-
жүк
-
1. груз, вьюк;
жүк ташуучу машина грузовая машина;
жаман эки аяк аш ичсе, бир аягы башына жүк болот погов. если немощный две чашки пищи съест, то одна из них будет грузом для его головы (он её не переварит);
кичине төөнүн жүгү билинбейт погов. груз малого верблюда не замечается;
2. одеяла, подушки и т.п. (сложенные стопкой в юрте против входа);
жүк такта доска, на которой лежит жүк;
жүк санар- или жүк көрмөй- этн. подсчёт приданого невесты (перед отправлением в аул жениха);
3. сев. (при игре в оромпой, см.) свободное пространство в круге (образованном снятой и сложенной одеждой играющих);
4. сев. место, с которого начинаются некоторые игры (напр. прятки);
ашка жүк, башка жүк лишний рот, прихлебатель;
ашка жүк, башка жүк кылбай, мунуңду кетирсеңчи! спровадь-ка ты этого прихлебателя!;
кызыл жүк ист. красный обоз.
-
ЖҮК
-
«Алган жарым Көксулуу, Алдын карап жүк жыйдың, Артын карап үй тиктиң» (Жеңижок). Бул — үй эмеректеринин бир бүтүмү. Төргө үстү-үстүнө бүктөлүп жыйылган ала кийиз, алтыкат, жууркан, төшөк, жаздык. Жүк жыюу мурун негизинен боз үйгө шартташкан. Анын эң алдына жүк такта орнотулат. Буга чачылуу кара терме, кажары терме таар же килем жабылат, анын үстүнө жагдан, сандык орун алат. Алардын үстүнө ала кийиз, килем, алтыгат, көлдөлөң коюлат. Чекелери саймаланып жана кыюуланып, кертимделген жууркан менен төшөк жыйылат. Үстүнө саймалуу куш жаздыктар кыркаланат. Аны килем же таар же сайма жабат.
Айрым жерлерде сайма балыш, жаздыктар өзүнчө кертимделет. Жүктүн жакшынакай жыйылышы үйдүн ичине өзүнчө ажайып кооздук тартуулайт. Кыз-келиндер жүктү кынаптап жыюусу аркылуу кирип-чыккандарга өзүнүн үйдү таза тутуусун, адептүүлүгүн, чеберчилигин жана табигый маданиятын көрсөткөн.
ЖҮН — «жүнүн сабап, чийин чырмап ар кимдин, сен элең го бир кезекте эзилген» (Жусуп). Бул — элдик көркөм кол өнөрчүлүктүн түбөлүктүү жердиги. Уздардын кооз буюм жаратуудагы негизги материалы. Муну менен оймочулук, саймачылык, чырмакчылык, түймөчүлүк, өрмөк согуучулук, килем токуучулук, бычмачылык-тикмечилик, куракчылык өнөрү жүзөгө ашат. Жүндөн уютулуп кийиз, ийрип-эшип жип жасалат. Мында «жүн кыркуу», «жүн сабоо», «жүн кылдоо», «жүн тытуу», «жүн боео», «жүн жуу», «жүн түйдөктөө», «жүн чабактоо» өңдүү аракеттер аркылуу буюм-тайымдар жүзөгө ашырылат. Жүндүн кылчык, жарым кылчык, уяң жарым, чала уяң өңдүү түрлөрү бар. Көркөм кол өнөрчүлүк үчүн кылчык, жарым кыл чык жүн өтүмдүү болот.
-
жүк
-
зат.. 1. Ташыла турган, бир жерден экинчи жерге жеткириле турган нерселер, буюмдар, таңылчактар. Чоко жүгүн артып жөнөп калды (Жантөшев). Кээ бир вагондордон жүк көтөргөн кишилер да түшө баштады (Абдукаримов)). Жеринен оогон жүктү жолдон оңой албайт (макал)). Жүктү нар көтөрөт, азапты эр көтөрөт (макал). - 2. Оордук, түйшүк, мээнет. Мага жүгүңдү артпай, өзүңчө оокатыңды кылсаң боло («Чалкан»)). Ата-энесине жүк болбой, кайра аларды бага турган маалы келди, эми алардын жүгүн жеңилдетүүнү да ойго алсын («Ала-Тоо»).
- 3. Үйдүн ичинде түрмөктөлүп, биринин үстүнө бири коюлган жууркан-төшөк. Анархан жүктүн бурчунда жаткан куржунга кол сала баштады (Жантөшев).
¨ Кызыл жүк — колхоз-совхоздор мамлекетке дан тапшырганда аштык жүктөлгөн ар кандай унаалардын тобу. Кызыл жүк кетти чиркешип, Заводду көздөй баштанып (Бөкөнбаев). Ашка жүк, башка жүк — эч пайдасы жок, колунан эчтеме келбеген, эчтеме таба албаган, аяк бошотор.
| Основные характеристики | |
|---|---|
| Часть речи | Имя существительное |
| Ед. число | жүк |
| Множ. число | жүктөр |
Склонение по падежам - "жүк"
Ед. число
| Падежи | Ед. число |
|---|---|
| Именительный Кто?, Что? | жүк |
| Родительный Чей? | жүктүн |
| Дательный Кому?, Чему?, Кому?, Куда? | жүккө |
| Винительный Кого?, Что? | жүктү |
| Местный Где?, У кого? | жүктө |
| Исходный Где?, У кого? | жүктөн |
Множ. число
| Падежи | Множ. число |
|---|---|
| Именительный Кто?, Что? | жүктөр |
| Родительный Чьи? | жүктөрдүн |
| Дательный Кому?, Чему?, Кому?, Куда? | жүктөргө |
| Винительный Кого?, Что? | жүктөрдү |
| Местный Где?, У кого? | жүктөрдө |
| Исходный Откуда?, От кого? | жүктөрдөн |
Также найдены следующие похожие слова на Кыргызском языке
strtoupper(KG)
Можете поискать примеры использование слово Эл-Создук:
жүк