|
Омбудсмен
|
|
АКЫЙКАТЧЫ (ОМБУДСМЕН) – (швед. ombudsman – кимдир-бирөөнүн кызыкчылыктарынын өкүлү)–аркыл административдик органдардын, айрым өлкөлөрдө – ошондой эле жеке адамдардын жана бирикмелердин адам укуктарын сактоолоруна көзөмөлдүк кылуу үчүн атайын шайланган (дайындалган) кызмат адамы. Прокуратурадан айырмалуу көзөмөлдү жана тергөөлөрдү мыйзамдуулуктун гана тутумунан жүргүзбөстөн, ошондой эле натыйжалуулуктун, максатка ылайыктуулуктун, ак ниеттүүлүктүн, акыйкаттулуктун тутумдарынан да ишке ашырат. Мындай кызмат адамдарынын аталыштары да артүркүн: Скандинавия өлкөлөрүндө – А.; Испания жана Колумбияда – элдик коргоочу; Францияда – ортомчу; Румынияда – эл адвокаты. А. шайлануусу же дайындалуусу мүмкүн. Испанияда ал парламент тарабынан 5 жылга шайланат, Намибияда – президент, Францияда – Министрлер кенеши тарабынан дайындалат. Дээрлик көпчүлүк өлкөлөрдө каалаган жарандардын баары А-га. түздөнтүз кайрылууга укуктуу. Кемчиликтерди же кыянат пайдаланууларды табары менен, А. аларды тийиштүү органга же кызмат адамдарына билдирет жана аларды четтетүүнү сунуштайт. Баштарткан учурларда ал адилет сот органдарына же парламентке кайрыла алат. А. жарандардын арыздары боюнча эле эмес, өз демилгеси боюнча да аракет кылат. КРде мындай институт А., адам укуктары боюнча ыйгарым укуктуу деп аталат. КРде А. болуп КРдин жараны шайлана алат. А. өзүнүн ыйгарым укуктарынын бүткүл мөөнөтүндө, ошондой эле алар аяктагандан кийин 24 ай бою кол тийбестик укугуна ээ болот. Аны өзүнүн ой-пикирлерине байланыштуу, ошондой эле өзүнүн кызматтык милдеттерин аткарууда жасаган аракеттери үчүн кармоого болбойт, анын иши боюнча сот ишин ачууга болбойт, ага жазапул салынышы мүмкүн эмес, ал куугунтукка алынбайт, соттолбойт.
|
Мобильный режим
=