-
ачык-
-
-
ачык
-
ачык (даана, айкын)
ачык айтып, ак сүйлөө
ачык ачкыч (комп.)
ачык-айкын
ачык-айрым
ачык-жарык
ачык жашыл
ачык жүздүү
ачык кол (колу ачык)
ачык көк
ачык кызыл
ачык муун тил.
ачык ооз
ачык ооздук
ачык сабак (пед.)
ачык системалар
ачык теориясы
ачык үндүүлөр
ачык шаар (ук.)
-
ачык
-
ачык (кычкыл)
ачык суу
ачык таш
-
ачык
-
I сын. 1. Жабык эмес, жабылбаган. Кызыл үйдүн эшиги ачык экен (Сыдыкбеков).
- 2. Айланасында эч нерсе жок, бош, ээн. Ат баккандар аттарын короодогу ачык жерге чыгарыптыр (Убукеев).
- 3. Жашыруун эмес. Ачык добуш берүү. Ачык нааразылык көрсөтүп чыгуу.
- 4. Каалоочулардын баары катыша турган. Партиянын ачык чогулушу.
- 5. Булутсуз, эч булут жок. Асман саратан жайдагы Соң-Көлдүн түзүндөй мелтиреп тунук, ачык (Бейшеналиев).
- 6. Даана, айкын. Коңгуроодой ачык үнүн чыгарып бирдемелерди айтып калат (Сыдыкбеков).
- 7. Уялчаак эмес, айтар оюн шар айткан, ичинде сактабаган. Адыл — ачык мүнөздүү.. салмактуу жигит (Сыдыкбеков).
♦ Айдан ачык — к. ай I. Кабагы же көңүлү ачык — көңүлү көтөрүңкү, шат, көңүлдүү. Ачык-айрым — оюн ачык айткан, сыр сактабаган, жайдары. Ачык ооз — аркы-беркини көп байкабаган, аңкоо, элегей. Колу ачык — берешен, март, жоомарт, эч нерсени аябаган. Көзү ачык — 1) диний түшүнүк боюнча: ар кандай жин, шайтанды ж. б. көрө билген. Мазардын ээлери көзү ачык бакшыларга көрүнөт (Аалы); 2) көптү билген, келечекти көрө билген, ар нерседен кабары бар. «Кум бириксе таш болот, кул бириксе баш болот, — дечү экен көзү ачык бабаларыбыз (Аалы). Көзү ачык кетүү — к. көз. Маңдайы ачык же ачык жүздүү — жайдары, пешенелүү; көңүлү куунак.
АЧЫК II ачуу II менен бирдей.
АЧЫК III этиш. Курсагы ачуу. Манас сага келгени, Арык элек семирдик, Ачыккан элек, тоюндук («Манас»).
| Негизги мүнөздөмөлөрү |
|---|
| Сөз түркүмү | Зат атооч |
| Жекелик сан | ачык |
| Көптүк сан | ачыктар |
Жөндөлүшү - "ачык"
Жекелик сан
| Жөндөмөлөр | Жекелик сан |
|---|
| Атооч Ким? Эмне? | ачык |
| Илик Кимдин? Эмненин? | ачыктын |
| Барыш Кимге? Эмнеге? | ачыкка |
| Табыш Кимди? Эмнени? | ачыкты |
| Жатыш Кимде? Эмнеде? | ачыкта |
| Чыгыш Кимде? Эмнеде? | ачыктан |
Көптүк сан
| Жөндөмөлөр | Көптүк сан |
|---|
| Атооч Кимдер? Эмнелер? | ачыктар |
| Илик Кимдердин? Эмнелердин? | ачыктардын |
| Барыш Кимдерге? Эмнелерге? | ачыктарга |
| Табыш Кимдерди? Эмнелерни? | ачыктарды |
| Жатыш Кимдерде? Эмнелерде? | ачыктарда |
| Чыгыш Кимдерден? Эмнелерден? | ачыктардан |
Мындан бөлөк Кыргызском тилинде табылган окшош сөздөр:
