Меню
Эл-Сөздүк

ДРАМА

ДРАМА (гр. drama — кыймыл-аракет) — көркөм адабияттын бир тарамы, түрү. Адатта сахнада ойноого арналып жазылат да, жанр жагынан трагедия, комедия, мелодрама, фарс болуп салаалап кетет. Д-га прозадагыдай автордук мүнөздөмөлөр, сүрөттөөлөр, эпикалык баяндоолор мүнөздүү эмес. Драма диалогдук формада жазылат да, текст каармандардын кебинен (речь), өз ара сүйлөшүүлөрүнөн, монологдорунан турат (к. Диалог, Монолог). Д-нын маңызы негизинен сюжеттик конфликт жана драмалык кыймыл-аракет аркылуу турмуштун, коомдун курч карама-каршылыктарын жана адам тагдырларынын татаал түйүндөрүн изилдөөдө турат.
Д-лык чыгарма үчүн сюжеттик материал бирде карама-каршылыкка толгон реалдуу турмуштун өзүнөн алынса, кээде даяр адабий, фольклордук же мифологиялык сюжетке негизделип жазылган учурлары да аз эмес. Маселен, Байыркы Чыгышта жана Байыркы Грецияда Д-нын предметин негизинен уламыш, миф түзгөн. Дүйнөлүк көркөм практикадагы мындай салттан кыргыз драматургиясы четте калган жок. Кыргыз драматургиясында фольклордук материалга негизделип жазылган драмалар, либреттолор аз эмес. Драматургдар «Манас» эпосунун сюжетине да кайрылышкан. Кыргыз Д-сынын, театрынын башаты түпкүлүгүндө элдин фольклордук оюн-шоок, карнавалдык маданиятынан агып чыгат. Мисалы, кыз-жигиттин алым сабагы же төкмө ырчылардын айтышы Д-лык диалогду элестетсе, ал эми эл алдында чыккан манасчынын ыры кудум сахнадагы актёрдун монологуна окшошуп турат (к. Бир артисттин театры). Эпостук чыгармаларга кайрылуунун бир кыйла утуштуу жагдайлары да бар. Себеби кыргыз эпостору драмалык элементтерге өтө бай. Эпостук чыгармаларды сахнага коюу да ыңгайлуу, анткени, эпостук баяндар адатта сюжеттик композициялык түзүлүшү жагынан тыкан, жыйынтыктуу келет (к. Композиция). Анда конфликт даана байкалып турат. Оң, терс каармандардын сапаттары таасын боёктор менен ачык, көркөм тартылып, бири-биринен так ажырап, бири-бирине тикелей бетме-бет келип турат. Карама-каршы тараптардын ортосундагы күрөш кыймыл-аракетке, драматизмге карк келет (к. Конфликт). Ал эми кейипкерлердин бири-бири менен пикир алышкан сөздөрү, айткан кептери кудум Д-дагыдай эксперссиялуу, так, таамай, кыска болот.
Мына ушундай касиет-сапаттарынан улам «Манас» эпосунун сюжети да бир нече драмаларга, либреттолорго негиз болду. «Манастын» сюжетинин негизиндеги эң биринчи пьесаны 1937-ж. Ж. Бөкөнбаев эпостун «Семетей» бөлүмүнүн сюжетинен алып жазган (к. «Семетей»). 1938 —39-ж. Ж. Турусбеков, К. Маликов, Ж. Бөкөнбаев биргелешип кыргыздын туңгуч улуттук операсы «Айчүрөктүн» либреттосун жазышкан. Улуу Ата Мекендик согуштун мезгилинде (1941 — 45) Т. Сыдыбеков менен К. Рахматуллиндин «Манас» менен Алмамбет» драмасы, ошондой эле А. Токомбаев менен К. Маликовдун «Манас«, К. Маликовдун «Сейтек» аттуу либреттолору жаралган (к. Либретто). «Манас» либреттосуна В. Власов, А. Малдыбаев, В. Фере музыка жазып, опера өнөрүнүн алтын казынасынан орун алган «Манас» операсы жаралды. 1980-жылдарда драматург Ж. Садыков «Манастын» сюжетинин негизинде «Манастын уулу Семетей» (1980), «Сейтек» (1987), «Айкөл Манас» (1990) аттуу драмаларды жазып, Кыргыз мамлекеттик академиялык драма театрында коюлду.
С. Байгазиев

драма

зат. 1. Диалог формасында жазылган, сахнада ойнолууга арналган адабий чыгарма.
2. өт. Бакытсыздык, оор окуя.
Основные характеристики
Часть речиИмя существительное
Ед. числодрама
Множ. числодрамалар
Синонимы
трагедия
кайгы
Антонимы
комедия
Склонение по падежам - "драма"
Ед. число
ПадежиЕд. число
Именительный Кто?, Что?драма
Родительный Чей?драманын
Дательный Кому?, Чему?, Кому?, Куда?драмага
Винительный Кого?, Что?драманы
Местный Где?, У кого?драмада
Исходный Где?, У кого?драмадан
Множ. число
ПадежиМнож. число
Именительный Кто?, Что?драмалар
Родительный Чьи?драмалардын
Дательный Кому?, Чему?, Кому?, Куда?драмаларга
Винительный Кого?, Что?драмаларды
Местный Где?, У кого?драмаларда
Исходный Откуда?, От кого?драмалардан

Примеры переводов: драма

Кыргызский Русский
2011-жылдын 25-28-февралында Ош шаарындагы С.Ибраимов атындагы Улуттук драма театрында «Агро Экспо Жибек жолу – 2011» аттуу жетинчи эл аралык айыл чарба көргөзмө-жарманкеси өтөт. На 25-28 февраля, 7-я Международная сельскохозяйственная выставка «Агро Экспо Шелковый путь - 2011" будет проходить в Кыргызской драматического театра в Оше.

Примеры переводов: драма

Кыргызский Английский
2011-жылдын 25-28-февралында Ош шаарындагы С.Ибраимов атындагы Улуттук драма театрында «Агро Экспо Жибек жолу – 2011» аттуу жетинчи эл аралык айыл чарба көргөзмө-жарманкеси өтөт. On February 25-28, the 7th International Agricultural Exposition “Agro Expo Silk Way – 2011” will be held at the Kyrgyz Drama Theater in Osh.

Также найдены следующие похожие слова на Кыргызском языке
strtoupper(KG)


Такое же слова на других языках:

RU


Похожие слова на других языках:

RU
Можете поискать примеры использование слово Эл-Создук: