ДАҢ-ДУҢ-БАШ

Энциклопедия - "Аалам-Манастын музыкасы" (kg-kg)

ДАҢ-ДУҢ-БАШ

ДАҢ-ДУҢ-БАШ, Даң-Дуң-Тоо — топоним. Уйгур тили боюнча Тагдуң-Баши деген географиялык аттан алынган. Кашкар, Жаркен чөйрөсүндө жашаган уйгурлар Сары-Кол, Памир тоолорун Тоонун-Башы (Тагдуң-Баши) деп аташкан. Ч. Валиханов да: «Таш-Коргондун дарыясы агып түшкөн тоо жергиликтүү элде Сары-Кол, Тагдумбаш деп аталат» (Ч. Валиханов. Собр. соч. т. 2. Алматы, 1982, 719-б.),— деп жазат. Манасчы Сагымбай Орозбак уулу ошол уйгурча аталышы боюнча кабыл алып, өзүнүн вариантында колдонгон:

Ордо кылган Ополду
Даң-Дуң-Тоонун оюна
Далай журтун которду... (Сагымбай Орозбаков, 1. 117)
Даң-Дуң-Баштын тоо теке
Аң уулап адам көрбөгөн
Сырты кара зоо теке,
Абыкени баш кылып,
Алтымыш мерген аткарып,
Териге залал кылдырбай
Бир-бир көзгө аттырып (Сагымбай Орозбаков, 3. 208).

Каныкей Манастын жоого кие турган шымын (кандагай) ошол Памир, Сары-Кол тоолорун мекендеген текенин терисинен жасайт. Чындыгында Памир, Сары-Кол тоолорунда жашаган тоо эчкилер өтө зор келип, териси калың, бышык болот деп жергиликтүү элдер да айтышат.

Э. Абдылдаев

ДАҢ-ДУҢ-БАШ

Кыргыз тилинин морфологиясы