-
түтүн
-
1. дым;
2. двор, дом (как отдельное хозяйство);
түтүн кыдыр- шататься по аулам (ныне шутл. по квартирам знакомых) в поисках угощения;
түтүндү түрө кыдырып чыкты он обошёл буквально всех, все юрты, все дома (напр. в поисках чего-л.);
түтүнмө-түтүн из двора в двор, во все дворы;
бул ыр түтүнмө-түтүн тараган эта песня распространилась по всем домам;
түтүнмө-түтүн кыдырып, курсагы ашка тоюнду стих. ходил он из юрты в юрту, и желудок его наполнился пищей;
Алайдагы элди түтүнмө-түтүн кыдырып жүрүп обходя (или объезжая) все юрты на Алае;
эки жүз түтүн калык двести дворов населення;
дыйкан түтүнү крестьянский двор;
түтүнгө жарабаган жаман ист. бедняк без семьи, без собственной юрты и хозяйства (при выборах местной администрации права голоса не имел);
түтүн талаш- ист. оспаривать каждую юрту, желая привлечь на свою сторону (при выборах местной администрации);
түтүнүнө мылтыгы бар на каждый двор (на каждую юрту) имеется по ружью;
түтүн чыгымы ист. подымный налог, налог с дыма (с каждой юрты, с каждого отдельного хозяйства);
түтүн башына үч койдон берген с каждого дыма давали по три овцы;
түтүн чыгар- иметь свою юрту, своё отдельное хозяйство;
түтүн чыгарып, үй күтпөдүм я не имел своего хозяйства:
3. юрта;
ак түтүн
1) богатая юрта;
2) перен. богач;
оозунан көк түтүн чыгат или оозунан көк түтүн бурк дей түшөт или оозунан көк түтүнү буркурайт он злобствует, неистовствует;
түтүнгө түтүн кошуп атат он делает выстрелы один за другим, один за другим (как из автомата);
түтүнгө түтүн улант- варить и варить (напр. готовясь к большому угощению);
түтүнү чыкпай, от болуп (о человеке) сразу погибнув.
-
түтүн
-
зат. 1. Күйүүдөн пайда болуп, абага көтөрүлүп чыккан газ түрүндөгү заттардын жыйындысы. Күн чыга ар бир үйдөн суйдаң, көгүш түтүн булай баштады (Каимов). Күж-күж этип, Түтүн бүркүп, Даяр турат паровоз (Үмөталиев).
2. Өз алдынча бир үй-бүлө, өзүнчө бир үй эсебиндеги чарба бирдиги. Бул экөөбүздү жаңы түтүн эсебине каттады (Жантөшев). Эки жүз түтүн эли бар, Эпкиндүү кыйын кеби бар («Эр Табылды»). Түтүнү бөлөктүн — түйшүгү бөлөк (макал).
♦Түтүнмө-түтүн — үй баш сайын, ар бир үй сайын. Түтүнмө-түтүн кыдырып, Курсагы ашка тоюнду (Тоголок Молдо).
| Основные характеристики | |
|---|---|
| Часть речи | Имя существительное |
| Ед. число | түтүн |
| Множ. число | түтүндөр |
Склонение по падежам - "түтүн"
Ед. число
| Падежи | Ед. число |
|---|---|
| Именительный Кто?, Что? | түтүн |
| Родительный Чей? | түтүндүн |
| Дательный Кому?, Чему?, Кому?, Куда? | түтүнгө |
| Винительный Кого?, Что? | түтүндү |
| Местный Где?, У кого? | түтүндө |
| Исходный Где?, У кого? | түтүндөн |
Множ. число
| Падежи | Множ. число |
|---|---|
| Именительный Кто?, Что? | түтүндөр |
| Родительный Чьи? | түтүндөрдүн |
| Дательный Кому?, Чему?, Кому?, Куда? | түтүндөргө |
| Винительный Кого?, Что? | түтүндөрдү |
| Местный Где?, У кого? | түтүндөрдө |
| Исходный Откуда?, От кого? | түтүндөрдөн |
Примеры переводов: түтүн
Кыргызский
Русский
түтүн;
дымок;
Тикетүтүк (спорттук автотехникада колдонулуучу түз агындуу түтүктөрдүн колдонулушун камтыган түтүн чыгаруучу тутум)
Прямоток
токойду химиялык жана радиоактивдүү заттар, өндүрүштүк калдыктар жана булганыч суулар, өнөр жайлык жана коммуналдык - тиричиликтик ыш түтүн, калдыктар жана чириндилер менен булганышын;
загрязнений леса через химическими и радиоактивными веществами, производственными отходами, сточными водами, промышленными, коммунально-бытовые выброса и других отходов;
токойдун зыянкечтерине, илдеттерине каршы күрөш жүргүзүү боюнча, ошондой эле өнөр жайлык жана коммуналдык - тиричиликтик ыш - түтүн жана башка терс таасирлер келтирүүчү зыяндарды азайтуу боюнча иш - чараларды жүргүзүү жүктөлөт.
мероприятия, направленные на контроль вредителями и болезнями леса, а также снизить ущерб, нанесенный лесам на основе промышленного, коммунального и бытового загрязнения и других негативных факторов.
Примеры переводов: түтүн
Кыргызский
Английский
түтүн;
puff of smoke;
Тикетүтүк (спорттук автотехникада колдонулуучу түз агындуу түтүктөрдүн колдонулушун камтыган түтүн чыгаруучу тутум)
токойду химиялык жана радиоактивдүү заттар, өндүрүштүк калдыктар жана булганыч суулар, өнөр жайлык жана коммуналдык - тиричиликтик ыш түтүн, калдыктар жана чириндилер менен булганышын;
pollution of forests through chemicals and radioactive substances, industrial waste, sewage waters, industrial, communal and household ejection and other waste;
токойдун зыянкечтерине, илдеттерине каршы күрөш жүргүзүү боюнча, ошондой эле өнөр жайлык жана коммуналдык - тиричиликтик ыш - түтүн жана башка терс таасирлер келтирүүчү зыяндарды азайтуу боюнча иш - чараларды жүргүзүү жүктөлөт.
activities designed to control forest pests and diseases, and reduce damage inflicted to forests through industrial, communal, and household pollution and other negative factors.
Также найдены следующие похожие слова на Кыргызском языке
Можете поискать примеры использование слово Эл-Создук:
түтүн