-
ӨРМӨКЧҮЛҮКТҮН КӨРКӨМ КӨЧӨТТӨРҮ
-
Бул буюмга түшкөн көркөм каражаттар. Ал негизинен килем көчөттөрүнө окшошот. Ошентсе да «баргекче», «казан кулак», «кырк мойнок», «бычак учу», «бачайы көчөт», «алтымыш жиптүү ай көчөт», «токсон жиптүү тор көчөт» жана башка ушул өңдүү көркөм каражаттарды өрмөкчүлөр термечилер өрмөкчүлүккө кеңири пайдаланып келишкен. Адатта, буларга «тай туяк оюму» түшөт да, ачык сары, көк өң менен четине «бычак учу» берилет. Ал «араа тиш» аркылуу да кооздолушу мүмкүн. Түштүк Кыргызстандын уздарынын узданууларына ылайык төмөндөгүдөй негизги көркөм көчөттөрү бар. Алсак: «тай туяк көчөтү» (бул 15— 25 тал жиптен терилет да, тайдын изи сымал түшөт). «Тайлак таман» (түр тайлактын изи өңдөнүп турат), «Тогуз төбө» — «Кочкерек» (кайкалак) көчөттөрү үчүн 60 тал жип керектелет. Ал эми 90 жип аркылуу «кырк шак» көчөтү терилет. Булардын «бычак учу» айдан ачык айырмаланат. (Орус балтанын башын, бычак учун элестетет). Мындайынан караганда ал шырдак оюмундагы «араа тиш», «бычак учу» болуп саналат.
Айткандай, «кочкорек», «кайкалак», «кочкор мүйүз» көчөттөрү бири-бирине окшош. Айрым аймактарда булар аралаш айтыла берет. Өрмөкчүлүктө «тогуз төбө» алты, беш жылдыз өңдүү берилет. «Тай туяк», «тай таман» көчөтүнөн айырмаланып, алты бурч болуп, ал чарчы көрүнөт. «Ит таман көчөтү» мындан сөлпү келип, иттин таманын баамдатат.
Өрмөкчүлүктө жүз ачаар көчөттөрдүн бири «кош мүйүз» ромбиктин эки жагында берилет да, ал «чагармак» менен «шак» көчөттөрүнө окшошуп кетет. «Башайы көчөтү» ромбиктин ичинде өзүнчө көчөттүн татаал элементин пайда кылат. Бул Түштүк Кыргызстанда кеңири тараган. Өрмөктө «кыял көчөтү» алты элементтен турат. Мындан сырткары «сыңар мүйүз» «жарым чагармак» болуп көрүнүшү ыктымал. «Ала мончок» терме өнөрүндө чабалакейдей элпек, бардык жерде катышып жүрө берет. Өрмөкчүлөр мына ушундай көркөм каражаттарды узчулугуна бай каражат катары өздөштүрүп, аянттуу буюмдарды жасап жатышкандыктарын көрөбүз. Терменин «кажары» (букары) түрүндө көркөм көчөттөрдүн берилиши бөлөкчөлөнүп кетет. Мында негизги көчөттөрдүн бирине «табакча» кирет. Мунун бештен эки тиши тумарчадан бөлүнүп чыгат да, ал төрт бурчтукка эки канатчадан чыгат. «Таракча көчөтү» үч тиштен да болушу мүмкүн. Аны айрымдар «айрыча» деп да аташат.
Кажарыда көчөттөрдүн эң татаалы «чатырма» (чатыраш) болуп саналат. Көчөттүн он-он беш элементтери бутактана барат. Эки четтери төрт бурчтукту түзүп, көчөттөрүнүн аяк-башы ирээтсиз, андан майда таракчалар чыгат. Мындай аты айтып тургандай чатышма түрдү чанда өрмөкчү-термекчилер гана сого алышат.
Кыргыздарда килемден мурун өрмөк өнөрү чыкканы баамдалат. Өрмөкчүлөр таар четине ак-карадан өзүнчө өрмөктө согулган буюм жээги жасалат. Анын четинде «каркыра изи» түшкөнү билинип турат. Мунун борбордук көчөтүндө «91 жиптүү тор көчөт» түшөт. Ичинде «кайкалак», анын ичинде «жолборс көзү» бар. Табакчалардын ортосунда «колтук» түшөт. Ансыз «жолборс көзү» көчөтү пайда болбойт. Табакчалардын ортосу «тумарча көчөтү» аркылуу бири-биринен» айырмаланат. Мында буюм четине «пара көз» көчөтүн түшүрүп алып, анан ак-кара өңдө «тескери кайкалак» берилет.
