-
селде
-
селде I
ир.
чалма;
селде орон- надевать или наматывать (себе на голову) чалму; носить чалму;
каза, селде огромная чалма;
башына чалып ак мата, чекчейтипказа селдени фольк. намотав себе на голову белую мату, соорудив (букв. выпятив) огромную чалму;
арам тамак ак селде дармоед в белой чалме (напр. о мулле);
ээ, селдеңе чок түшкүр! (очень оскорбительная брань по адресу носящего чалму) чтоб на твою чалму горящий уголь упал!;
башы селдедей эле болуп калды голова его совершенно белая (седая); он как лунь седой;
селдесине чок түшкөн молдо пронырливый, хитрый мулла;
селде жип см. жип.
селде- II
уменьшаться, утихать (о дожде); успокаиваться;
күн селдеди или жаан селдеди дождь немного утих;
күн селдейин деп калды дождь утихает;
акыл ойлоп селдедим я подумал и успокоился.
селде- III
селдеп ак- течь бурными потоками, течь бурно и в изобилии;
селдеп аккан көз жашы слёзы, льющиеся ручьём.
-
селде
-
селде (молдонун)
селдесине чок түшүү
-
селде-
-
-
селде
-
I зат. Молдолор, эшендер ж. б. диндик кызматта жүргөн адамдар башына чалып, оронуп алуучу узун ак кездеме; ошол кездемеден чалып жасалган баш кийим. Ажылар Кетмен-Төбөдөн аттанганда эле селде оронуп аттанышты (Аалы). Казандай селде оронгон Молдо менен кары бар (Барпы).
СЕЛДЕ II этиш. Басаңдай түшүү, азайып, акырындап калуу. Жамгыр бирде селдеп, бирде демдеп турду (Каимов). Күн батып күүгүм кирди, көчө менен жүргөндөрдүн аягы селдеп калды (Жантөшев).
| Негизги мүнөздөмөлөрү |
|---|
| Сөз түркүмү | Зат атооч |
| Жекелик сан | селде |
| Көптүк сан | селделер |
Жөндөлүшү - "селде"
Жекелик сан
| Жөндөмөлөр | Жекелик сан |
|---|
| Атооч Ким? Эмне? | селде |
| Илик Кимдин? Эмненин? | селденин |
| Барыш Кимге? Эмнеге? | селдеге |
| Табыш Кимди? Эмнени? | селдени |
| Жатыш Кимде? Эмнеде? | селдеде |
| Чыгыш Кимде? Эмнеде? | селдеден |
Көптүк сан
| Жөндөмөлөр | Көптүк сан |
|---|
| Атооч Кимдер? Эмнелер? | селделер |
| Илик Кимдердин? Эмнелердин? | селделердин |
| Барыш Кимдерге? Эмнелерге? | селделерге |
| Табыш Кимдерди? Эмнелерни? | селделерди |
| Жатыш Кимдерде? Эмнелерде? | селделерде |
| Чыгыш Кимдерден? Эмнелерден? | селделерден |
Мындан бөлөк Кыргызском тилинде табылган окшош сөздөр:
