АЖЫДААР |
Төмөнкү жалгыз көздүн элинде, Суук-Төр деген төрүндө, Аверден деген көлүндө, Алтымыш баштуу Ажыдаар Андан барып окуп кел. Күндүзү бүркөк, түнү ачык, Бурганактап шыбыргак, Кубултуп күндү бузуучу Жайдын жайын окутат, Атышка кирсең алдырбас Октун жайын окутат, Адамды өрттөп жиберер Чоктун жайын окутат (Саякбай Каралаев, 2. 106—107). Элдик оозеки чыгармачылыкта окуунун кандай процессте жүргөнү жөнүндө ачык кабар берилбейт. Жөн гана кандайдыр бир сыйкырдуу, касиеттүү адам (карыя, аяр, акылман жана башкалар) же А. сабак бергени айтылат. Бала устатынан сыйкырчылык, аярлык, көбүнесе ар түрдүү жаныбарга айлануу өнөрүнө ээ болот. «Манаста» бир аз башкача, жумшартылган түрдө кездешет. Мында Алмамбет адегенде алты миң, анан жети миң дагы ушундай сыяктуу эпикалык сандардагы балдар менен бара берип, алар бүт кырылат. Алмамбет менен бирге барган балдар А-дын кастыгынан өлбөйт, анын фантастикалык көрүнүштөрүнөн коркуп же уусунун зардабын көтөрө албай кырылышат. Алмамбет менен Кожожаш (Саякбай Каралаевдин варианты нда Кожожаш терс каарман Алмамбеттен үч ай ашык окуган, ашкан мерген болуп сүрөттөлөт) ошончо баланын ичинен аман калып, окуп чыгышы ал экөөнүн өзгөчөлүгү, ашкере баатырдыгы, күчтүүлүгү, чыдамкайлыгы катары бааланат. А. бир эле учурда оң каарман Алмамбетти да, терс каарман Кожожашты да магиялык укмуштуу өнөр билимге үйрөтөт. Бул жагынан ал оңго да, терске да бирдей кызмат кылган орток мүнөзгө ээ. Бирок А-дын душман тарапка таандык жандык болушу анын образы терс жакка өтө баштаганын кабарлайт. «Манас» эпопеясында магиялык өнөр-билим берүүдөн башка учурда башкы баатырды колдоочу, коргоочу, жакшылык кылуучу симпатиялуу А-дын образы элестетилет. Сагымбай Орозбаковдун варианты боюнча Манас Чыйырдынын боюна бүтөрдө А. түшүнө кирет. Алиги жеген ак алмам, Курсагыма толуптур, Артымдан чыкты ышкырып, Ажыдаар болуптур, Ачууланып оп тартса Ай ааламды соруптур (Сагымбай Орозбаков, 1. 11). Укмуштуу А. чексиз күч-кубаттын символу катары көрүнөт. Ал башка тотем жаныбарлар (бөрү, бугу, жолборс жана башкалар) менен бирге жоого кирген Манаска сүр-айбат, кайрат берет, колдоочулук касиетке ээ образ маанисинде элестетилет. Фольклорчу окумуштуулар белгилегендей «Манаста» чагылдырылган фантастикалык А-дын образы дүйнөлүк мифологиядагы А-дын классикалык үлгүсүнө (жакшылык кылуу, символ, кубаттуулук жана башкалар) өтө жакын сүрөттөлөт. С. Алиев |
ажыдаар |
|
Ажыдаар |
|
ажыдаар |
2. өт. Башкаларды канап-бутаган ырайымсыз зулум, жегич. Ажыдаарга арбалган, Алтымыш эки азамат Кай жерге өлдү, Токтогул? (Эшмамбет). |
Основные характеристики | |
---|---|
Часть речи | Имя существительное |
Ед. число | ажыдаар |
Множ. число | ажыдаарлар |
Синонимы |
---|
желмогуз |
Склонение по падежам - "ажыдаар"
Ед. число
Падежи | Ед. число |
---|---|
Именительный Кто?, Что? | ажыдаар |
Родительный Чей? | ажыдаардын |
Дательный Кому?, Чему?, Кому?, Куда? | ажыдаарга |
Винительный Кого?, Что? | ажыдаарды |
Местный Где?, У кого? | ажыдаарда |
Исходный Где?, У кого? | ажыдаардан |
Множ. число
Падежи | Множ. число |
---|---|
Именительный Кто?, Что? | ажыдаарлар |
Родительный Чьи? | ажыдаарлардын |
Дательный Кому?, Чему?, Кому?, Куда? | ажыдаарларга |
Винительный Кого?, Что? | ажыдаарларды |
Местный Где?, У кого? | ажыдаарларда |
Исходный Откуда?, От кого? | ажыдаарлардан |
Найти все переводы слова "Ажыдаар" на Кыргызском языке из всех словарей в системе - Эл-Сөздүк
Хотите добавить свой перевод для слово: "Ажыдаар"?
Ввойти
Можете поискать примеры использование слово Эл-Создук:
Ажыдаар