Ортолук көчөтүнө «61 жиптүү ай көчөт» келип, андагы кош кайкалактын ичи «бычак учунан» турат. Термеде ар бир табакчанын ортосунда «колтук» бар. Ансыз «61 жиптүү ай көчөт» түшпөй калат. Ушул эле күзүктөлгөн өрмөк аркылуу бөлөк көчөттөрдү түшүрүүгө мүмкүн. Мында «кычкач», «чөмүч сабы» өңдүүлөр берилет да, ортосуна «бычак учу» түшүп, көчөттөр «жеке сабак» (жалгыз сабак) менен биригип, өзүнчө табакчаларды пайда кылат. Ал эми таардын үчүнчү түрүндө «41 жиптен 40 мойнок көчөтү» жаралат. Болжолдо, «кайкалак көчөтү» жаралат, «кайкалак көчөтү» өрмөкчүлүктө биринчи чыккан деген кеп бар.
Котормолордун мисалдары: ӨРМӨКЧҮЛҮКТҮН КӨРКӨМ КӨЧӨТТӨРҮ
Кыргызча
Орусча
көркөм
Художественный.
Күндөлүк турмуш, көркөм өнөр жана маданият.
Повседневная жизнь, Искусство и культура.
адабий чыгармалар (адабий-көркөм, илимий, окуу, публицистикалык жана башка ушул сыяктуу);
литературные произведения (литературно-художественные, ученый, учебные, публицистические и т.п.);
(1) Адабий жана көркөм чыгармалардын авторлору уруксат берүү үчүн өзгөчө укуктан пайдаланышат.
Авторы литературных и художественных произведений пользуются исключительным правом.
Адабий жана көркөм чыгармалардын авторлору уруксат берүү үчүн өзгөчө укуктардан пайдаланышат.
Авторы литературных и художественных произведений имеют исключительное право разрешать.
Канцелярдык жана кеңселик буюмдар жана куралдар, көркөм чыгармачылык жана окутуу үчүн материалдар жана буюмдар.
Письменные и офисные принадлежности и аксессуары, и расходные материалы для искусства и обучения.
Ар бир адамга адабий, көркөм, илимий жана техникалык чыгармачылык эркиндиги, интеллектик менчикти коргоо кепилденет.
Каждому гарантируется свобода литературного, художественного, научного и технического творчества, защита интеллектуальной собственности.
Ошондой эле көркөм фильмдер менен документалдык фильмдерде тарыхтын кандайча берилгендиги жана чечмеленгендиги да талданат.
Кроме того, фильм и история фокусируется на том, как художественные фильмы и документальные фильмы оба представляют и интерпретировать историю.
көркөм, поэтикалык, драмалык жана музыкалык чыгармалар үчүн, ошондой эле искусство боюнча китептер үчүн бул мезгил жети жылды түзөт.
для художественных, поэтических, драматических и музыки, и для книг по искусству этот период составляет семь лет.
Акыркы романы боюнча "Түтүн белгилери" (1998) аттуу резервация турмушу жөнүндө Алекси өзү жазган сценарий боюнча көркөм фильм тартылган
Последнее вдохновил эффективной пленку жизни оговорка "дымовые сигналы" (1998), для которого Алекси написал сценарий.
Видеокамералар сапаты жагынан 33 мм камераларга жете бербейт, бирок алар айрым көркөм жана документалдык долбоорлорду арзан тартууга ыңгайлуу.
В то время как DV не до 35мм качества, это достаточно достаточно хорошо и дешево, что широкий спектр художественных и документальных проектов.
Ал Мемфис Өнөр колежинде көркөм өнөр бакалаврынын окуусун окуган жана Нью Орлеанздагы Тулан Университетинен өнөрдүн тарыхы боюнча магистр даражасын алган.
Она получила степень бакалавра изобразительных искусств степени (BFA) от Мемфиса колледже искусств и степень магистра в области истории искусства из Университета Tulane в Новом Орлеане.
Адабий жана көркөм чыгармалардын авторлору өз чыгармасын кайра жасоого, аранжировкага жана башка өзгөртүүлөргө уруксат берүүгө өзгөчө укуктан пайдаланышат.
Авторы литературных и художественных произведений пользуются исключительным правом разрешать переделку, аранжировку и другие изменения своих произведений.
Үчүнчү жылга келгенде Амин өзүнүн математикага эмес, көркөм өнөргө жакын экенине көзү жетип, 2002-жылы сүрөт өнөрүнө дитин коюу менен арт-студияда бакалавр даражасын алды.
К третьему курсу Амин поняла, что сердце ее в искусство, а не математики, а в 2002 году она получила степень бакалавра в области студийного искусства, с концентрацией в масляной живописи.
