-
кеч
-
кеч I
1. вечер;
эртеден кара кечке с утра до позднего вечера;
кечинде вечером;
кечке к вечеру;
кеч кирди или күн кеч кирди наступил вечер;
ат үстүндө бир тынбай, кеч кирет да таң атат фольк. он на коне без отдыха с вечера и до рассвета;
2. поздно;
кеч келдиң ты поздно пришёл;
кеч кал- опоздать;
кеч калар ишке кар жаайт погов. на запоздалое дело снег падает;
ач калардыкы кеч калар погов. кому голодным быть, у того (всё) запаздывает (напр. и так нужда, а тут ещё корова с отёлом запоздала);
кейисем да, тилеймин "кечинен бер" деп өлүмдү фольк. хотя я и огорчён, прошу тебя послать мне смерть позже (не теперь);
эртедир-кечтир рано или поздно;
эртедир-кечтир колума бир түшөөр рано или поздно он мне в руки попадёт;
кеч кечир- или кеч кечтир- см. кечир- II;
эртели-кеч или эртели-кечти см. эртели;
керээли кечке см. керээли.
кеч- II
1. переходить вброд, переправляться;
далай сууну кечкемин я много рек переходил вброд;
муну менен суу кечпейсиң
1) с ним ты реку вброд не перейдёшь;
2) перен. от него тебе пользы мало;
тизеден суу кечип иштеди он работал по колено в воде;
тизеден кар кеч- пробираться по колено в снегу;
балчык кеч- идти по грязи, месить грязь;
2. с предшеств. исх. п. отказываться;
акыңдан кеч откажись от того, что тебе надлежит;
кечтим байдын кызынан погов. отказался я от байской дочки (не хочу на ней жениться; так говорят, когда внешне заманчивое дело сулит много хлопот);
ак сүтүмдөн кечпеймин я (мать) не прощу (сыну, дочери) неблагодарности (букв. не откажусь от своего белого молока);
жандан кеч- перестать радоваться жизни;
аша кеч- решительно отказаться, совсем отказаться;
үй-бүлөдөн аша кечкендер бросающие семью на произвол судьбы;
сенден кеч кечтим ты мне надоел;
3. с предшеств. вин. п. прощать;
күнөмдү кеч прости мою вину;
айласыздан мен айттым, айыбымды кечерсиз я сказал (это) вынужденно, простите мне мою вину;
сак болгула, уйкуну кеч бир түнгө! будьте бдительны, не спите одну ночь!;
сүт акымды кечтим я (мать) простила неблагодарность (букв. простила следуемое мне за белое молоко);
суу кечпей турган сөз бесплодные разговоры, пустая болтовня;
суу кечпеген сөздүн кереги эмне? к чему пустые разговоры?
күн кеч- жить;
жалганчы болуп жүргүчө, жалгыз жүрүп күн кечем фольк. чем быть мне лжецом, лучше я буду жить одиноким;
анда алың не кечет? южн. что там с тобой будет? в каком положении ты там окажешься?
безип-кечип убегая, как чёрт от ладана;
от кечер см. от I.
-
кеч
-
I зат. 1. Күн батып, караңгы түшкөн мезгил. Кеч кирди, конбогондор кайтышты (Аалы). [Мукай].. кечте үйгө келер деген ой менен [Абаз].. чыдамсыздыкта күттү (Байтемиров).
2. Болжолдуу убакыттан өткөн мезгил, учур, эртеге карама-каршы. Жүдөмүш райондон кеч кайтты (Убукеев). Эрте туруп, кеч жатып, Эмгек десе талбаган (Нуркамал).
КЕЧ II этиш. Агын суунун (арыктын, өзөндүн, дайранын) экинчи жагына өтүү, чыгуу; суу каптаган же суу токтогон жер менен басуу. Ашуусу бийик тоо ашты, Агыны катуу суу кечти («Эр Төштүк»). Балдар чалпылдатып суу кечип ойношту.
2. өт. Баштан өткөрүү, көрүү. Көздөн агып мончок жаш Эмнелерди кечпеди (Турусбеков).
¨ Кан кечүү же от кечүү — согушта, урушта болуу, катышуу. Кан кечсек өз-өз ара болдук жөлөк, Бир гана жеңсек дейбиз, ой жок бөлөк (Абдыраманов). От кечип кан майданда болдук эчен (Турусбеков). Суу кечпей турган сөз — маанисиз, жараксыз, тиешеси жок сөз. Суу кечпей турган сөздү айтып эмне кыласыңар — деди Асанкул (Убукеев).
КЕЧ III этиш. 1. Кыюу; таштап коюу, карабоо. Мен бирөөдөн кечсем кечем, бир тууганымдан кечпейм («Ала-Тоо»). Үй-жайдан да, бала-чакадан да кечкен кишилер бар (Абдукаримов). Сен жаныңдан аша кечкен эмесиңби (Убукеев). Малды жакшы бага албайт, Түн уйкудан кечпесе (Осмонкул).
2. Ичине кек албоо, айып этпөө. Кечип коёр бекенсиң Кетпес кегиң бар болсо («Курманбек»). Жаңылыпмын бир жолу, Кечип койчу сен муну (Жантөшев).
Также найдены следующие похожие слова на Кыргызском языке
strtoupper(KG)
Похожие слова на других языках:
Можете поискать примеры использование слово Эл-Создук:
кеч
| Эл-сөздүк | Другие сервисы... | 0.0837 сек. |
|