-
тиште-
-
1. кусать; брать в зубы, брать зубами;
2. этн. наносить кусаный (зубами) орнамент (гл. обр. на нагольный тулуп или на кожаные штаны);
тиштеп жатып олпокту, кашка тиши жадаган фольк. при нанесении орнамента на олпок (см. олпок 2), её зубы натрудились;
бармак тиште- выразить раскаяние, сожаление (букв. прикусить палец);
бармагын тиштеп, башын чайкап фольк. с большим сожалением покачав головой;
иштеген тиштейт погов. кто работает, тот и ест;
иштебеген тиштебейт погов. кто не работает, тот не ест;
карыштыра тиште- схватить мёртвой хваткой;
бир тиштеп алса, коё бербейт у него мёртвая хватка (букв. если он схватит зубами, не упустит);
өпкө жүрөгүн тиштеп (или туура тиштеп), сражаясь не на жизнь, а на смерть;
тиштээрине таш таппай он в сильной ярости; он рвёт и мечет (букв. он не находит камня, чтобы раскусить);
тиштээрине таш таппай, эр кайраты сонунда фольк. храбрость богатыря такая, что он не находит (врага), на кого бы ринуться;
жанды оозго тиштеп (см. жан II).
-
тиште
-
этиш. 1. Тишке салып кысуу, кыса кармоо, көтөрүү. Ит сөөк тиштеп бараткан эле (Шүкүрбеков). Камчысынын сабын тиштеп, аркы-берки ойго кетти. Кырк кулактуу казанды, Көтөрүп тиштеп алыптыр («Эр Төштүк»).
2. Тиши менен кертүү, бөлүү, үзүү. Чаргын боорсоктун тең жартысын бөлө тиштеп алды (Сыдыкбеков). Аттары асман тиктеген, Арпасын жара тиштеген (Тоголок Молдо).
3. Тиши менен айбат кылуу, кол салуу же коргонуу аракетин жасоо. Ат тиштеп алды. Ит тиштеди. Карышкыр тиштеди.
4. Тиш салып кармоо, басып калуу, өлтүрүү. Өрдөк тиштей турган машке. Сак сагызган түлкүнүн башына барды, Шап эттире түлкү акең тиштеп алды (Шүкүрбеков).
5. Тишке салып кысуу аркылуу териден тигилген кийимдин тигишин жаткыруу. Тондун тигишин тиштеп жаткыруу.
♦Ок тиштөө — ок урсун деп каргануу. Тузга сиесиңби же ок тиштейсиңби? (Аалы). Таш тиштөө — тилеги ордунан чыкпай калуу, тилеги таш кабуу. Же андан, же мындан болбой, таш тиштеп калбайын (Каимов). Бармагын тиштөө — өкүнүү, арманда калуу. [Барпы] жаштыгын, аял ала электигин эстеп бармагын тиштеди (Байтемиров). Эрдин тиштөө — 1) башкаларга билгизбей эрдин тиштөө аркылуу кимдир бирөөгө купуя оюн билгизүү, ишарат кылуу; 2) ызырынуу, кекенүү, бирөөгө карата ичинде кек сактап жүрүү.
| Негизги мүнөздөмөлөрү | |
|---|---|
| Сөз түркүмү | Зат атооч |
| Жекелик сан | тиш |
| Көптүк сан | тиштер |
Жөндөлүшү - "тиш"
Жекелик сан
| Жөндөмөлөр | Жекелик сан |
|---|---|
| Атооч Ким? Эмне? | тиш |
| Илик Кимдин? Эмненин? | тиштин |
| Барыш Кимге? Эмнеге? | тишке |
| Табыш Кимди? Эмнени? | тишти |
| Жатыш Кимде? Эмнеде? | тиште |
| Чыгыш Кимде? Эмнеде? | тиштен |
Көптүк сан
| Жөндөмөлөр | Көптүк сан |
|---|---|
| Атооч Кимдер? Эмнелер? | тиштер |
| Илик Кимдердин? Эмнелердин? | тиштердин |
| Барыш Кимдерге? Эмнелерге? | тиштерге |
| Табыш Кимдерди? Эмнелерни? | тиштерди |
| Жатыш Кимдерде? Эмнелерде? | тиштерде |
| Чыгыш Кимдерден? Эмнелерден? | тиштерден |
Мындан бөлөк Кыргызском тилинде табылган окшош сөздөр:
Можете поискать примеры использование слово Эл-Создук:
тиште