(4) Союздун өлкөлөрүнүн мыйзамдарында көркөм чыгарма катарында корголуучу фотосүрөттүк чыгармаларды жана колдонмо искусство чыгармаларын коргоо мөөнөтүн аныктоо укугу сакталат.
(4) Должна быть предметом законодательства в странах Союза может определяться срок охраны фотографических произведений и что из произведений прикладного искусства в той мере, они охраняются как художественные произведения.
Көп жылдар мурун АКШ өкмөтү бир нече көркөм фильмдерди чыгарган, ошондой эле согуш учурунда элдин духун көтөрө турган фильмдерди тартуу боюнча Голливуд менен тыгыз кызматташтыкта болгон.
Много лет назад, правительство США принес определенные художественные фильмы и работал в тесном контакте с Голливудом на пленках, которые будут способствовать общественной морали в военное время.
(1) Ушул Конвенция менен корголуучу адабий жана көркөм чыгармалардын авторлору, кайсы түрдө жана кайсы формада болбосун бул чыгармаларды кайра чыгарууга уруксат берүүнүн өзгөчө укуктарынан пайдаланышат.
(1) Авторы литературных и художественных произведений, охраняемых настоящей Конвенцией, пользуются исключительным правом разрешать воспроизведение этих произведений любым образом или форме.
(2) Адабий же көркөм чыгармадан алынганды кинематографиялык коюунун кайсы гана болбосун башка көркөм формасына кайра жасоо, анын авторунун уруксатына көз карандысыз, ошондой эле, оригиналдуу чыгарманын авторунун уруксатын талап кылат.
(2) Переделка в любую другую художественную форму кинематографической продукции, полученной из литературных и художественных произведений, без ущерба для разрешения автора кинематографического производства, остаются предметом разрешения т
(ii) Союздун кандайдыр бир өлкөсүндө курулган, же келип чыккан өлкөсү ушул өлкө болуп эсептелген Союздун кандайдыр бир өлкөсүндө жайгашкан имараттын же башка курулуштун бир бөлүгү болуп эсептелүүчү башка көркөм чыгармалардын архитектуралык чыгармалары.
произведения архитектуры, сооруженных в какой-либо стране Союза, или других художественных произведений, являющихся частью здания или другого сооружения, расположенного в какой-либо стране Союза, страной происхождения является эта страна.
автордук укук үчүн төлөмдөр жана адабий, көркөм жана илимий иштерди пайдаланууга же автордук кандай укуктардын натыйжасында болбосун келип чыккан укуктарды пайдалануу үчүн, кандай ноу-хау, соода маркасы орнотмо болбосун же анын чыгарылышын, пландарды, жаш
б) авторских выплат и авторский гонорар, выплаченные ему за использованием литературы работу, искусство и научно-исследовательских работ или за право использования возникающих в результате любого авторского права, для использования или право использовать
Котормолордун мисалдары: ӨРМӨКЧҮЛҮКТҮН КӨРКӨМ КӨЧӨТТӨРҮ
Кыргызча
Англисче
көркөм
Artistic.
Күндөлүк турмуш, көркөм өнөр жана маданият.
Daily life, Art and Culture.
адабий чыгармалар (адабий-көркөм, илимий, окуу, публицистикалык жана башка ушул сыяктуу);
literary works (literary-artistic, scholar, instructional, publicistic, etc.);
(1) Адабий жана көркөм чыгармалардын авторлору уруксат берүү үчүн өзгөчө укуктан пайдаланышат.
Authors of literary and artistic works shall enjoy the exclusive right of authorizing.
Адабий жана көркөм чыгармалардын авторлору уруксат берүү үчүн өзгөчө укуктардан пайдаланышат.
Authors of literary or artistic works shall have the exclusive right of authorizing.
Канцелярдык жана кеңселик буюмдар жана куралдар, көркөм чыгармачылык жана окутуу үчүн материалдар жана буюмдар.
Stationery and office supplies and accessories, and supplies for arts and learning.
Ар бир адамга адабий, көркөм, илимий жана техникалык чыгармачылык эркиндиги, интеллектик менчикти коргоо кепилденет.
Everyone shall be guaranteed the freedom of literary, artistic, scientific, and technical creativity, protection of intellectual property.
Ошондой эле көркөм фильмдер менен документалдык фильмдерде тарыхтын кандайча берилгендиги жана чечмеленгендиги да талданат.
Also, Film and History focuses on how feature films and documentary films both represent and interpret history.
