-
түк
-
түк I
1. волос на теле человека;
арам түк разг. растительность на половых органах человека;
2. короткая шерсть животных;
доңуздун түгү щетина;
ат оонаган жерде түк калат погов. где конь ложится, там волос валится;
түк бүткөн (или күткөн) сайын калтырайт погов. чем больше он богатеет, тем становится скупее;
3. перен. скот;
түк күт- иметь скот;
өмүрү түк күтпөгөн он в жизни не имел скота;
түк күтпөгөн кедей бедняк, который не имеет скота;
атанын жаман көргөн уулу түк күттү погов. сын, нелюбимый отцом, скот завёл (оказался хорошим хозяином);
түк күтүп калыптыр
1) он обзавёлся скотом;
2) перен. он зажил получше (напр. стал получать более высокую ставку, премиальные, гонорар и т.п.);
малдын түгүн көрбөгөн жакыр болуп өлөйүн фольк. пусть умру я бедняком, который не имел никакого скота;
адалдан түгү жок у него нет никакого скота;
4. в отриц. обороте абсолютно не..., никак, никогда;
түк жок нисколько, абсолютно нет;
түккө турбайт ничего не стоит;
түккө да түшүнбөйт ничего-то он не понимает;
түк неме ничего, абсолютно ничего;
түктө никогда;
ачта жеген куйканы токто унутпа, токто жеген куйканы түктө унутпа погов. кожу (см. куйка), которую ты ел в голоде, не забывай в сытости, а кожу, которую ел в сытости, не забывай никогда;
мындан башка түк айла жок кроме этого ничего сделать нельзя (никакого другого выхода нет);
түк жамандык көргөн жок он никакого зла не видел; он ничего плохого не переживал;
ал ойлоруң эски, түк ката эти твои мысли стары, глубоко ошибочны;
уй түгүндөй несметное число (обычно о людях);
бетине түк чыпарып или бет түгүн чыгарып (о человеке) ощетинившись, обозлившись;
бетинен түгү (или беш байпактын түгү) чыгып, ачуусу келип калыптыр он злобно неистовствует;
тиштери шакылдап, бетинен түгү чыгат у него зуб на зуб не попадает, и он дрожит от холода.
түк II
түк-кап нечаянно, случайно, неожиданно;
мен түк-кап эле кирип калдым бир үйгө я вдруг нечаянно вошёл в какой-то дом; я очутился в каком-то доме.
түк III
түк-түк звукоподр. тук-тук;
Ыманбай түк-түк гөшүн сокту Ыманбай бил себя в грудь.
-
түк
-
I зат. 1. Адамдын, жан-жаныбарлардын денесиндеги майда жүн, кыска кыл. Ат оонаган жерде түк калат (макал). Бала болуп башыма түк чыкканы мындай шумдукту көргөн жан эмесмин («Эр Табылды»).
2. Кээ бир кездемелердин, материалдардын сыртына чыгып турган кыска түктүү бөлүгү. Тукабанын түгү. Түгү жок кездеме.
3. өт. Мал. Атанын жаман көргөн уулу түк күтөт (макал). Түк күтпөгөн кедей.
♦Түк бүткөн сайын калтыроо — байыган сайын дүйнөгө кароо болуу, сараң болуп кетүү.
ТҮК II такт. Такыр, эч. Бул менин түк оюмда жок эле (Сасыкбаев). Түгөнгүрдүн көзүнө, Түк эчтеке көрүнбөйт («Эр Төштүк»). Ушунчалык көшөрүп алган экен, түк сөз укпайт (Байтемиров).
ТҮК III: түк-түк этүү — түрс-түрс, дүк-дүк эткендей туюк дабыш чыгуу.
| Негизги мүнөздөмөлөрү | |
|---|---|
| Сөз түркүмү | Зат атооч |
| Жекелик сан | түк |
| Көптүк сан | түктөр |
Жөндөлүшү - "түк"
Жекелик сан
| Жөндөмөлөр | Жекелик сан |
|---|---|
| Атооч Ким? Эмне? | түк |
| Илик Кимдин? Эмненин? | түктүн |
| Барыш Кимге? Эмнеге? | түккө |
| Табыш Кимди? Эмнени? | түктү |
| Жатыш Кимде? Эмнеде? | түктө |
| Чыгыш Кимде? Эмнеде? | түктөн |
Көптүк сан
| Жөндөмөлөр | Көптүк сан |
|---|---|
| Атооч Кимдер? Эмнелер? | түктөр |
| Илик Кимдердин? Эмнелердин? | түктөрдүн |
| Барыш Кимдерге? Эмнелерге? | түктөргө |
| Табыш Кимдерди? Эмнелерни? | түктөрдү |
| Жатыш Кимдерде? Эмнелерде? | түктөрдө |
| Чыгыш Кимдерден? Эмнелерден? | түктөрдөн |
Мындан бөлөк Кыргызском тилинде табылган окшош сөздөр:
Можете поискать примеры использование слово Эл-Создук:
түк