время ловли соколов.
күй- IV
1. гореть;
кургак отун жакшы куйөт сухие дрова хорошо горят;
отунуң суу экең, жакшы күйбөйт у тебя дрова сырые, плохо горят;
ылампа күйөбү? лампа горит?
2. обвариться, ошпариться (напр. кипятком);
3. перен. пропасть;
пул күйүп кетти деньги пропали (за кем-л.);
ак жерден күй- невинно пострадать;
4. перен. сильно печалиться, горевать; проявлять заботу, болеть душой;
энесине күйбөгөн кимге жакшылык кылат? кому же сделает добро тот, кто (даже) о своей матери не заботится? (от такого добра не жди);
жанга күйгөн - жандай дос; жанга күйбөс кандай дос? погов. кто душой (за друга) болеет - душевный друг; а что за друг, кто душой не болеет? (это не друг);
күйгөн катын кошокчул болот погов. горюющая (об умершем муже) женщина склонна к заплачкам;
5. перен. страдать от неразделённой или несчастной любви; гореть любовным огнём, сгорать от любви;
көргөн киши күйгүдөй, Сейликанды караса, өлгөн киши сүйгүдөй фольк. кто увидит (её), сгорает от любви, посмотреть на Сеилькан - (даже) мёртвый влюбится;
күйдүм чок
1) я сгорел от любви (букв. сгорел я в уголёк);
2) название песни;
күйгөн
1) страдающий от неразделённой или несчастной любви;
2) лит. песня о несчастной или неразделённой любви (термин распространился с 1925 года, когда был издан сборник песен под названием "Күйгөн");
күйөр или күйөр-бышар с личными притяж. аффиксами проявляющий заботу, пекущийся о ком-л.; печальник;
күйөрүм мой печальник, заступник;
күйөр-бышар тууган жок нет родича, который бы проявлял заботу;
жан күйөрү самый близкий его заступник;
күйдүм-быштым болгон киши бывалый, видавший виды человек; человек, закалённый житейскими невзгодами;
күйдүм-быштым кылып бак- воспитывать, держа в чёрном теле;
күйдүм-быштым болуп өскөн жигит парень, которого держали (букв. выросший) в чёрном теле;
күйдүм-быштым кылып өстүр- растить, держа в чёрном теле;
ичим күйүп кетти мне стало очень обидно; я очень обозлился;
тамашалап айтсам, ичи күйүп кетти я сказал в шутку, а он обозлился;
ичиң күйсө, туз жала погов. если ты обозлился (если тебя давит злоба), полижи соль;
күйбөгөн жери күл болду он очень обозлился.

күй-

burn [бөөн]

күй

күй: күй-жай

күй-

күй- (тутануу), күйөт,
күйүү
күйдүм-быштым
күйдүм-быштым болуу
күйүп-быш-
күйүп-жан-
күйбөгөн жери күл болуу

күй-

күй- (күтүү), күйөт, күйүү

күй

I: күй-жай же жай-күй — абал, ал-абал.
КҮЙ II этиш. 1. Жануу, тутануу. Отко жакын шиш күйөт, жеңеге жакын кыз күйөт (макал). Үйдө лампа күйүп турат (Баялинов).
  1. 2.                  Ысыктан саргарып куурап кетүү. Койлубайдын айдаган таруусу күнгө күйүп кетмек болду («Жомоктор»).
  2. 3.                  өт. Бир нерсеге бекеринен ашыкча чыгым болуу, дайынсыз жок болуу. Пул күйүп кетти. Кара чарба дыйкандар Күйүп кетти чыгымга («САЖИ»).
  3. 4.                  Жалаага кабылуу, эч себепсиз каралануу, күнөөлөнүү. Алсыздар күйгөн агынан Ал кездеги заманда (Нуркамал). Айдалган булбул Токоңдой, Ак жеринен күйбөгүн (Токтогул).
  4. 5.                  Абдан кайгыруу, жаны ачуу, ыза болуу, күйүткө учуроо, күйүнүү. Жумушчу тап бир уулунан айрылды, Катуу күйүп, күңгүрөндү кайгырды (Турусбеков). Бул кордукту ойлосом, Оттой күйүп турамын (Токтогул).
  5. 6.                  өт. Ашык болуу, сүйүү. Сыртымдан күйүп, Сүйгөнбай, Сыздадым дейсиң мен үчүн (Тоголок Молдо). Төрөм Төштүк, мен сага Ашык болуп күйгөнмүн («Эр Төштүк»).

¨ Жаны күйүү же ичи күйүү — 1) ыза болуу, жаны ачуу, ичи ачышуу. Айгырдын жоголушуна ичи күйдү (Байтемиров). Бул жорукка кантип ич күйбөсүн (Абдукаримов). Дыйкандардын буга жаны күйөт (Борбугулов); 2) аёо, боор ооруу. Жатындаш тууган иним жок, Жан күйүп издеп барууга (Токтогул). Күйүп-бышуу же күйүп-жануу — 1) шашкалактоо, шашып-бушуп чебеленүү. Иш бүтмөйүнчө уктабай, күйүп-бышып кетмей мүнөзү бар («Ала-Тоо»). Көргөн жанды муңайтат, Күйүп-бышып муну айтат («Манас»); 2) абдан ызалануу, ичи күйүү, чычалоо. Мансур.. айтпаган сөздөрдү айтып аябай күйүп-бышты (Абдукаримов). Үшкүрүп шордууларды карап алып, Бук болуп уйгу-туйгу күйүп-жанып (Турусбеков).
КҮЙ III этиш. Күтүү. Айтып баргын кароолчум Он эки күнү күйөмүн («Курманбек»).
2. Аёо, каралашуу, жардамдашуу. Бизге күйө турган жалгыз сенсиң («Ала-Тоо»).
¨ Куш күйүү — алгыр куштарды кармоо үчүн тор жаюу. Суунун башын муздак чалган, Куш күйгөн чак, күз эле (Аалы).

Также найдены следующие похожие слова на Кыргызском языке
strtoupper(KG)
Можете поискать примеры использование слово Эл-Создук:
күй