көркөм, поэтикалык, драмалык жана музыкалык чыгармалар үчүн, ошондой эле искусство боюнча китептер үчүн бул мезгил жети жылды түзөт.
for works of fiction, poetry, drama and music, and for art books, the period shall be seven years.
Акыркы романы боюнча "Түтүн белгилери" (1998) аттуу резервация турмушу жөнүндө Алекси өзү жазган сценарий боюнча көркөм фильм тартылган
The latter inspired the effective film of reservation life "Smoke Signals" (1998), for which Alexie wrote the screenplay.
Видеокамералар сапаты жагынан 33 мм камераларга жете бербейт, бирок алар айрым көркөм жана документалдык долбоорлорду арзан тартууга ыңгайлуу.
While DV is not up to 35mm quality, it’s good enough and cheap enough that a wide range of fiction and documentary projects.
Ал Мемфис Өнөр колежинде көркөм өнөр бакалаврынын окуусун окуган жана Нью Орлеанздагы Тулан Университетинен өнөрдүн тарыхы боюнча магистр даражасын алган.
She earned a bachelor of fine arts degree (BFA) from the Memphis College of Art and a master's degree in art history from Tulane University in New Orleans.
Адабий жана көркөм чыгармалардын авторлору өз чыгармасын кайра жасоого, аранжировкага жана башка өзгөртүүлөргө уруксат берүүгө өзгөчө укуктан пайдаланышат.
Authors of literary or artistic works shall enjoy the exclusive right of authorizing adaptations, arrangements and other alterations of their works.
Үчүнчү жылга келгенде Амин өзүнүн математикага эмес, көркөм өнөргө жакын экенине көзү жетип, 2002-жылы сүрөт өнөрүнө дитин коюу менен арт-студияда бакалавр даражасын алды.
By her third year, Amin realized that her heart lay in art, not math, and in 2002 she earned a bachelor’s degree in studio art, with a concentration in oil painting.
(4) Союздун өлкөлөрүнүн мыйзамдарында көркөм чыгарма катарында корголуучу фотосүрөттүк чыгармаларды жана колдонмо искусство чыгармаларын коргоо мөөнөтүн аныктоо укугу сакталат.
(4) It shall be a matter for legislation in the countries of the Union to determine the term of protection of photographic works and that of works of applied art in so far as they are protected as artistic works.
Көп жылдар мурун АКШ өкмөтү бир нече көркөм фильмдерди чыгарган, ошондой эле согуш учурунда элдин духун көтөрө турган фильмдерди тартуу боюнча Голливуд менен тыгыз кызматташтыкта болгон.
Many years ago, the U.S. government did produce some feature films and worked closely with Hollywood on films that would encourage public morale during wartime.
(1) Ушул Конвенция менен корголуучу адабий жана көркөм чыгармалардын авторлору, кайсы түрдө жана кайсы формада болбосун бул чыгармаларды кайра чыгарууга уруксат берүүнүн өзгөчө укуктарынан пайдаланышат.
(1) Authors of literary and artistic works protected by this Convention shall have the exclusive right of authorizing the reproduction of these works, in any manner or form.
(2) Адабий же көркөм чыгармадан алынганды кинематографиялык коюунун кайсы гана болбосун башка көркөм формасына кайра жасоо, анын авторунун уруксатына көз карандысыз, ошондой эле, оригиналдуу чыгарманын авторунун уруксатын талап кылат.
(2) The adaptation into any other artistic form of a cinematographic production derived from literary or artistic works shall, without prejudice to the authorization of the author of the cinematographic production, remain subject to the authorization of t
(ii) Союздун кандайдыр бир өлкөсүндө курулган, же келип чыккан өлкөсү ушул өлкө болуп эсептелген Союздун кандайдыр бир өлкөсүндө жайгашкан имараттын же башка курулуштун бир бөлүгү болуп эсептелүүчү башка көркөм чыгармалардын архитектуралык чыгармалары.
the works of architecture erected in a country of the Union or other artistic works incorporated in a building or other structure located in a country of the Union, the country of origin shall be that country.
автордук укук үчүн төлөмдөр жана адабий, көркөм жана илимий иштерди пайдаланууга же автордук кандай укуктардын натыйжасында болбосун келип чыккан укуктарды пайдалануу үчүн, кандай ноу-хау, соода маркасы орнотмо болбосун же анын чыгарылышын, пландарды, жаш
b) copyright payments and author's royalty paid to him for using literature work, art and scientific research works or for the right of use occurring as a result of any copyright, for use or the right to use any know-how, trade mark, a device or a reprodu
Можете поискать примеры использование слово Эл-Создук:
ӨРМӨКЧҮЛҮКТҮН КӨРКӨМ КӨЧӨТТӨРҮ