|
үй
|
|
зат. 1. Адамдар тура турган турак жай. Ак үй салган адамга Акиташ менен бор кызык (Осмонкул). Сабыр сабакты начар өздөштүргөн балдардын үйлөрүнө кирип жүрдү (Сыдыкбеков). Кебек карыя менен коштошкондон кийин, Андрей үйүнө чейин ойлонуп барды (Байтемиров).
2. Имарат. Станциянын жаңы үйлөрү тоодон ашып тийген күндүн нуруна бөлөндү (Сасыкбаев).
3. Ар түрдүү коомдук керектөөлөрдү тейлөөчү жай, мекеме. Дем алуу үйү. Окуу үйү. Төрөт үйү. Маданият үйү.
♦Боз үй — айрым көчмөн элдердин кийизден жасалган (адатта конус формасындагы) үйү. Көйкөлүп мелт-мелт этет жайык бети, Көрсөтүп чоң боз үйдү берки четки (Осмонов). Сонун жасалгалуу боз үй (Жантөшев). Там үй — дубалдары топурактан согулган же кирпичтен тургузулган үй. Көшөгө ачылганда Пармандын жаңы салынган татынакай там үйүнүн ичи көрүнөт (Бөкөнбаев). Жолум үй — малчылар тигүүчү жеңил үй; түндүккө ууктар гана сайылып, кийиз жабылган кичинекей алачык. Кош баш тиккен жолум үй, От чыгып жылт-жылт тешиктен («Эр Табылды»). Жолум үйдөй көбүктү, Жол четине чачтырып («Семетей»). Жер үй — жерден казып жасалган үй (кээ бир учурларда үстү жагына бир аз кошумча дубал көтөрүлүп коюлат). Кызыл үй к. кызыл. Үй-жай — турак жай, үй жана ага тиешелүү мүлк. Үй-жай куруп, бала-чакалуу болушуп өмүр сүрүшөт (Жантөшев). Үй бетин көрбөө — үйүндө болбоо, көбүнчө сыртта, үйдөн сырткаары жакта болуу, сыртта жүрүү. Үй көтөрүү — 1) жаңы үй (боз үй) жасоо;
2) белгилүү бир максатка ылайык (мис., келген коноктор үчүн) үй тигүү.
ҮЙ II этиш. Бир жерге жыюу, жыйноо, дөбөлөп чогултуу, үймөктөө. Алты кырдын үймөгүн, Жалгыз үйөт, кыздар ай (Осмонов). Аппак-аппак пахтаны, Ар жерге үйгөн көбөйтүп (Нуркамал).
|
Мобильный режим
=