Перевод слово «бир» с Кыргызского на Кыргызский язык в

Кыргыз тилинин орфографиялык сөздүгү (Карасаев) (kg-kg)

бир

бир
бир аз
бир аз гана
бир азыраак
бир асый
бир башка
бир беткей
бир-бирден
бир-бири
бир боор
бир бүтүм
бир да
бир даары
бир дагы
бир далай (бир талай эмес)
бир демде
бир жак
бир жактуу
бир жаңсыл
бир жарым
бир жолу
бир жөн
бир илтик (бирилтик
эмес)
бир ичеги (арбыта жебеген)
бир казан, биргазан (куш)
бир калыпта
бир калыптагы кыймыл
(физ.)
бир канча
бир кат
бир катар
бир кур
бир күнү
бир кыйла
бир кылка
бир маал
бир неме
бир нерсе
бир ооздуу (ойлору бир)
бир оокумда
бир пас
бир паста
бир сүртүм (набросок)
бир сыйра
бир сырдуу
бир тартым (насыбай)
бир татым (туз)
бир тең
бир топ
бир туруп
бир тутум
бир тутумдуу (линг.)
бир тууган
бир түрдүү, бир түрлүү
бир ууч
бир уюлдуу индукция (физ.)
бир шилтем
бир-эки
бир эсе
бир-бири
бирдаары (айрымдары)
бирдекиде (кээ бирде,
дегеле) (диал.)
бирден-бир
бирди бирге кошуу
(оокат кылуу)
бирди көрүү (запкы жеген)
бирди эки кылуу
бирди-жарым
бирдин айы (айд. аты)
бири-бири менен
бири бирине
бирин-серин
бирин-эки
биринен сала бирин
бирме бир
бир өңкөй, бирөңчөй
бир өңчөй мүчө (лингв.)

Кыргыз тилинин түшүндүрмө сөздүгү (kg-kg)

бир

сан. 1. 1 саны, эсеби. Бир айлык мөөнөт. Бир сом акча. Бир кап эгин.

2. Кимдир, кандайдыр. Кечээ сизди бир киши издеп келди («Ала-Тоо»). —Сизге бир жумуш менен кайрылсам болор бекен? — дедим кабинетине бет алып бараткан начальникке («Ала-Тоо»).
3. «Кээ бир», «кайсы бир», «кандайдыр бир» ж. б. сыяктуу күдүк атоочтордун татаал түрүн уюштурат. Кээ бир адамдар. Кайсы бир кишилер. Кандайдыр бир окуя.
4. «Бир маалда», «бир кезде», «бир жолу», «бир күнү» ж.б. сыяктуу мезгил тактоочтордун татаал түрүн уюштурат. Бир жолу ушул айылдын жанынан өткөн элем («Жаш ленинчи»). Бир кездерде бул жигит артист да болуп көргөн («Чалкан»). Бир күнү ошол жакка бармай болуп, жолго чыктык («Чалкан»).
5. «Атым», «үзүм», «тиштем», «ууртам», «сындырым» ж. б. сыяктуу сөздөр менен бирге айтылып, түрлүүчө чоңдуктагы, көлөмдөгү ченди билгизет. Бир атым асмай. Бир тиштем эт. Бир ууртам май. Бир үзүм нан.
6. «Кыйла», «топ», «далай », «канча», «нече», «катар» деген сөздөр менен биригип, көптүктү, арбындыкты билдирет. Бир кыйла жер. Бир топ мал. Бир далай күн. Бир канча жыл.

♦ Бирден-бир — башкалардан өзгөчөлөнгөн, айырмаланган, артыкча. Бирди эки кылуу — 1) апыртуу, ашырып жиберуү; 2) көбөйтүү. Эки күндүн биринде — кайта-кайта, бат-бат, удаа-удаа. Эки күндүн биринде эле төркүнүнө чабат («Чалкан»).

бир

бир

Ед. число

Множ. число

Кыргыз тилинин морфологиясы